Najnowsza publikacja wybitnego znawcy historii Ukrainy Henryka Litwina to moim zdaniem jedna z najlepszych, jeśli nie najlepsza, książka o Rusi w systemie Rzeczypospolitej dostępna na rynku. W "Zjednoczeniu narodów cnych" autor bierze na tapet obrady sejmu lubelskiego w 1569 roku, który zwołany został w celu stworzenia unii realnej między Koroną Królestwa Polskiego a Wielkim Księstwem Litewskim.

Kwestia unii jest jednak na drugim planie narracji. Autor skupia się przede wszystkim na aspekcie inkorporacji ziem ukrainnych (Wołynia, Bracławszczyzny i Kijowszczyzny) do Korony, pokazując motywacje i działania wszystkich stron rokowań. Zygmunt August, z poklaskiem ze strony Koroniarzy, autokratycznie włączył Wołyń do Korony, opierając się na jej historycznych pretensjach do dzielnicy, by skłonić nieobecnych już w Lublinie Litwinów do zaakceptowania postulatu unii realnej. Ci zaś uważali ten ruch za porozumienie ponad ich głowami między Koroną a Rusinami na szkodę ich państwa. Wołynianie natomiast zwlekali jak najdłużej ze złożeniem przysięgi grając na dwa fronty i czekając na gwarancję spisania przywilejów prowincjonalnych (których to oni byli głównymi autorami). Gdy już to się stało, postulowali o włączenie do Korony także Kijowszczyzny, by cała historyczna Ruś z jej stolicą znajdowała się w obrębie jednego organizmu państwowego. Autokratyczna decyzja króla zmieniła się zatem w negocjacje równych z równymi.

Litwin dodatkowo świetnie opisuje XVI-wieczny Lublin i przedstawia sylwetki najważniejszych uczestników sejmu. Na koniec pokazuje jak przywileje prowincjalne funkcjonowały w praktyce i jak przyczyniły się do wykształcenia ogólnoruskiej świadomości politycznej. Na tej podstawie skutecznie argumentuje za dość nowatorską tezą, że to Powstanie Chmielnickiego przeszkodziło w powolnej przebudowie państwa w Rzeczpospolitą Trojga Narodów.

To wszystko napisane jest bardzo lekkim piórem, z właściwą dla autora erudycją. Polecam każdemu, kto interesuje się historią Ukrainy, system politycznym Rzeczypospolitej i nie tylko.

Najnowsza publikacja wybitnego znawcy historii Ukrainy Henryka Litwina to moim zdaniem jedna z najlepszych, jeśli nie najlepsza, książka o Rusi w systemie Rzeczypospolitej dostępna na rynku. W "Zjednoczeniu narodów cnych" autor bierze na tapet obrady sejmu lubelskiego w 1569 roku, który zwołany został w celu stworzenia unii realnej między Koroną Królestwa Polskiego a...

Jedna z podstawowych lektur dla tych, którzy chcą opierać swą wiedzę o I Rzeczpospolitej na rzetelnych podstawach a nie mitach, półprawdach i uproszczeniach.

Jedna z podstawowych lektur dla tych, którzy chcą opierać swą wiedzę o I Rzeczpospolitej na rzetelnych podstawach a nie mitach, półprawdach i uproszczeniach.

Było, minęło. Rzut okiem na tamte wydarzenia i część bohaterów. Inkorporacja fragmentów Litwy do Korony, jako argument przetargowy wobec Unii obu krain. Powstanie Chmielnickiego uniemożliwiło powstanie Rzeczypospolitej Trzech Narodów ? Śmiała teza. Podatek od domu publicznego ? Renesansowi biskupi polscy kształcili się w luterańskich (?!) i katolickich uczelniach Niemiec i Włoch. Więcej takich książek.

Było, minęło. Rzut okiem na tamte wydarzenia i część bohaterów. Inkorporacja fragmentów Litwy do Korony, jako argument przetargowy wobec Unii obu krain. Powstanie Chmielnickiego uniemożliwiło powstanie Rzeczypospolitej Trzech Narodów ? Śmiała teza. Podatek od domu publicznego ? Renesansowi biskupi polscy kształcili się w luterańskich (?!) i katolickich uczelniach Niemiec i...

Dzięki analizie opublikowanych po raz pierwszy w ostatnich dekadach źródeł H. Litwin mógł dokonać weryfikacji dawnych tez O. Haleckiego o pasywnej roli szlachty wołyńskiej i kijowskiej w negocjacjach unijnych w 1569 r. Autor dowodzi, że Wołynianie podjęli ambitną grę polityczną i wystąpili w Lublinie z własnymi postulatami, które ukazywały ich ponadregionalne plany i dążenia do zaistnienia jako swego rodzaju trzeci naród polityczny Rzeczypospolitej. Bardzo ciekawie rysuje H. Litwin szlacheckie elity Wołynia, których różnego rodzaju wybory nie pasują do - zdawałoby się: oczywistych - podziałów między ludnością polską i ruską. Pokazuje to, jak trudne jest dla nas mówienie o tej epoce, gdy na wszystko patrzymy przez "narodowe okulary". Praca niewątpliwie pokazuje potencjał studiów nad czasami I RP.

Tomasz Babnis

Dzięki analizie opublikowanych po raz pierwszy w ostatnich dekadach źródeł H. Litwin mógł dokonać weryfikacji dawnych tez O. Haleckiego o pasywnej roli szlachty wołyńskiej i kijowskiej w negocjacjach unijnych w 1569 r. Autor dowodzi, że Wołynianie podjęli ambitną grę polityczną i wystąpili w Lublinie z własnymi postulatami, które ukazywały ich ponadregionalne plany i...

Wspaniała publikacja prezentująca nam z zupełnie innej strony ,,inkorporację'' Wołynia, Kijowszczyzny i Bracławszczyzny (autor świadomie pominął w pracy sprawę przyłączenia Podlasia, mającą inny charakter niż przyłączenie ziem ruskich Wielkiego Księstwa Litewskiego) na pamiętnym sejmie roku 1569 którego wynikiem było powstanie Rzeczpospolitej Obojga Narodów.
Autor przeciwstawia się utartym, od z górą 100 lat, twierdzeniom według których odłączenie tych ziem było tylko i wyłącznie decyzją króla Polskiego i Wielkiego Księcia Litewskiego Zygmunta Augusta przy całkowicie biernej postawie mieszkańców tych ziem. Wskazuje, że o ile takie sądy są uprawnione w stosunku do Kijowszczyzny i Bracławszczyzny, o tyle sprawa z Wołyniem i zamieszkującą go szlachtą przedstawia się zgoła inaczej.
Każdego zainteresowanego dziejami unii polsko-litewskich gorąco zachęcam do zapoznania się z tą publikacją.

Wspaniała publikacja prezentująca nam z zupełnie innej strony ,,inkorporację'' Wołynia, Kijowszczyzny i Bracławszczyzny (autor świadomie pominął w pracy sprawę przyłączenia Podlasia, mającą inny charakter niż przyłączenie ziem ruskich Wielkiego Księstwa Litewskiego) na pamiętnym sejmie roku 1569 którego wynikiem było powstanie Rzeczpospolitej Obojga Narodów.
Autor...