Książka opisuje historię rodziny Juryszów widzianą oczyma najmłodszej córki Marianny, zwanej przez wszystkich Maryśką. Jest to schłopiała rodzina szlachecka mieszkająca na terenach Wileńszczyzny. Główna bohaterka jest dziewiątym dzieckiem, urodziła się jako siedmiomiesięczny wcześniak. W najwcześniejszych wspomnieniach zachowała obraz porzuconego maleństwa, któremu „matka pożałowała mleka” a siostry nie chciały poświęcić czasu. Całej rodzinie wypomina momenty, w których źle się wobec niej zachowali, a jednak najbardziej boli ją odrzucenie przez ojca. Podkreśla, że nawet gdy częstował dzieci cukierkami, to jej, tej niedorobionej, nie dawał. Przez całe swoje życie szuka akceptacji, tego by ktoś ją wreszcie polubił taką jaką jest. Akcja powieści zaczyna się przed pierwszą wojną światową, a kończy pod koniec drugiej. Towarzyszymy bohaterce w jej borykaniu się z szarą codziennością, obserwujemy jak stara się być dobra dla otaczających ją ludzi i jak na niewiele się to zdaje. „Sprawiedliwa była panienka Marysie, musi co od tego zwariowała” to opinia parobka, swoiste epitafium jej życia.

Książka opisuje historię rodziny Juryszów widzianą oczyma najmłodszej córki Marianny, zwanej przez wszystkich Maryśką. Jest to schłopiała rodzina szlachecka mieszkająca na terenach Wileńszczyzny. Główna bohaterka jest dziewiątym dzieckiem, urodziła się jako siedmiomiesięczny wcześniak. W najwcześniejszych wspomnieniach zachowała obraz porzuconego maleństwa, któremu „matka...