W moim czytelniczym dorobku pojawiło się już wiele mrocznych historii rodem z dobrze rozwiniętej wyobraźni ich autorów. Jedne porażały głównymi wątkami, w których trup słał się gęsto, drugie imponowały nienaganną kreacją bohaterów, a trzecie zapierającymi dech w piersiach zwrotami akcji. Które z nich cenię najmocniej? Te, które są w stanie zagwarantować mi wszystkie wymienione wartości w jednym tytule – a niełatwa to sztuka. Nieczęsto zdarza mi się trafiać na takie perełki. Aż tu nagle pewnego pięknego dnia w moje ręce wpada „Obłęd”, pierwsza część trylogii „Oblicza Victorii Bergman” szwedzkiego duetu o pseudonimie Erik Axl Sund.

I zaczyna się. Przerażające i drastyczne morderstwa – jedno za drugim – których ofiarami padały dzieci. Bezwzględny morderca pozbawia je wybranych części ciała i porzuca zmasakrowane zwłoki tam, gdzie teoretycznie każdy mógłby odkryć jego tożsamość, a jednak nikomu to się nie udaje: w centrum tętniącego życiem Sztokholmu. Rozwikłania dramatycznej zagadki śmierci ofiar podejmuje się pani komisarz Jeanette Kihlberg. Splot zdarzeń oraz przychylny los sprawiają, że w śledztwie pomaga jej znana i ceniona w środowisku psycholog Sofia Zetterlund.

O ile w pierwszym tomie przyglądamy się głównie samej sprawie oraz śledztwu, o tyle w drugim autorzy nakreślają nam znacznie bliżej sylwetkę Sofii – w końcu nie bez powodu uczynili ją bohaterką trylogii. A kobieta to szalenie tajemnicza, pełna zagadek, ze skomplikowaną i dramatyczną przeszłością.

Co przynosi trzeci tom pt. „Katharsis”? Na początku zdecydowanie chaos: natłok postaci oraz sytuacji odrobinę przygniata. Bardzo pomocny jest w tym momencie spis bohaterów umieszczony na początku powieści. Na szczęście ów rozgardiasz daje się szybko opanować i ustępuje on miejsca… czystej psychologii. Chyba tak najlepiej można ująć w słowa całość trzeciego tomu trylogii.

Tym razem również mamy do czynienia ze zbrodnią, z ofiarami, ze skrupulatnie i szczegółowo opisywanym śledztwem. Jednak nie to jest najważniejsze w przypadku „Katharsis”. Tu liczy się przede wszystkim mroczna otchłań nie tyle psychopatycznego mordercy, ile człowieka naznaczonego chorobą psychiczną, a także analiza motywów jego postępowania i wpływ traumatycznych przeżyć z lat dziecięcych na wybory podejmowane w dorosłości. Nie będzie przesadą, jeśli powiem, że w przypadku tej powieści mamy do czynienia z wnikliwym studium przypadku osoby naznaczonej dysfunkcją psychiczną (w dużo mocniejszym i dokładniejszym stopniu, niż to miało miejsce w „Traumie”).

Co ciekawe, autorzy nie oparli stworzonej przez siebie historii tylko na własnej fantazji. Bardzo umiejętnie pod tę fikcyjną opowieść podpięli przypadki seryjnych morderców. Zbrodnicze poczynania Eda Geina czy Andrieja Czikatiło nie miały przed duetem absolutnie żadnych tajemnic i zostały bardzo dokładnie opisane w tej książce. Podobnie rzecz ma się w jednostkami chorobowymi, które panowie zdecydowali się opisać. Jestem pod wrażeniem tak dobrego przygotowania się pisarzy.

Szybko daje się też zauważyć, że trylogia jest bardzo dobrze skomponowana, wszystkie tomy świetnie się ze sobą łączą i zazębiają, tworząc harmonijną i spójną całość. To, co nie było jasne w pierwszym czy drugim, przestaje być zagadką w trzecim. Nie jestem jedynie usatysfakcjonowana samym zakończeniem, na które autorzy się zdecydowali. Liczyłam na mocniejsze uderzenie, na epilog, który nie dałby mi spać w nocy, ale… Nie jest powiedziane, że nie spodoba się on każdemu, wszak każdy ma inny gust.

Czy teraz, gdy mam ogląd na całość cyklu, nadal chcę Wam go polecać? Jak najbardziej! Z ręka na sercu muszę przyznać, że na płaszczyźnie psychologicznej to jeden z najlepszych znanych mi tytułów (zwłaszcza tom ostatni). Naprędce ciężko mi teraz podać jeden, który choćby w małym stopniu by mu dorównywał.

Nie wyobrażam sobie także, by któryś z fanów powieści z dreszczykiem, w których psychika bohaterów stanowi ich najważniejszą siłę napędową, nie przeczytał „Obliczy Victorii Bergman”. To wyśmienita trylogia, której naprawdę fenomenalnym zwieńczeniem jest „Katharsis” – istna wisienka na torcie!

Ewa Szczepańska