Neal Shusterman to amerykański autor specjalizujący się głównie w literaturze młodzieżowej. Swoją przygodę z pisaniem rozpoczął w bardzo młodym wieku, najpierw prowadząc rubrykę w szkolnej gazetce, a potem pisząc skrypty i scenariusze. Z biegiem lat Shusterman stał się odnoszącym spore sukcesy pisarzem i scenarzystą. Za swoją twórczość został uhonorowany wieloma nagrodami m.in. National Book Award w 2015 oraz takich stowarzyszeń jak International Reading Association i American Library Association. Dał się również poznać jako doskonały gawędziarz i mówca, przez co jest ciągłym gościem na szkolnych odczytach i różnego rodzaju konferencjach. Zajmuje się również reżyserią filmów krótkometrażowych i sztuk teatralnych oraz tworzeniem muzyki. Próbował także swoich sił jako producent gier komputerowych, co dowodzi jak wszechstronnym jest człowiekiem. Posiada stopień naukowy z literatury i psychologii, jest ojcem czwórki dzieci, które, jak sam przyznaje, są jego największą inspiracją. Spod jego ręki wyszło wiele bestsellerów, a światowa premiera jego najnowszej książki zatytułowanej „Thunderhead” zaplanowana jest na styczeń 2018 roku.

Wyobraźcie sobie świat bez głodu, wojen, chorób, cierpienia… i śmierci. Przed paroma wiekami ludzkość ostatecznie pokonała to nieodwracalne zjawisko i stała się nieśmiertelna. Stworzona przez zespół naukowców sztuczna inteligencja stopniowo wyeliminowała wszelkie zagrożenia, dzięki czemu ludzkość osiągnęła kolejny stopień rozwoju i ostatecznie przestała być ogniwem łańcucha pokarmowego. Ponieważ nikt nie umiera już w sposób naturalny, w tej chwili życie człowieka mogą zakończyć jedynie kosiarze – budząca ogólny lęk niezależna organizacja, do której należy kontrolowanie wielkości populacji. Czy jest więc coś, czego powinni się obawiać?

Shusterman sportretował społeczeństwo wydawałoby się doskonałe, nienękane wewnętrznymi podziałami, wojnami, chorobami i głodem, które od niepamiętnych czasów były największą plagą ludzkości. Aż chciałoby się zamieszkać w takim utopijnym świecie, lecz niestety wraz z postępem fabuły okazuje się, że inżynieria genetyczna i nanotechnologia nie były w stanie wyeliminować ułomności ludzkiego charakteru. I nie byłoby to tak alarmujące, gdyby nie fakt, że czuwający nad wszystkimi kosiarze, także mają swoje słabości. Przykładowo niektórzy uważają się za celebrytów i lubują się w blasku fleszy, a inni bez skrupułów korzystają z przywilejów jakie (według nich i zdecydowanej większości społeczeństwa) im przysługują. Jeszcze inni traktują zbiory jako rodzaj sportu, a ponieważ człowiek jest z natury drapieżnikiem, to potrzebuje ofiary. I tu zaczyna się problem, na którym opiera się cała fabuła „Kosiarzy”. Bo jak napisała w swoim dzienniku kosiarz Curie: Biada nam wszystkim, jeśli kosiarze pokochają swoją profesję. I niestety pokochają, bo świadomość posiadania niemal nieograniczonej władzy nad życiem i śmiercią jest niczym najsilniejszy narkotyk, a kosiarze są tylko ludźmi. Początkowo jest to czteroosobowa grupka, inaczej interpretująca obowiązujące prawa i żądająca zniesienia narzuconych kosiarzom ograniczeń, która jednak bardzo szybko zyskuje rzesze zwolenników, zdobywając tym samym coraz więcej wpływów na arenie politycznej. Jak można się więc spodziewać, w tej zamkniętej społeczności dochodzi w końcu do wyraźnego podziału na dwie przeciwstawne sobie frakcje, a zdobycie przewagi przez jedną ze stron może się znacząco odbić na całym systemie.

Wracam więc do wcześniej postawionego pytania – czy istnieje jeszcze coś, czego ludzkość powinna się obawiać? Otóż owszem, bo tam gdzie w grę wchodzi pierwiastek ludzki istnieje nieskończona ilość możliwości, żeby coś poszło nie po myśli nawet wirtualnego boga.

Szczerze się przyznam, że najbardziej obawiałam się sposobu przedstawienia przez Shustermana relacji pomiędzy dwójką nastoletnich bohaterów, gdyż na samą myśl o rozwlekłych i pełnych egzaltacji opisach rozterek uczuciowych odczuwałam mdłości. Jednak z przyjemnością stwierdzam, że autor pokazał klasę i skupił się na naprawdę istotnych i wnoszących sporo do fabuły sprawach, przez co stworzona przez niego historia jest naprawdę spójna i wciągająca. Nie ma tam ani grama literackich zapychaczy, gdyż autor po prostu ani razu nie musiał ratować się tym tanim chwytem. Wszystkie postaci zachowują się adekwatnie do wieku i ich osobowości, a ich interakcje, pomimo nierealności całej sytuacji, wydają się wyjątkowo naturalne. Specyficzny humor również odgrywa dużą rolę - na przykład mentalność ogółu została opisana w dość prześmiewczy sposób. Shusterman pokazuje jak dwuznaczną rolę w wykreowanym przez niego świecie odgrywa śmierć. Z jednej strony popełnianie samobójstwa stało się jedną z ulubionych rozrywek wśród znudzonej młodzieży (co mimo wszystko uważam za dość szokujący i odważny krok autora), a z drugiej - pojawienie się któregoś z kosiarzy sieje ogólny popłoch. Jednak prawdopodobieństwo zostania wybranym do zbiorów wynosi około jeden do miliona, tak więc ludzie wiodą spokojny, choć nieco monotonny żywot. W zasadzie jedyną rzeczą do której mam jakiekolwiek zastrzeżenia jest krótki niebywale okres w jakim praktykanci nabyli wszystkie niezbędne umiejętności oraz stopień ich zaawansowania. Poszło im zbyt łatwo. Poza tym – rewelacyjna powieść każdym calu.

Wprawdzie „Kosiarze” zostali zaklasyfikowani do literatury młodzieżowej, ale są w nich elementy, które z pewnością przypadną do gustu także starszym czytelnikom. Ja na przykład z niecierpliwością oczekuję drugiego tomu i mam szczerą nadzieję, że również będę miała możliwość jego zrecenzowania.

Natalia Neisser