Ciekawa koncepcja, ale książka nie porwała mnie jakoś bardzo. Ja wiem, że w starym SF czasami szału nie ma, bo my te motywy przewałkowane miliony razy widzieliśmy w nowszych tekstach kultury i to od tych klasyków były one zapożyczone i wyewoluowane, no ale i tak nie poprawia to przyjemności z czytania. No i trzeba zaznaczyć, że istnieją też klasyki SF, które zachwycają do tej pory, so...
Trochę nie mogłam uwierzyć w to, że drastyczny wzrost inteligencji zafundowały nam świat postapo. Nie wątpię, że zrobiłby się na początku lekki chaos i panika, ale raczej nie doszłoby do takich dantejskich scen jak opisywane w tej książce. Wyższa inteligencja raczej zwiększa empatię. No chyba, że mamy do czynienia z psychopatą. Owszem bardziej inteligentni złoczyńcy i oszuści na pewno wykorzystaliby to do swoich celów, ale inteligencja wszystkich wokół też wzrosła, więc ci z kolei umieliby przejrzeć te fortele i nie daliby się oszukać (albo by dali, ale daliby się też oszukać przed wzrostem inteligencji),ergo może i bezwzględna wartość inteligencji rośnie, ale inteligencja względna w odniesieniu do reszty społeczeństwa jest taka sama jak przed wzrostem. Czyli w ostatecznym rozrachunku nic by się nie zmieniło.
Co do tego, że ludzie zaczęliby porzucać dotychczasową pracę, bo byłaby dla nich mało ciekawa, to niejednokrotnie członkowie Mensy wykonują nieciekawe zawody. Nie wszyscy odnieśli sukces, a duża ich część wnioskuje, że uczestnictwo w wyścigu szczurów jest głupie, więc w nim nie uczestniczą i wysiadają z tego pociągu. Nie ma sobie żył wypruwać dla idei kogoś innego, które nie są Twoje. Ale coś robić musisz, żeby przeżyć, to dajesz z siebie minimum, a wykonując nudne zadania możesz rozmyślać o czymś interesującym. Z drugiej strony jak już jesteś taki inteligentny, to masz świadomość, że pewne rzeczy musisz zrobić i nie zawsze Ci one sprawiają przyjemność, albo są ekstra ciekawe. Czasami po prostu trzeba je zrobić i tyle, przełknąć tę tabletkę i już. Żaden inteligentny człowiek się nie zastanawia czy aby na pewno będzie dla niego ciekawe wyrzucenie śmieci czy przetkanie zatkanej ubikacji. Trzeba to zrobić i tyle. Tak samo trzeba pracować, żeby jeść. Nie ma tu filozofii.
Owszem, znalazłyby się osoby, które chciałyby wtedy zmienić swoje życie, rzucić pracę, popierdolić wszystko i wyjechać w Bieszczady, więc jednym z rozwiązań powyższego problemu jest zatrudnianie do takich prac ludzi, którzy wcześniej byli mniej inteligentni, a drugim że ci naukowcy uzbrojeni w dodatkową inteligencję mogliby w inny sposób sobie z tym poradzić, np. skonstruować robota do tych prac, jakoś zoptymalizować proces, itd.
Za to bardzo ciekawym aspektem wydaje mi się podłoże psychiczne człowieka w tej sytuacji. Ludzie inteligentni dużo (za dużo) myślą i często mają poczucie bezsensu. Trudno jest im być szczęśliwym, a są do tej inteligencji przyzwyczajeni od dziecka. W związku z powyższym bardzo ciekawym jest temat nagłego drastycznego wzrostu inteligencji ludzi, którzy wcześniej byli po prostu normalni, a teraz muszą mierzyć się z czymś, do czego nie wypracowali sobie żadnych mechanizmów obronnych przez lata, jak to jest w przypadku mensan. Chyba dlatego tak mi się podobał wątek Sheili. Miałam dać książce 6 gwiazdek, ale za zakończenie jej historii dorzucam jedną ekstra.
Szkoda, że nie było więcej o walce i współpracy z inteligentnymi zwierzętami. Bardzo mnie ciekawiło jak ludzie sobie poradzą w ujarzmieniu inteligentnych zwierząt, albo jakie perspektywy otworzy współpraca z tymi inteligentniejszymi, np. delfinami czy krukami. Był oczywiście wątek farmy, ale wydaje mi się, że było to ledwo napomknięte i dało się z tego więcej wycisnąć. W ogóle takie mam wrażenie po tej książce, że koncepcja super ciekawa, ale potencjał niewykorzystany. I dało się z tego więcej wycisnąć.
Generalnie można przeczytać, ale z podobnej tematyki dużo dużo bardziej podobały mi się "Kwiaty dla Algernona".

Ciekawa koncepcja, ale książka nie porwała mnie jakoś bardzo. Ja wiem, że w starym SF czasami szału nie ma, bo my te motywy przewałkowane miliony razy widzieliśmy w nowszych tekstach kultury i to od tych klasyków były one zapożyczone i wyewoluowane, no ale i tak nie poprawia to przyjemności z czytania. No i trzeba zaznaczyć, że istnieją też klasyki SF, które zachwycają do...

Pomysł na fabułę opiera się na tym, że na skutek opuszczenia przez Ziemię pola obniżającego szybkość reakcji między innymi połączeń neuronowych następuje skokowy wzrost inteligencji zarówno wśród ludzi jak i zwierząt. Autor przedstawia nam jak na takie wydarzenie mógłby zareagować człowiek i jakie miałoby to konsekwencje społeczne.

W książce śledzimy kilka wątków, które niestety według mnie pozostawiają pewien niedosyt. Książka mogłaby dużo zyskać gdyby wątki zostały rozwinięte, w środku książki pojawia się na przykład wątek na kontynencie afrykańskim, żeby skończyć się dosłownie kilka stron dalej bez późniejszego rozwinięcia i wyjaśnienia.

Z plusów wymieniłbym ciekawe podejście do dialogów, gdzie wysoka inteligencja pozwala się porozumiewać się prawie bez słów, poprzez odczytywanie gestów i min. Ciekawe są też wątki że zwierzętami, niestety nie zostały bardziej rozwinięte.

Podsumowując, książka opiera się na bardzo ciekawym pomyśle i mimo, że pod względem fabuły nie jest to książka wybitna, to jednak skłania do pewnych przemyśleń i za to zdecydowałem się dać o jedną ocenę wyżej niż dałbym normalnie.

Pomysł na fabułę opiera się na tym, że na skutek opuszczenia przez Ziemię pola obniżającego szybkość reakcji między innymi połączeń neuronowych następuje skokowy wzrost inteligencji zarówno wśród ludzi jak i zwierząt. Autor przedstawia nam jak na takie wydarzenie mógłby zareagować człowiek i jakie miałoby to konsekwencje społeczne.

W książce śledzimy kilka wątków, które...

46/52/2023
„Olśnienie” („Brain wave”) Poula Andersona, przełożyła Martyna Plisenko, Dom wydawniczy Rebis 2023, wypożyczone z miejscowej biblioteki
1. Dlaczego?
Poszukiwanie lektury na święta, nie w sieci, nie w katalogu, staromodne wyjmowanie książek z półek.
2. I jak?
Ubrane w szatę dość staroświeckiego s-f rozważania nad inteligencją, nie tylko ludzką. Malutki spoiler (tyle co na okładce w sumie) – wskutek czegoś tam wszystko, co żyje, staje się inteligentniejsze. Ale autor nie. Inni (w sensie – bohaterowie) – IQ 500 czy więcej, sami się w tym połapać nie mogą, a biedny autor musi to jeszcze opisać i pofilozofować. Podobny kłopot miał Jacek Dukaj przy „Starości aksolotla” – próba opisania dróg, możliwości rozwoju cywilizacji idącej od ludzi, ale w roboty, przez roboty, do ludzi? Poul Anderson bardzo odważnie podjął się próby opisania, co zrobią ze sobą i światem bardzo, bardzo mądrzy ludzie. Podziwiam pomysł, nie zazdroszczę konieczności realizacji. Stawiane pytania – nawet dobre, ale odpowiedzi prościutkie, bo to po prostu nie na naszą miarę, to nie mogło się udać. Więc – czyta się przyjemnie, jeśli oczekujemy prostej rozrywki z odrobinką intelektualnego zacięcia. Choć rozterki małżeńskie pary dobranej na zasadzie on mądry, ona ładna lekko trącą myszką. Autor jakby w ogóle za dużo srok próbował złapać za ogon. I loty kosmiczne, i nowa cywilizacja, i wojna światowa…. Wszystko po trochu, o niczym porządnie.
Refleksje – samo „sapiens” to mało, IQ urosło, a ludzie nie. I większość sobie z tym nie radzi. Patrzę na to dość krytycznie, bo raczej wiemy, że i bez religii i metafizyki ludzie potrafią odnajdywać sens życia i świata, zmagać się w bólem, znużeniem, sami będąc źródłami wartości. Więc jakoś nie przyjmuję do wiadomości tego Koheletowego tonu, że dużo mądrości to dużo strachu czy cierpienia. Ciekawe – nie wiem, czy to zamierzone przez autora, ale aż miło przeczytać o zinteligentniałych (wybaczcie neologizm, ale jakoś przydaje mi się do opisu świata przedstawionego) zwierzętach gospodarskich – w kontekście „Folwarku zwierzęcego”. Świnie to świnie, jakoś pisarze za nimi nie przepadają. Ale inne – nie są tak miłe i pracowite jako bohaterowie Orwella.
3. Dokąd mnie to prowadzi?
Do rażącego błędu rzeczowego popełnionego przez Andersona. Wszyscy tu wiemy, kto rządzi światem tak naprawdę. A Anderson ani słowa o tych prawdziwych władcach i twórcach cywilizacji! Ich przedstawiciel pozdrawia ze zdjęcia.

46/52/2023
„Olśnienie” („Brain wave”) Poula Andersona, przełożyła Martyna Plisenko, Dom wydawniczy Rebis 2023, wypożyczone z miejscowej biblioteki
1. Dlaczego?
Poszukiwanie lektury na święta, nie w sieci, nie w katalogu, staromodne wyjmowanie książek z półek.
2. I jak?
Ubrane w szatę dość staroświeckiego s-f rozważania nad inteligencją, nie tylko ludzką. Malutki spoiler...

Pewne perturbacje, nie do końca jasnych, praw fizyki powoduje zaburzenie we wszechświecie. Skutkiem jego jest zwiększenie inteligencji wszystkich istot na Ziemi. Jest to proces zbyt dynamiczny, żeby ludzie mieli czas się z nim oswoić. Łatwiej adaptują się ludzie z natury inteligentni, największa trauma dopada tych przeciętnych. Dawna bezrefleksyjność trzymała świat w ryzach, „uwolnione” umysły prowadzą do buntu, agresji, a często do zniechęcenia, marazmu, a nawet szaleństwa.
Nie jest to, bynajmniej, wizja apokaliptyczna, ludzkość szybko radzi sobie z opanowaniem chaosu, wkraczając na nową ścieżkę, mając nowy cel. Jest już zdecydowanie inaczej ukształtowana, przyspieszenie ewolucji, zwiększenie umiejętności poznawczych zmienia definicję „człowieczeństwa”, ale czy ludzie więcej stracili, czy więcej zyskali? Anderson nie sili się na odpowiedź, zostawiają nie otwarte drzwi, a wręcz wrota czytelnikowi, dla snucia domysłów, układania scenariuszy, refleksji, wyszukiwania „za” i „przeciw”.
Wydaje się, że jedynymi wygranymi są Archie Brock i Sheila. Brock zaadaptował się dzięki wręcz „chłopskiemu uporowi”, Sheila dzięki naturalnej słabości. Oboje postawili na bycie „dawnymi ludźmi”, ze swoimi wadami, ograniczeniami, niedoskonałością i słabościami.
Oni są tym progiem startowym, co jest metą? Jest ich pewnie tyle co czytelników.
To jedyna powieść, w której fabuła nie jest istotna, a postacie są symboliczne. Najważniejszy jest przedstawiony koncept, idea. Zdecydowanie więcej czasu zajmuje „pozbycie” się tej opowieści z głowy, niż samo jej przeczytanie.

Pewne perturbacje, nie do końca jasnych, praw fizyki powoduje zaburzenie we wszechświecie. Skutkiem jego jest zwiększenie inteligencji wszystkich istot na Ziemi. Jest to proces zbyt dynamiczny, żeby ludzie mieli czas się z nim oswoić. Łatwiej adaptują się ludzie z natury inteligentni, największa trauma dopada tych przeciętnych. Dawna bezrefleksyjność trzymała świat w...

Poul Anderson w swojej książce "Olśnienie" próbuje zmusić nas do refleksji nad istotą człowieczeństwa. Robi to pokazując świat, w którym nagle każdy człowiek oraz zwierzę stają się bardziej inteligentni. Niestety inteligencja wg autora to tak naprawdę współczynnik iQ, co sprawia, że książka ta nie zestarzała się najlepiej. Doskonale wiemy, że nie jest to jedyna, a tym bardziej najważniejsza cecha mówiąca o człowieczeństwie. W obronie powiem, że sam pomysł na fabułę jest naprawdę świetny, a opis zmian społecznych i rozwoju technologii przedstawiony jest w sposób dość ciekawy. Możemy obserwować jak poszczególne jednostki na różnych szczeblach społecznych radzą sobie z tą nagłą zmianą. Szkoda tylko, że bohaterowie są nieciekawi i niezbyt mocno zarysowani. Temat inteligencji jako filaru człowieczeństwa moim zdaniem lepiej opisuje Daniel Keyes w lekturze "Kwiaty dla Algernona".
Językowo jest jak najbardziej w porządku, a całość czyta się bardzo szybko. Dla czytelników lubiących sci-fi lub wariacje związane z przyszłością ludzkości warto zapoznać się z tym dziełem.

Poul Anderson w swojej książce "Olśnienie" próbuje zmusić nas do refleksji nad istotą człowieczeństwa. Robi to pokazując świat, w którym nagle każdy człowiek oraz zwierzę stają się bardziej inteligentni. Niestety inteligencja wg autora to tak naprawdę współczynnik iQ, co sprawia, że książka ta nie zestarzała się najlepiej. Doskonale wiemy, że nie jest to jedyna, a tym...

Klasyki nie bez powodu są klasykami i "Olśnienie" dobitnie to pokazuje. Krótka, zwięzła i dająca więcej pytań niż odpowiedzi.

Książka Andersona jest bardzo prosta w założeniu - ludzie nagle stają się niesamowicie wręcz inteligentni. I tyle. Brzmi świetnie, ale konsekwencje takiego zdarzenia już niekoniecznie. Autor nie wdaje się w opisywanie zdarzeń z perspektywy światowej - swoją historię prowadzi kameralnie, opisując losy małej grupki ludzi, z których każdy reaguje na nagły wzrost potencjału inaczej. Jak wspomniałem - książka stawia więcej pytań niż odpowiedzi i chociaż Anderson oferuje pewną konkluzję to nie moralizuje i nie stara się wpływać na czytelnika. "Olśnienie" rozgrywa się głównie w dialogach i opisach, i chociaż można by stwierdzić, że akcji jest tutaj niewiele to autorowi udaje się utrzymać napięcie w trakcie całości.

W oczywisty sposób pewne założenia i sposób przedstawienia spraw nieco się zestarzał w ciągu ostatnich siedmiu dekad, chociażby używanie współczynnika IQ jako swoistej wykładni inteligencji, ale zaskakujące jest to jak bardzo język i forma są równie przystępne jak we współczesnych powieściach. Zapewne spora w tym zasługa tłumacza - niemniej jednak "Olśnienie" sprawia wrażenie książki ponadczasowej. Pytania stawiane przez Andersona zawsze będą aktualne - co znaczy być człowiekiem? Co nas odróżnia od zwierząt? Jaki jest nasz cel?

Bezdyskusyjny klasyk i fantastyczna powieść. Wszystkim, którzy lubują się w science-fiction starszego typu z zacięciem do poruszania kwestia społecznych książka Andersona powinna przypaść do gustu. Naprawdę warto spróbować.

https://www.facebook.com/gniazdoszeptunow

Klasyki nie bez powodu są klasykami i "Olśnienie" dobitnie to pokazuje. Krótka, zwięzła i dająca więcej pytań niż odpowiedzi.

Książka Andersona jest bardzo prosta w założeniu - ludzie nagle stają się niesamowicie wręcz inteligentni. I tyle. Brzmi świetnie, ale konsekwencje takiego zdarzenia już niekoniecznie. Autor nie wdaje się w opisywanie zdarzeń z perspektywy światowej...

Pomysł na fabułę ciekawy, realizacja już niekoniecznie.
Ludzkość, której IQ z dnia na dzień rośnie, zwierzęta, które mają teraz umysł pozwalający im na uwolnienie się spod dominacji człowieka. Ciekawa wizja? Owszem. Równie intrygująca, co dystopijna. Bo kto by pomyslsl, że wzrost inteligencji zachwieje całkowicie równowagą wszelkich systemów na ziemii, jednych doprowadzając do obłędu, innych do zezwierzęcenia, a pozostałych pchający do podążania za kolejna wiedzą, następnymi wyzwaniami,...

Tak jak wspomniałam, fabuła ciekawa, ale takiej historii brakuje dynamizmu opisu, więcej zwrotów akcji itp.

Pomysł na fabułę ciekawy, realizacja już niekoniecznie.
Ludzkość, której IQ z dnia na dzień rośnie, zwierzęta, które mają teraz umysł pozwalający im na uwolnienie się spod dominacji człowieka. Ciekawa wizja? Owszem. Równie intrygująca, co dystopijna. Bo kto by pomyslsl, że wzrost inteligencji zachwieje całkowicie równowagą wszelkich systemów na ziemii, jednych...

Zaskakujący pomysł autora Sci-Fi, znanego z tego, że pisze niebanalne książki w tym klimacie. Także i ten pomysł jest pretekstem do głębokiego zastanowienia się: czym jest człowieczeństwo, jakie wartości mamy nie tylko w tej chwili, ale być może kiedyś, jeśli człowiek się zmieni bądź drogą ewolucyjną czy w inny sposób, ale w taki, że jego możliwości intelektualne znacznie wzrosną.
Książka napisana jest w taki sposób, że wzbudza silne emocje, przynajmniej u takiego czytelnika, jak ja.
Polecam.

Zaskakujący pomysł autora Sci-Fi, znanego z tego, że pisze niebanalne książki w tym klimacie. Także i ten pomysł jest pretekstem do głębokiego zastanowienia się: czym jest człowieczeństwo, jakie wartości mamy nie tylko w tej chwili, ale być może kiedyś, jeśli człowiek się zmieni bądź drogą ewolucyjną czy w inny sposób, ale w taki, że jego możliwości intelektualne znacznie...

jak dla mnie zbiór nieco chaotycznie pozlepianych opowiadań z główną fabułą "za bardzo" w tle

jak dla mnie zbiór nieco chaotycznie pozlepianych opowiadań z główną fabułą "za bardzo" w tle

Koncepcja książki ok. Autor próbuje przewidzieć co by się stało gdyby ludzie i zwierzęta stali się nagle dużo bardziej inteligentni, tyle, że jak dla mnie akcja nudna. Duzo miejsc i bohaterów, mało emocji.

Koncepcja książki ok. Autor próbuje przewidzieć co by się stało gdyby ludzie i zwierzęta stali się nagle dużo bardziej inteligentni, tyle, że jak dla mnie akcja nudna. Duzo miejsc i bohaterów, mało emocji.