Gdzieś daleko wśród gór, w małej i zamieszkanej przez Greków anatolijskiej wiosce, dopełniła się śmierć dobra i sprawiedliwości. Po raz kolejny już, została ukrzyżowana miłość i nadzieja gdy ożyły uśpione instynkty z pierwszych wieków ludzkości. Nowotestamentowe wydarzenie ponownie przemówiło do ludzi a historia zatoczyła koło tak, jak gdyby jej obowiązkiem było ciągłe przypominanie o tym, że jednak świat na zawsze pozostanie okrutny. Dokonała się agonia kogoś, kto tak bardzo chciał być utożsamiany z biblijnym Chrystusem, że aż można uwierzyć w jego autentyczność. I ten jeden człowiek, który wziął na swoje barki cały ludzki jad, zafascynował mnie swoją walką o prawdę. Męczennik niosący sztandar buntu w zepsutym świecie i będący literacką kopią Jezusa, pokazał mi jak głębokie może być serce. Na moich oczach Nikos Kazantzakis odsłonił kurtynę i ukazał przedstawienie, w którym mogłem się poczuć jak w antycznej tragedii.

Na długo zapamiętam uczciwy głos pisarza, przemawiający do mnie przez ostatnich kilka dni. A to wszystko za sprawą Nikosa Kazantzakisa, który pokazał mi, że być człowiekiem oznacza nie tylko zabawę i radość ale też cierpienie. Że o kłamstwie i hipokryzji można pisać w nieskończoność a i tak tego będzie mało. Jego prozy nie czyta się głową lecz sercem. Grecki pisarz poprzez swoje odwołania do miłosierdzia ciągle porusza moje wnętrze, zmuszając mnie do refleksji nad całym światem. Wiem też, że narusza ustalony i niesprawiedliwy porządek. Tym samym ponagla mnie do tego, abym sam dostrzegał wyraźniej otaczające mnie zepsucie licząc, że być może chociaż część jego nauk trafi w sedno.

Niech każdy, kto zamierza przeczytać "Chrystusa ukrzyżowanego po raz wtóry", przygotuje swoją duszę do udoskonalenia. To nie będzie powieść o przygotowaniach do Misterium paschalnego, które znamy ze swojego świata. W świecie Kazantzakisa wszystko zaczyna się od ról przydzielonych niewinnym mieszkańcom wsi, a kończy na podeptaniu największych świętości. Walka o miłość zamienia się w bezpardonową wojnę, gdzie każdy podstęp jest dozwolony a krew staje się naturalnym elementem potyczek. Autor na przykładzie swojego głównego bohatera, biednego wiejskiego pasterza, chce pokazać że centralne miejsce w nowożytnej filozofii nadal przysługuje człowiekowi. Jednak aby osiągnąć swój cel i uzmysłowić nam skalę problemu, pozwala deptać po kimś, kto nie jest łajdakiem. A potrafi to robić tak namacalnie, że każdy kto zajrzy do opowieści o biednych sarakińskich uchodźcach, sam dostrzeże istotę sprawy.

Nawet najpiękniejsze słowa nie oddadzą wspaniałości ideałów, którym hołdował Kazantzakis. "Chrystus ukrzyżowany po raz wtóry" jeszcze raz przekonał mnie o słuszności walki z sercami zamieniającymi się w kamienie. Grecki prozaik musiał użyć starych, biblijnych legend aby mocniej nacisnąć na ludzi, dosyć lekko podchodzących do tematu egalitaryzmu. To, co być może dla większości z nas jest tylko czczym bajaniem o równości, dla Kazantzakisa stało się celem do osiągnięcia. Jeśli nie chcecie patrzeć, jak za Waszym milczącym przyzwoleniem nadzieja jest krzyżowana kolejny raz, to warto przeczytać jego dzieło. Bo lektura tej książki jest jak próba wejrzenia w siebie i spojrzenia w to, co sami robimy dla innych. A co najważniejsze, zawsze przy tych staraniach możemy znaleźć wiele rzeczy wymagających poprawy.

Gdzieś daleko wśród gór, w małej i zamieszkanej przez Greków anatolijskiej wiosce, dopełniła się śmierć dobra i sprawiedliwości. Po raz kolejny już, została ukrzyżowana miłość i nadzieja gdy ożyły uśpione instynkty z pierwszych wieków ludzkości. Nowotestamentowe wydarzenie ponownie przemówiło do ludzi a historia zatoczyła koło tak, jak gdyby jej obowiązkiem było ciągłe...