Christopher R. Browning

Długo tropiłem tę książkę. Nie pytajcie też ile kosztowała mnie ostatecznie przyjemność posiadania własnego egzemplarza. Dlaczego jednak akurat ta pozycja, spośród ogromnej sterty książek opisujących wesołe przygody, naszych sąsiadów zza Odry podczas ich pamiętnego tournée w Europie Wschodniej, miałaby być warta specjalnych rekomendacji? Powody są dwa. Pierwszym z nich jest Otto-Julius Schimke. Jedyny który, pośród prawie pieciusetosobowej grupy facetów w średnim wieku, zapytanych grzecznie przez swojego dowódcę, czy mają coś przeciw zabiciu za moment paru Żydów, zdobył się na odpowiedź twierdzącą. I pomimo (co również jest ważką, choć może niezbyt odkrywczą konkluzją książki),że nie spotkały go za to żadne represje (pomijając ciężar przypuszczalnej pogardy kolegów),zawędrował On bardzo wysoko w moim prywatnym rankingu nonkonformistów. Pewnie jak większość, wbrew ponurym wynikom zabaw Stanleya Milgrama, naiwnie wierzę, że poszedłbym tą samą drogą. Drugim jest zaś niebyt piękny ryneczek w Józefowie. Nic nie odróżnia go od wielu innych mniej lub bardziej chujowych ryneczków we Wschodniej Polsce. Zawsze to samo. Żabka. Sklep z butami. Lumpeks. Ławki. Kostka bauma. Rzygliwe, pastelowe elewacje. Ukochane (bez przekąsu) miejsca moich wakacyjnych pielgrzymek. I wszędzie jednaki chrzęst ludzkich kości pod stopami oraz wyraźna (nawet dziś) dziura pozostała po tych, których chłopaki z takich właśnie rezerwowych batalionów policji wysłali zbiorowo na tamten świat.