W tak zwanej literaturze magii i miecza, z której Pratchett nagminnie się nabija wszelacy miejscy strażnicy i osobnicy zbliżonych profesji służą za dekoracje sceniczne. Są to osobnicy bez krzty charakteru, niezasługujące na miano postaci. Celem ich papierowej egzystencji jest zostać zabitym, pokonanym lub ośmieszonym przez bohatera/złoczyńcę (niepotrzebne skreślić). Straż! Straż! jest książką o tych biednych draniach.
W Ankh Morpork zadaniem straży jest nie łapać ani złodziei, ani skrytobójców, ani nikogo. Można pro forma pogonić przez chwilę dla zachowania tradycji, ale brońcie bogowie nie złapać! Straż ma nie przeszkadzać i nie wtrącać się w sprawy usystematyzowanego prawnie elementu kryminalnego miasta. "Już dwunasta i wszystko jest w porządku."
Kapitan Sam Vimes, główny bohater powieści to przełożony nocnej zmiany straży. To zmęczony i rozczarowany życiem alkoholik, cynik o miękkim sercu, który jest hołdem dla niezliczonych gliniarzy i pi ajów kina noir, czy powieści spod znaku Chandlera. Jest to na miejscu, gdyż Straż! Straż! jest w pewnym sensie kryminałem, no... parodią fantasy kryminału, ale zawsze. Rzecz traktuje też o mechanizmach władzy, a raczej zdobycia władzy drogą kryminalną, drogą zabójstwa i zastraszenia przy użycia tępego narzędzia - widniejącego na okładce smoka. Galeria postaci drugoplanowych nie tylko powieść upiększa ale stanowi klasę samą w sobie. Sierżant Colon i kapral Nobbs, podkomendni Vimesa jak od siebie różni tak samo tchórzliwi i niekompetentni, a jednak w pewien sposób sympatyczni i poczciwi, Marchewa świeży rekrut (formalnie krasnolud) Prawy i Uczciwy, nieznający ironii młodzieniec który chce uczynić świat Lepszym i to mu wychodzi! Czy wreszcie lady Sybil Ramkin ekscentryczna, nieco roztrzepana arystokratka, najbogatsza dama na wydaniu w całym Ankh Morpork (a może na całych równinach Sto!), hodowczyni i niekwestionowany autorytet na temat smoków bagiennych, które tak mają się do Smoków jak Chihuahua do wilka. Z nimi nie można się nudzić.
Wychodzi to wszystko bardzo sprawnie, z pewnością stawiając Straż! Straż! w czołówce całego cyklu, a i rzekłbym iż na liście evergreenów literatury fantasy ta książka powinna się znaleźć.

W tak zwanej literaturze magii i miecza, z której Pratchett nagminnie się nabija wszelacy miejscy strażnicy i osobnicy zbliżonych profesji służą za dekoracje sceniczne. Są to osobnicy bez krzty charakteru, niezasługujące na miano postaci. Celem ich papierowej egzystencji jest zostać zabitym, pokonanym lub ośmieszonym przez bohatera/złoczyńcę (niepotrzebne skreślić). Straż!...