Przykra prawda, moi drodzy Państwo, jest taka, że człowiek przyzwyczaja się do wszystkiego. Wiedzą o tym doskonale miłośnicy sportów ekstremalnych, którzy pamiętają początek swojej przygody – to, co dawało prawdziwego adrenalinowego kopa po jakimś czasie staje się zwykłą rutyną. Zasadę tę można równie dobrze zastosować w odniesieniu do literatury: pisarz może wymyślić sztuczkę zdolną oszukać – czy może zafascynować – niemal każdego odbiorcę, ale rzadko kiedy udaje się stworzyć prawdziwy wytrych do czytelniczej głowy, który otworzy ją na dłużej.

„Moja najdroższa” to jedna z tych powieści, których wcale nie trzeba czytać, żeby całkiem nieźle sobie je zwizualizować – wystarczy do tego blurb i co najmniej przyzwoita znajomość popkultury. Dodam od razu, że w moim przypadku owa wizualizacja okazała się całkiem celna: debiut Gabriela Tallenta jest osadzonym w małej amerykańskiej wsi thrillerem, w którym napięcie budowane jest przy wykorzystaniu patologicznej relacji na linii ojciec-córka (której pisarz wcale nie ukrywa – już pierwszy rozdział kończy się wysoce sugestywną sceną).

Od razu zaznaczę, że autor swoje najpotężniejsze działo odpala zdecydowanie zbyt szybko. Turtle, główna bohaterka, to postać wysoce antypatyczna – czego absolutnie nie można uznać za wadę „Mojej najdroższej”, wręcz przeciwnie, kreacja protagonistki to jedna z największych zalet powieści, bo Tallentowi udaje się zbudować więź między nią a czytelnikiem mimo jej nieprzystępności – w związku z czym lekturze pierwszych rozdziałów towarzyszy raczej obrzydzenie praktykami spaczonego ojca niż współczucie dla cierpiącej córki. I tutaj wraca problem, o którym pisałem we wstępie: po pewnym czasie, choć wszelkie instynkty moralne się sprzeciwiają, przychodzi przyzwyczajenie. Turtle jest dewastowana przez najważniejszą dla siebie osobę dzień po dniu, ale Tallent niezbyt dobrze radzi sobie z podtrzymywaniem wynikającego z tej patologicznej sytuacji napięcia psychologicznego. Czytelnik zaczyna rzeczywiście współczuć dziewczynie, kiedy sprawa staje się osobista – kiedy wytworzy z nią więź. Niestety, w tym momencie szok, czyli to, co ma napędzać „Moją najdroższą”, jest już zamierzchłą przeszłością.

Co w takim razie zostaje? Przyzwoicie poprowadzona fabuła, to na pewno. Tallent panuje nad akcją, ma ona bardzo dobre tempo, a patologiczne sceny z domu Alvestonów przeplata fragmentami poświęconymi życiu świata zewnętrznego, dzięki czemu czytelnik ma okazję na złapanie oddechu. Wielkim plusem jest także zakończenie, lecz nie sam punkt kulminacyjny, w którym sytuacja między głównymi bohaterami zostaje rozwiązana, a poakcja – byłem naprawdę zaskoczony tym, że debiutant, który wcześniej nie popisał się szczególnie wyrafinowanymi chwytami literackimi potrafił stworzyć sekwencję tak głęboko przemyślaną i pełną bardzo specyficznej wrażliwości. Turtle i jej ogródek pozostają w głowie na długo po samym zakończeniu lektury. Trzeba też oddać Tallentowi, że poradził sobie z opisem bardziej prozaicznej odsłony rodziny Alvestonów – trudna relacja ojca i dziadka protagonistki wypada naprawdę ciekawie, a wszyscy czytelnicy, którzy po lekturze „Elegii dla bidoków” czuli niedosyt historii ze świata white trash z pewnością docenią pewne fragmenty „Mojej najdroższej”.

Debiut Gabriela Tallenta w zeszłym roku zrobił w Stanach furorę. Czy się temu dziwię? Ani trochę: sięganie po najbardziej zakazane tematy i łamanie tabu zawsze przyciąga wzrok. Nie gwarantuje to jednak, że utwór, który budzi kontrowersje, będzie cechował się najwyższą jakością. Dowodem na to twierdzenie jest „Moja najdroższa” - powieść przyzwoita i warta lektury, ale nie ocierająca się nawet o wybitność.

Bartosz Szczyżański