Chyba każdy wie kto to Stanisław Staszic. No bo przecież wszędzie są ulice jego imienia, nie jedna ze szkół również je nosi. Ale ile jest osób, które wiedzą kim był i czego dokonał? A tego było naprawdę wiele. Można by obdarować jego dokonaniami nie jeden żywot. Barbara Szacka, w znakomitym popularno-naukowym obrazie odsłania nam wiele tajemnic tego wybitnego mieszczanina. Dlaczego autorka w ogóle podkreśla stan do którego Staszic należał? Dlatego, że w czasach jego życia, na przełomie XVIII i XIX wieku, to do jakiej warstwy społecznej kto należał, determinowało zazwyczaj jego jestestwo. Autor "Przestróg dla Polski" i "Uwag nad życiem Jana Zamoyskiego" nie godził się na to, aby urodzenie wyznaczało wartość człowieka. Cały swój talent obrócił w uświadamianie mas szlacheckich, iż to zasługi, nauka, praca i poświęcenie dla dobra ogółu powinny decydować o losach i pozycji ludzi. Uczciwość, gospodarność, oszczędność i rozsądna filantropia miały je wspomagać. Otóż Stanisław Staszic posiadał te wszystkie przymioty, a wywodząc się z mało komu mówiącej wówczas Piły, osiągnął szczyty popularności, godności i dostojeństw, o których nie jeden szlachcic czy też arystokrata mógł wtedy pomarzyć. Dokonania Staszica na polu wielu dziedzin są wprost niebywałe. Wystarczy wymienić, iż parał się publicystyką, poezją, historią, filozofią, geologią, prawem, wiele podróżował, jego osiągnięcia w taternictwie znalazły swych naśladowców dopiero w drugiej połowie XIX wieku. Krótko mówiąc, był on człowiekiem renesansu. Był również osobą o rewolucyjnych poglądach. Może nie tak radykalnych jak Kołłątaj, ale podobnie jak on należał do stanu duchownego. Walczył z obskurantyzmem szlachty i kleru, przeciwstawiając się ich złowrogiemu wpływowi na społeczeństwo i państwo. Warto przytoczyć cytat z książki, obrazujący ową postawę: "Sukienka duchowna, którą Staszic nosił na zmianę z wytartym frakiem, wkładanym na szczególnie uroczyste okazje, nie przeszkadzała mu być nieprzyjacielem kleru i Kościoła. Tego rodzaju postawę ujawnił już w swych pismach publicystycznych w okresie Sejmu Wielkiego. To przecież w uwagach nad życiem Jana Zamoyskiego domagał się wyzwolenia nauki z więzów teologii, swobody dociekań naukowych, a w Przestrogach dla Polski rzucił pod adresem Kościoła ciężkie oskarżenie, obwiniając go, iż sprzymierzywszy się ze szlachtą i absolutnymi władcami, wyzyskuje religię do usprawiedliwiania stosunków opartych na przemocy i gwałcie, do wpajania w ludzi pokory i posłuszeństwa oraz do uczenia ich cierpliwego znoszenia niewoli i ucisku. Pisał:<<łakomstwem skażone duchowieństwo przewróciło prawdy boskie, zgodziło miłość bliźniego z niewolą człowieka. Ponieważ nie ta dzisiaj moralność ani nauka, którą Chrystus ludziom oddał, ale ta moralność i nauka, za którą najlepiej płacili szlachta, panowie i despoci>>". Pomimo to, był szanowanym powszechnie człowiekiem, nawet w kręgach kościelnych.
Książka Barbary Szackiej jest wielce udaną pozycją z serii Biblioteki Wiedzy Historycznej. Oświetla żywot człowieka, który był wzorem dla współczesnych i powinien takim pozostać wśród potomnych.

Chyba każdy wie kto to Stanisław Staszic. No bo przecież wszędzie są ulice jego imienia, nie jedna ze szkół również je nosi. Ale ile jest osób, które wiedzą kim był i czego dokonał? A tego było naprawdę wiele. Można by obdarować jego dokonaniami nie jeden żywot. Barbara Szacka, w znakomitym popularno-naukowym obrazie odsłania nam wiele tajemnic tego wybitnego mieszczanina....