Doktryna szoku. Jak współczesny kapitalizm wykorzystuje klęski żywiołowe i kryzysy społeczne

Mam problem z Naomi Klein. Z jednej strony zgadzam się z nią, że neoliberalizm w wykonaniu zwolenników Miltona Friedmana (propagatora całkowicie wolnego rynku) uderza w najsłabsze warstwy społeczeństwa. Z drugiej strony jej lewicowe poglądy lekko mnie odstręczają. Zwłaszcza szyderczo brzmią jej zachwyty nad polityką społeczną Hugo Cheveza (prezydenta Wenezueli w latach 1999 -2013). Tragiczny skutek tych rządów widzi dzisiaj cały świat, choć Wenezuela nie doświadczyła żadnych kataklizmów, a jej zasoby ropy naftowej są większe niż Arabii Saudyjskiej.
Lektura tej książki wywołała u mnie sporo emocji, pobudziła do przemyśleń, poszukiwania i sprawdzania wielu faktów, a to już bardzo dobrze o niej świadczy.

Mam problem z Naomi Klein. Z jednej strony zgadzam się z nią, że neoliberalizm w wykonaniu zwolenników Miltona Friedmana (propagatora całkowicie wolnego rynku) uderza w najsłabsze warstwy społeczeństwa. Z drugiej strony jej lewicowe poglądy lekko mnie odstręczają. Zwłaszcza szyderczo brzmią jej zachwyty nad polityką społeczną Hugo Cheveza (prezydenta Wenezueli w latach 1999...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Piętnaście lat temu ukończyłem jedną z najbardziej średnich uczelni ekonomicznych w kraju i wyruszyłem na suchego przestwór oceanu, zdobywać sławę i bogactwo, bogaty w wiarę w wolny rynek, neoliberalizm i niezachwianą wolność jednostki. Przez te piętnaście lat stało się wiele - z finansami mam do czynienia tylko jeżeli zaglądam do portfela, zmieniłem zawód wykonywany z rzeczy które umiem na rzeczy które lubię robić. I dość konkretnie rozczarowałem się tym całym wolnym rynkiem - zrozumiałem czym jest korporacjonizm, jaka jest brzydka twarz libertarian, co to są nierówności społeczne i dlaczego wiążą się z dwoma powyższymi. Ucieszyłem się bardzo kiedy dowiedziałem się o książce która to wszystko zbiera w jedno, wziąłem ją zeby potwierdzić swoje przypuszczenia i obserwacje, może również je zweryfikować. I co śmieszne - książka wywarła na mnie skutek całkowicie odwrotny niz zamierzony przeze mnie, jak i przez autorkę. Bo, niestety, jest przykładem koncertowego zepsucia dobrego i ważnego tematu.
Na początek, tradycyjnie plusy. Bardzo połatałem swoje dziury w wiedzy jezeli chodzi o najnowszą historię Chile, Argentyny, RPA, Rosji, Iraku. Przewodnia teza książki - o tym, że wprowadzenie prawdziwie wolnego rynku jest możliwe tylko przy dużych wstrząsach społecznych, katastrofach, katakliazmach i przewrotach, do jego utrzymania jest często (zawsze?) używany aparat opresji, a jego konsekwentne stosowanie prowadzi do rozwarstwienia społeczeństwa i likwidacji klasy średniej - sądzę, że została przez atorkę dobrze udowodniona. Dlaczego wobect tego mnie tak drażni?
Nie znoszę populistów. Nie znoszę manipulacji. A autorka, ktora jest ewidentnie zaangażowana emocjonalnie w temat znacznie bardziej niż wymagałbym od literatury, bądź co bądź faktu - bardzo manipuluje, nagina fakty do swojej z góry przyjętej tezy, której ani przez jeden akapit na 600 stronach nie kwestonuje, A widać że usiadła z nią do pisania pierwszego zdania. Spotkanie czterech ekonomistów może być w zależności od wyznawanych przez nich poglądów albo "potajemnym spotkaniem grona zaufanych doradców w celu ograbienia amerykańskiego podatnika" (jeżeli są liberałami") albo "wyczerpującymi całonocnymi negocjacjami nad pustymi filiżankami po kawie, z podwiniętymi rekawami koszuli" (keynsiści). Zwolennik nowego łądu? "Zatroskany". Bankier? "Nadęty". Przepraszam bardzo, ale taki poziom obiektywizmu mam w wiadomościah telewizji publicznej anno domini 2019. Klein bezkrytycznie podchodzi do aparatu państwowego i nacjonalizacji, nie zająknęła się na 600 stronach ani razu do czego moga prowadzić wysokie wydatki socjalne. I tutaj chyba największy zarzut dla książki: nie wspomniała o tym, bo mam wrażenie ze nie do końca rozumie. Ma uczciwe serce, bardzo dużo pisze o torturach ludności cywilnej, opresji dyktatur i junt wojskowych które przemocą utrzymywały łupieżcze gospodarki wolnorynkowe, trafnie zauważając w nich nowy kolonializm - ale w momencie natrafienia na gospodarki socjalistyczne - nagle milknie, albo wręcz pisze głupoty piramidalne. Tak dochodzimy do Polski i reform Balcerowicza. Klein pisze że sprywatyzował setki "RZEKOMO nierentownych przedsiębiorstw państwowych". Każdego kto żyje w polsce i wie jak wyglądała rentowność sektora publicznego w prl-u: w tym momencie literalnie krew zalewa. Następnie pisze: "w 2006 roku poniżej progu ubóstwa żyło 59% ludzi, 40% mlodych było bezrobotnych" Z racji iż dwa lata wcześniej wszedłem na rynek pracy, a takiej katastrofy gospodarczej nie pamiętam, sięgam po smartfona i sprawdzam te liczby. W 2006 poniżej granicy ubóstwa żyło w Polsce 12% ludności. PIĘĆ razy mniej niż podaje Klein. Bezrobocie u młodych pracowników? Faktycznie, wynosiło 40% - ale DWA lata wcześniej. W 2006 było równe 26% -i w bardzo ostrym trendzie spadkowym. Dwa lata później - było równe średniej unii europejskiej (Książkę wydano w 2007 - już o tym wiedziała). W ten sposób nabrałem zwyczaju konsultowania co bardziej ciekawych liczb z internetem - i jest to żenujące ile razy przyłapałem Klein na poważnych manipulacjach. Pisze o niesłusznych oskarżeniach Kanady o wzrost długu publicznego . Otwieram smartfona, wyswietlam wykres długu kanady z ostatniego półwiecza - przypomina kat prosty, wzrost geometryczny zahamowały dopiero cięcia budżetowe na których Klein nie zostawia suchej nitki. Pisze o indeksie "guns & caviar" - że pokazuje wzrost w ostatnich latach wydatków na armię i równoczesny wzrost zamożności. Super, tylko ze sam indeks niczego takiego nie pokazuje - pokazuje relację pomiędzy tymi wydatkami, która bez danych pomocniczych jest nic nie mówiąca (będzie taka sama jeżeli obydwie wartości będą równe 30 mld $ i 1 dolara). Pisze o tym, że Izrael musiał sobie poradzić rozwojem technologi obronnych wobec krachu turystyki. Zadanie dla dociekliwych - sprawdzamy trend w liczbie turystów w Tel Awiwie w latach 2004 - 2006 . I tak dalej i tak dalej. Doszedłem do momentu w którym nieścisłości, bzdury, naciągane fakty i manipulacje znajdowałem na niemal każdej stronie - a ja przecież chciałem wierzyć w to co pisze! Niestety, autorka zupełnie nie dała mi szansy, łącznie z niesamowicie irytującą skłonnością zamieszczania nic nie wnoszących, ale za to niezwykle dramatcznych cytatów ("zabijemy miliony małych dzieci, ale przynajmniej się zbogacimy" - ten akruat zmyśliłem, ale, łapiecie). Tak że przypomina mi się casus "asfaltowego salonu" Łysiaka - jeżeli ilka razy złapię autora na pitoleniu, cała książa traci dla mnie na wartości - bo nie wiem czy to co czytam jest faktem, czy "chceniem" autorki. Więc, po rozdziale o Izraelu ostatecznie ją porzuciłem - szkoda, że tak wspaniały temat potraktowano tak niechlujnie i w łatwy do obalenia sposób - bo, koniec końcow, uważam że w samej myśli przewodniej jest dużo prawdy. Tak że - siadaj, trzy, głównie za dobre chęci.
EDYTA: Zapomniałem napisać o jednej z ważniejszych rzeczy: Klain w jednym miejscu napotyka się na informację, którą całkowicie lekceważy (jeden akapit bodaj) a która wywarła na mnie ogromne wrażenie: otóż firmy ochroniarskie typu Blackwater czy Halliburton są bardzo jednoznacznie zaangażowane we wspieranie (finansowe i lobbystyczne) tylko jednej opcji politycznej (czyli konserwatywnej, republikańskiej). Biorąc pod uwagę, że obydwie firmy i im podobne outsourcują obecnie większość zadań operacyjnych armii amerykańskiej możemy zadać sobie pytanie, co zrobią republikanie dysponujący prywatną, świetnie finansowaną i bardzo lojalną prywatną armią jeżeli nie spodoba im się wynik wyborów. Tego pytania Klein nie zadaje.

Piętnaście lat temu ukończyłem jedną z najbardziej średnich uczelni ekonomicznych w kraju i wyruszyłem na suchego przestwór oceanu, zdobywać sławę i bogactwo, bogaty w wiarę w wolny rynek, neoliberalizm i niezachwianą wolność jednostki. Przez te piętnaście lat stało się wiele - z finansami mam do czynienia tylko jeżeli zaglądam do portfela, zmieniłem zawód wykonywany z...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Nie będzie przesadą, jeśli stwierdzę, że przeczytanie tej książki dołącza do najistotniejszych rzeczy, jakie zrobiłam w tym roku. I nie chodzi nawet o moją wcześniejszą ignorancję, raczej o wewnętrzny sprzeciw i nieustanne zdumienie, które czułam, czytając ten reportaż.

Naomi Klein śledząc powtarzający się w wielu rejonach świata schemat triumfu kapitalizmu i wolnego rynku w swym przerażającym zamerykanizowaniu i odczłowieczeniu, daje smutny obraz odwiecznej walki jednostki z systemem. Niczym nieskrępowane żądze nieustannego powiększania kapitału należące do ułamka społeczeństwa, prowadzą do tego, co znamy obecnie z medialnych nagłówków: szerzących się fundamentalizmów religijnych, agresji na coraz większą skalę, ubóstwa, epidemii i niekończących się wojen. Ta książka otwiera oczy. Pozwala zrozumieć mechanizmy porozumień zawieranych gdzieś na najwyższych piętrach biurowców i ideologicznych błędów, w wyniku których reszta świata traci dach nad głową i ludzką godność.

Nie będzie przesadą, jeśli stwierdzę, że przeczytanie tej książki dołącza do najistotniejszych rzeczy, jakie zrobiłam w tym roku. I nie chodzi nawet o moją wcześniejszą ignorancję, raczej o wewnętrzny sprzeciw i nieustanne zdumienie, które czułam, czytając ten reportaż.

Naomi Klein śledząc powtarzający się w wielu rejonach świata schemat triumfu kapitalizmu i wolnego rynku...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Podnosi świadomość rodzi uczucie niesprawiedliwości..
Jaką wartość ma nasze życie? Żadną. Liczą się tylko pieniądze i ludzie zrobią absolutnie wszystko dla wzbogacenia.
... na kataklizmach ludzie budują swoje majątki.

Warto przeczytać.... naprawdę warto wiedzieć.

Podnosi świadomość rodzi uczucie niesprawiedliwości..
Jaką wartość ma nasze życie? Żadną. Liczą się tylko pieniądze i ludzie zrobią absolutnie wszystko dla wzbogacenia.
... na kataklizmach ludzie budują swoje majątki.

Warto przeczytać.... naprawdę warto wiedzieć.

Pokaż mimo to

Zatrważająca historia o tym jak nieliczna elita wykończyła świetnie rozwijające się kraje za pomocą sztucznie wywołanych przemian ekonomicznych i gospodarczych. Tworzy kryzysy, aby osiągnąć własne cele prywatyzacyjne. Autorka w bardzo rzetelny sposób przedstawiła upadek gospodarczy krajów Ameryki Łacińskiej, RPA, Chin, Polski, Rosji, Iraku i in. oraz okrutne wykorzystanie tragedii związanych z kataklizmami, jak tsunami na Sri Lance oraz huraganu Katrina w Nowym Orleanie. Książka opisuje czasy od lat 60. XX wieku do 2007 roku. Porażające jest to, że tortury i inne okropności są wykorzystywane przez "inteligentnych" ludzi do osiągnięcia tylko i wyłącznie celów materialnych. To, że nie liczy się człowiek, i że nie ma znaczenia, że odbudowa zrujnowanego, doprowadzonego do bankructwa kraju zajmuje dziesięciolecia, jeśli w ogóle uda się to osiągnąć. Jest też polski wątek z czasu 1989 roku i lat późniejszych.
Bardzo dobra pozycja. Już nie mogę się doczekać, aż przeczytam reportaże autorki z kolejnych lat.

Zatrważająca historia o tym jak nieliczna elita wykończyła świetnie rozwijające się kraje za pomocą sztucznie wywołanych przemian ekonomicznych i gospodarczych. Tworzy kryzysy, aby osiągnąć własne cele prywatyzacyjne. Autorka w bardzo rzetelny sposób przedstawiła upadek gospodarczy krajów Ameryki Łacińskiej, RPA, Chin, Polski, Rosji, Iraku i in. oraz okrutne wykorzystanie...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Przeczytane🧐. Książka która zmienia pogląd na świat. Burzy stereotypy i otwiera oczy. Absolutnie obowiązkowa lektura dla każdego kto chce zrozumieć w jakiej rzeczywistości żyje.

Przeczytane🧐. Książka która zmienia pogląd na świat. Burzy stereotypy i otwiera oczy. Absolutnie obowiązkowa lektura dla każdego kto chce zrozumieć w jakiej rzeczywistości żyje.

Pokaż mimo to

Chyba pierwsza książka, której nie dam rady przeczytać. Bo jest zbyt brutalna? Czy zbyt prawdziwa? Chyba obie te rzeczy.

Wiem, co jest w tych częściach, przed którymi odłożyłam książkę. Dlatego czuję się usprawiedliwiona przerwaniem w połowie. Czuję że nie muszę dodatkowo przeżywać koszmarów, które i towarzyszą mi na co dzień.

Jeśli jednak czytasz "Doktrynę szoku" i jesteś tam czymkolwiek zaskoczony_a, to znaczy, że przespałeś_aś całe swoje życie.
Ale też cieszę się, że jakoś udało ci się w końcu obudzić.
Więc nie przerywaj, przeczytaj do końca.

Chyba pierwsza książka, której nie dam rady przeczytać. Bo jest zbyt brutalna? Czy zbyt prawdziwa? Chyba obie te rzeczy.

Wiem, co jest w tych częściach, przed którymi odłożyłam książkę. Dlatego czuję się usprawiedliwiona przerwaniem w połowie. Czuję że nie muszę dodatkowo przeżywać koszmarów, które i towarzyszą mi na co dzień.

Jeśli jednak czytasz "Doktrynę szoku" i...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Naomi Klein pisarka, dziennikarka, aktywistka społeczna. W swoich artykułach i wykładach krytykuje globalizację, działania międzynarodowych korporacji i dzikiego kapitalizmu na świecie.
„Doktryna szoku” praca w której Autorka pokazuje nam jak od lat 70 ubiegłego wieku globalne korporacje z pomocą władz USA, Banku Światowego i Międzynarodowego Funduszu Walutowego narzucają różnym państwom neoliberalne reformy. Milton Friedman i wyznawcy jego ideologii ekonomicznej wszędzie gdzie mają możliwość aplikują czysty kapitalizm: ograniczenie roli państwa, niższe podatki dla korporacji międzynarodowych, wyprzedaż przedsiębiorstw państwowych za ułamek wartości, otwarcie rynku dla zagranicznych inwestorów, masowe zwolnienia. Ponieważ neoliberalne reformy służące tylko do zbijania fortun przez najzamożniejszych tego świata, jednocześnie uderzają w średnią klasę i najbiedniejszych obywateli nie udaje się ich wprowadzać w dobrze działających demokracjach. Dlatego tworzenie kapitalizmu w czystej i doskonałe postaci, mogło być przeprowadzone tylko w państwach gdzie rządziły dyktatury: Argentyna, Chile, Brazylia. Boliwia. Podobne możliwości pojawiały się w krajach, które przechodziły zmianę ustroju jak Polska po 1989 r., lub w krajach dotkniętych klęskami żywiołowymi jak Sri Lance, lub tam gdzie prowadzona była wojna, jak w Iraku.
Chile, Chinach, Irak, Rosji czy inne kraje, wszędzie schemat wprowadzania reform był ten sam. Potrzebny był szok wywoływany przez: wprowadzenie dyktatury, kryzys gospodarczy, kataklizm lub wojnę. Kraj który przeszedł szok potrzebował wsparcia finansowego z zewnątrz. USA, BŚ, MFW udzielając pożyczki, potrzebującym krają wymuszał na nich pakiet reform, prowadzących do skokowego wzrostu bezrobocia, ubożenia większości społeczeństwa, recesji, rozwarstwienia społecznego. Na neoliberalnych reformach bogaciła się klasa rządząca i międzynarodowe korporacje. Korporacyjna wersja kapitalizmu wypracowała takie mechanizmy, które gwarantują wzrost zysków podczas kryzysów. Wojna, katastrofy klimatyczne, kryzysy gospodarcze stają się okazją do zarobienia wielkich pieniędzy kosztem państw i społeczeństw.
Jest to ciekawe dzieło, które warto znać. Może wydawać się szokująca, jednak wystarczy spojrzeć na własne podwórko i reformy gospodarcze przeprowadzone w 1990 r. przez Leszka Balcerowicza w formie terapii szokowej. Naomi Klein pokazuje negatywne skutki działalności fanatyków wolnego rynku, wpływające na życie wielu milionów ludzi na świecie. Fakty opisane w książce są udokumentowane i poparte wiarygodnymi źródłami. Polecam

Naomi Klein pisarka, dziennikarka, aktywistka społeczna. W swoich artykułach i wykładach krytykuje globalizację, działania międzynarodowych korporacji i dzikiego kapitalizmu na świecie.
„Doktryna szoku” praca w której Autorka pokazuje nam jak od lat 70 ubiegłego wieku globalne korporacje z pomocą władz USA, Banku Światowego i Międzynarodowego Funduszu Walutowego narzucają...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Niesamowity 'reportaż ekonomiczny' (jak ją nazywam) o pewnej morderczej idei (i ideologii!) ekonomicznej, która zrujnowała pół swiata w imię 'wolnego rynku', rozwoju i świetlanej przyszłości, a okazała się zwykłym skokiem na kasę.

Od Ameryki Południowej, przez Indonezję, RPA, Polskę, Rosję, Chiny, Irak, Liban, USA i wiele innych krajów, przetoczył się walec neokonserwatywnej (neoliberalnej) doktryny, służącej tylko do zbijania fortun przez najmożniejszych tego świata, kosztem klasy średniej i najbiedniejszych. Źródło wojen, rozwarstwienia społecznego, terroryzmu i fundamentalizmu, niszczenia całych, funkcjonująch krajów w białych rękawiczkach i przy akompaniamecie skompromitowanych obecnie instytucji jak Bank Światowy czy Międzynarodowy Fundusz Walutowy. Książka w skrócie może zostać nazwana 'jak zarobić miliardy na ludzkiej krzywdzie i robić to w nieskończoność' - oraz ostra krytyka takiej strategii.

Szokujące dzieło, które trzeba znać. Bogata bibliografia i wspaniała reporterska praca. Odtrutka na wszelkiej maści 'korwinizm' i libertarianizm. Doskonałe uzupełnienie historii drugiej połowy XX oraz XXI wieku, której zdecydowanie nie uczą w szkołach - a szkoda. Z tą wiedzą świat byłby dużo lepszy.

Niesamowity 'reportaż ekonomiczny' (jak ją nazywam) o pewnej morderczej idei (i ideologii!) ekonomicznej, która zrujnowała pół swiata w imię 'wolnego rynku', rozwoju i świetlanej przyszłości, a okazała się zwykłym skokiem na kasę.

Od Ameryki Południowej, przez Indonezję, RPA, Polskę, Rosję, Chiny, Irak, Liban, USA i wiele innych krajów, przetoczył się walec...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

http://ksiazkiilubczasopisma.blogspot.com/2014/09/kapitalizm-zdemaskowany.html

Klein, w Doktrynie szoku, śledzi rozwój kapitalizmu na świecie w kluczowych dla danego kraju momentach przemian ustrojowych - przemian często wymuszanych i inspirowanych przez amerykańskich decydentów wprost z Waszyngtonu. Osobistości te tak zapamiętale walczące z wszelkimi formami socjalizmu, wprost opętane wizją świata sprywatyzowanego przez wielkie korporacje, bez względu na koszty ludzkie, postanowiły wprowadzić w życie swoje plany. Wszystko z inspiracji teoriami ekonomisty Miltona Friedmana - wyznającego zasadę, że wszystko co się da należy sprywatyzować, że wolny rynek to jedyna droga jaką powinny podążać państwa. Autorka w sposób przejrzysty, w oparciu o dokumenty i relacje świadków przybliża czytelnikowi kulisy przewrotu wojskowego w Chile, a także innych krajach Ameryki Łacińskiej oraz same idee Friedmana wedle, których były wprowadzane nowe porządki. Na warsztat wzięto także wprowadzanie demokracji i wolnego rynku w Rosji, RPA, Polsce, Iraku oraz Chinach (tam oczywiście za wyjątkiem demokracji). Konkluzja jest niestety przykra - aby wprowadzić wszystkie wspaniałości Friedmana często trzeba było demokracje zdeptać, a samych ludzi wprowadzić w stan szoku (represjami, torturami itp.). Wszystkie szczytne idee, którymi kierowali się ludzie chcący coś zmienić w Polsce czy RPA rozbijały się o politykę wolnego rynku uosabianą w działaniach Międzynarodowego Funduszu Walutowego oraz Banku Światowego - instytucji wymuszających deregulacje rynku, przemiany gospodarcze w zamian za pomoc finansową. Dużo uwagi Klein poświęca wojnie w Iraku opisując ją jako najbardziej sprywatyzowaną wojnę w historii świata oraz wydarzeniom jakie miały miejsce tuż po przejściu huraganu Katrina w USA (zniszczenie Nowego Orleanu) i tsunami w Azji Południowo-Wschodniej.

http://ksiazkiilubczasopisma.blogspot.com/2014/09/kapitalizm-zdemaskowany.html

Klein, w Doktrynie szoku, śledzi rozwój kapitalizmu na świecie w kluczowych dla danego kraju momentach przemian ustrojowych - przemian często wymuszanych i inspirowanych przez amerykańskich decydentów wprost z Waszyngtonu. Osobistości te tak zapamiętale walczące z wszelkimi formami socjalizmu,...

więcej

mniej

Pokaż mimo to