Znakomita książka, którą powinien przeczytać każdy, kto interesuje się ekonomią i najróżniejszymi procesami, które zachodzą w świecie, w którym żyjemy.

Laureat Nobla, Joseph Stiglitz, pisze oczywiście głównie o Stanach Zjednoczonych, ale co jakiś czas odwołuje się do sytuacji w krajach europejskich. Zresztą różne rzeczy i tak można przełożyć na nasze warunki, tym bardziej, że Stany często są uważane za wzór do naśladowania i korzysta się z rozwiązań tam wprowadzanych.

Autor świetnie analizuje sytuację, w której jesteśmy, czyli gigantycznych nierówności, które powodują, że 1% najbogatszych ludzi ma o wiele więcej pieniędzy (i tym samym wszystkiego innego) niż 99% reszty mieszkańców tej planety. Wyjaśnione jest, skąd się biorą te nierówności, co powodują i czym - jeszcze gorszym - mogą skutkować. Książka była wydana w 2012 roku i czytając ją miałem wrażenie, że spełniają się przewidywania Stiglitza, czego przykładem chociażby jest wybór Trumpa na prezydenta USA.

Stiglitz dosadnie pokazuje, że system, w którym funkcjonujemy jest wybrakowany. Bogaci i sektor finansowy mają ogromny wpływ - chociażby dzięki nieograniczonym wpłatom na kampanie polityków - na tworzenie prawa i korzystnych dla siebie rozwiązań. Bo ważne jest to, że autor krytykuje też wiele decyzji polityków i tego, jak działa państwo. Tyle, że ogromny wpływ mają na to właśnie nie ludzie, a ci, co mają ogromne pieniądze. Najkrócej podsumowuje to zdanie, że obecnie w Stanach nie ma zasady "1 człowiek = 1 głos", tylko "1 dolar = 1 głos".

Mnóstwo się można z tej książki dowiedzieć i zrozumieć. Skąd wziął się kryzys w 2008 roku, jakie błędy popełniono w przeciwdziałaniu mu. W jaki sposób 1% udaje się przekonać pozostałych, że to, co dobre dla najbogatszych jest dobre dla wszystkich, podczas gdy działa zasada, pt. "prywatyzacja zysków, uspołecznianie ryzyka i kosztów". Stiglitz rozprawia się też z najpopularniejszymi mitami, takimi jak (upraszczając): podatki to kradzież, inflacja jest najważniejsza, wszystko, co państwowe to złe, a prywatne dobre, etc.

Warto podkreślić, że Stiglitz daje też masę rozwiązań problemów i poprawienia sytuacji. I nie chodzi mu o zlikwidowanie nierówności, bo wie, że tego się nie da zrobić, zresztą nie warto tego robić (komunizm nie jest dobrym rozwiązaniem). Pokazuje, że można uczynić świat po prostu sprawiedliwszym, by był on korzystniej skonstruowany dla o wiele większej liczby ludzi, by klasa średnia się powiększała i bogaciła, ludzie mieli szansę na wyjście z biedy, by powrócił (martwy) amerykański sen i możliwość awansu do wyższej klasy społecznej. Chodzi bowiem o uratowanie demokracji i rządów prawa, które powinno być równe dla wszystkich. A powiększające się nierówności niosą ze sobą mnóstwo zagrożeń, także dla podstaw demokracji.

Stiglitz daje nadzieję, że lepszy świat jest możliwy. I wydaje się, że nawet Stanach coraz więcej osób zaczyna to rozumieć, bo jak wynika z sondaży, większość społeczeństwa jest za podniesieniem podatków dla najbogatszych i zwiększenie progresji systemu podatkowego (Stiglitz tłumaczy, dlaczego jest to konieczne i dlaczego pozwoli na rozwiązanie wielu problemów). Kto wie, może Bernie Sanders zostanie kolejnym prezydentem. Albo przynajmniej ktoś, kto również rozumie, że przyszedł czas na zmiany, a raczej do powrotu do najlepszych czasów USA (kilka dekad po II wojnie światowej), gdy kraj ten rozwijał się szybko i w sposób sprawiedliwy (potem przyszedł Reagan i kolejne administracje).

Innymi słowy warto przeczytać. Nie trzeba się ze wszystkim zgadzać, ale Cena nierówności z pewnością daje do myślenia. No i jest świetnie napisana, warto być skoncentrowanym podczas lektury, ale Stiglitz generalnie pisze w sposób bardzo przystępny. Jedyne do czego mogę się przyczepić, to polskie wydanie, w którym jest sporo literówek i błędów redakcyjnych. Ale to już nie wina autora.

Znakomita książka, którą powinien przeczytać każdy, kto interesuje się ekonomią i najróżniejszymi procesami, które zachodzą w świecie, w którym żyjemy.

Laureat Nobla, Joseph Stiglitz, pisze oczywiście głównie o Stanach Zjednoczonych, ale co jakiś czas odwołuje się do sytuacji w krajach europejskich. Zresztą różne rzeczy i tak można przełożyć na nasze warunki, tym bardziej,...