Zwrotnik raka to książka wokół której narosło wiele legend związanych przede wszystkim z zakazem jej publikowania np. w Stanach aż do lat 60 ubiegłego stulecia. Co zakazane nęci, zatem proza Henry’ego Millera stała się nad wyraz pożądana. Dlaczego więc nie zrobił oszałamiającej kariery? Może dlatego, że to, co było szokujące bądź obrazoburcze w latach 30 obecnie nikogo nie razi. Media zrobiły swoje na przestrzeni lat i epatowanie seksem tudzież niewybrednym językiem obecnie nie jest niczym nadzwyczajnym. Warto jednak oddać Millerowi, że to właśnie on był wśród pionierów takiego podejścia. Gdyby nie uchylił tej furtki, światła dziennego pewnie nigdy nie ujrzałyby powieści Williama S. Burroughsa, Breta Eastona Ellisa czy też mojego ukochanego Irvine Welsh’a. To właśnie Miller pokazał, że literat też ma prawo używać plugawego języka. Że literatura piękna nie musi być piękna. I chwała mu za to.

Wracając do samego Zwrotnika. Nie znajdziemy tu typowej historii, książka bardziej przypomina dziennik autora. Napisana w okresie, w którym przebywał w Paryżu. Jednak nie jest to Paryż pocztówkowy czy z katalogów biur podróży. To ten drugi Paryż – wokół bida z nędzą i dekadencja, prostytutki i menele. W tym okresie nie była to nawet Mekka artystów. Jego pobyt w Paryżu to bardziej sztuka przetrwania w miejskiej dżungli aniżeli artystyczne doświadczenie. Miller, z typowym dla siebie sarkazmem opisuje różne historyjki ze swojego życia. Jedne prawdziwe, inne zmyślone – nie sposób dokładnie określić, co jest czym. Jak przystało na mizantropa (Kate Millet się myliła określając go mianem mizogina!) nie darzy szacunkiem nikogo ani niczego. Nie ma dla niego żadnego sacrum. Wypowiadając się z pogardą o świecie i swoich znajomych robi to jednak w taki sposób, że u czytelnika wywołuję pewne humorystyczne odczucia. Tak samo jego styl: raz wniosły, pełen metafor, wykorzystujący piękno leksykalne języka, potem zaś rzuca mięsem niczym rasowy żuł z rynsztoka. I tylko gdzieś w oddali pozostaje nostalgiczne wspomnienie ojczyzny i żony…

Książka nie jest dla wszystkich i naprawdę osoby szukające wrażeń, wartkiej akcji, lubieżności i generalnie szokującej tematyki powinny sobie ją odpuścić. Ci jednak, których ewolucja literatury choć trochę interesuje i lubią czasem zanurzyć się w niekończących się i nie do końca logicznych tyradach niespełnionego pisarza – proszę bardzo. Jak dla mnie – kawał dobrej roboty!

Zwrotnik raka to książka wokół której narosło wiele legend związanych przede wszystkim z zakazem jej publikowania np. w Stanach aż do lat 60 ubiegłego stulecia. Co zakazane nęci, zatem proza Henry’ego Millera stała się nad wyraz pożądana. Dlaczego więc nie zrobił oszałamiającej kariery? Może dlatego, że to, co było szokujące bądź obrazoburcze w latach 30 obecnie nikogo nie...