Lektura na temat krnąbrności podhalańskiego miasta w czasach PRL. Autor wymienia wiele elementów świadczących o pewnej odrębności Zakopanego jako zielonej wyspy na ponurym tle innych polskich miast przepełnionych służbami, tajniakami, cenzurą i innymi osobliwościami Polski Ludowej.

Lektura na temat krnąbrności podhalańskiego miasta w czasach PRL. Autor wymienia wiele elementów świadczących o pewnej odrębności Zakopanego jako zielonej wyspy na ponurym tle innych polskich miast przepełnionych służbami, tajniakami, cenzurą i innymi osobliwościami Polski Ludowej.

Polskie półki księgarskie w dziale „historia” są dwubiegunowo przeładowane. Z jednej strony liczne podręcznikowe, podobne do siebie syntezy z wykazami bitew lub też chronologicznymi zestawieniami królów, książąt, prezydentów i premierów, a na drugim biegunie „odkrycia i sensacje” oraz książki naśladujące swymi tytułami, okładkami i opisami ostatnie bestsellery, z nadzieją, że okruchy zainteresowania osób gorączkowo poszukujących „czegoś z historii pod choinkę” spadną i na nie.

Na tym tle stosunkowo nieliczne książki poświęcone historii społecznej, zasługują na szczególną uwagę, dając szansę na to, że jakaś grupa czytelników dowie się, że historia to coś więcej niż władcy i rządzący i ich choćby najbardziej znane kochanki. Oczywiście reguły zabiegania o uwagę czytelnika dotyczą także autorów koncentrujących się na historii społecznej, przy czym dla nich ta rywalizacja może być trudniejsza.

Jerzy Kochanowski zdawał sobie zapewne z tego sprawę. Udało mu się, po wcześniejszych, zapewne mniej zauważalnych próbach zajęcia się zagadnieniami czarnego rynku czy też nieznanymi epizodami stosunków polsko-niemieckich, znaleźć temat bez wątpienia elektryzujący: spojrzenie na Zakopane w okresie Polski Ludowej z zupełnie nieznanej perspektywy.

Nie zdradzając treści książki bardziej niż czynią to opisy wydawcy i sam tytuł, niewątpliwie można uznać zawarte w niej przemyślenia jako zaskakujące. Być może nie tylko odnośnie do Zakopanego. Zamiarem autora było pokazanie, na niewątpliwie spektakularnym przykładzie, „jak mało w dalszym ciągu wiemy o funkcjonowaniu w realnym socjalizmie zarówno władzy, jak i społeczeństwa, jak nieoczywiste i niestereotypowe by(wa)ły ich wzajemne relacje, jak głęboko przenikały się światy władzy i pieniądza oraz jak łatwo ten pierwszy oddawał pole, pozwalając się ujarzmić i oswoić.”

Książka ma charakter naukowy, co absolutnie nie wpływa na przyjemność jej czytania. Kochanowski bardziej oddaje głos uczestnikom i świadkom wydarzeń, ograniczając swój komentarz do minimum. Autor wykazuje na ogół wystarczająco krytyczny stosunek do źródeł, ale osobiście odnoszę wrażenie, że może zbyt wielką wagę przywiązuje do rzetelności „raportu Mysłka” (na którym książka w dużej mierze się opiera),a także, że analizując dokumenty zakopiańskie z tego okresu nie bierze pod uwagę możliwości, że miejscowe władze partyjne mogły pisać swe sprawozdania na odczepnego, aby spełnić swoją powinność wobec warszawskiej czy krakowskiej „góry”, a w związku z tym nie można wykluczyć także możliwości, że ich część była przekoloryzowana, a nawet zmyślona. Jak napisał Umberto Eco w „Imieniu róży”: „Księgi nie po to są, by w nie wierzyć, lecz by poddawać je badaniu. Mając przed sobą księgę, nie powinniśmy zadawać sobie pytania, co ona zawiera, ale co chce powiedzieć.”

Wasz Marchołt

Polskie półki księgarskie w dziale „historia” są dwubiegunowo przeładowane. Z jednej strony liczne podręcznikowe, podobne do siebie syntezy z wykazami bitew lub też chronologicznymi zestawieniami królów, książąt, prezydentów i premierów, a na drugim biegunie „odkrycia i sensacje” oraz książki naśladujące swymi tytułami, okładkami i opisami ostatnie bestsellery, z nadzieją,...

Bardzo dobra i zaskakująca książka, w której czasy Gomułki ukazane są z bardzo nietypowej, podhalańskiej perspektywy. Autor świetnie omawia przemiany, jakie zachodziły w Zakopanem, i jak nie udało się tutaj budować socjalizmu. Najbardziej mnie poruszyła partia tekstu poświęcona przemytowi: konia z rzędem temu, kto domyśliłby się, jakie produkty cieszyły się największym wzięciem po polskiej i po tzw. czeskiej stronie. Książka interesująca jako zapis gospodarczych i społecznych przemian następujących w powojennej Polsce. Żaden tam Marzec '68 i Grudzień '70. Tylko zupełnie inne, wolne miasto.

Bardzo dobra i zaskakująca książka, w której czasy Gomułki ukazane są z bardzo nietypowej, podhalańskiej perspektywy. Autor świetnie omawia przemiany, jakie zachodziły w Zakopanem, i jak nie udało się tutaj budować socjalizmu. Najbardziej mnie poruszyła partia tekstu poświęcona przemytowi: konia z rzędem temu, kto domyśliłby się, jakie produkty cieszyły się największym...