„Zdążyć przed Panem Bogiem”.
Książkę tę czytałem pierwszy raz w liceum jako lekturę. Pamiętam jakie duże wrażenie na mnie wywarła. Dzisiaj podobnie. Jest rzeczą prawie niemożliwą wejść nam, w dzisiejszych czasach, w tamten czas. Trudno jest sobie wyobrazić getto żydowskie, a cóż dopiero to, co się za jego murami działo. Kiedy próbuję to sobie wyobrazić widzę to w czarno białych kolorach, jakbym oglądał starą kronikę filmową. No, działo się. Ludzie umarli z głodu na ulicy, codzienne transporty wagonów do Treblinki… straszne, wiadomo. Ale wejść w to i poczuć, to jest rzecz nieprawdopodobna, bo to co się działo, było tak straszne, że wręcz niemożliwe. Marek Edelman, za pośrednictwem Hanny Krall, wciąga nas w ten świat swoją nieprzeciętną osobowością. Zanurzył moją głowę pod wodę tamtych czasów i trzymał, a ja nie mogłem złapać oddechu i dusząc się patrzyłem i próbowałem zrozumieć, że zabić samemu własne dzieci, to jest dobry uczynek. Gdy puścił moją głowę, łapałem powietrze jak opętany.
„Edelman, widząc zbliżających się [niemieckich] oficerów z białymi kokardami, powiedział: ‘Strzelaj’ – i Zygmunt strzelił. Edelman jest jedynym żyjącym człowiekiem spośród tych, którzy uczestniczyli w owej scenie – w każdym razie, którzy uczestniczyli po stronie powstańców. Pytam, czy odczuwał zakłopotanie, naruszając tak typowe dla zachodnioeuropejskiej tradycji reguły wojennego ‘fair play’. Mówi, że nie odczuwał zakłopotania, ponieważ trzej Niemcy to byli dokładnie ci sami, co wywieźli już do Treblinki czterysta tysięcy ludzi, tyle tylko, że przyczepili sobie białe kokardy….”
Zygmunt, niestety, chybił.

„Hipnoza”
Różne historie miejsc związanych z Żydami i samych Żydów. Przed wojną, w czasie wojny i po wojnie.
„Profesor geologii bawił w Krakowie na międzynarodowej konferencji. Kiedy zostawał w pokoju sam choć przez chwilę, zaraz przychodzili polscy studenci, zamykali za sobą drzwi i mówili: - Tak naprawdę, panie profesorze, to jacy byli ci Polacy dla was w czasie okupacji?
Wtedy profesor opowiadał im o Siedlcach. Ukrywali się po aryjskiej stronie – matka, babcia i on – i jakaś kobieta zadenuncjowała ich na policji. Zrobiła to bezinteresownie, nawet nie zażądała nagrody. Przesłuchiwał ich policjant, o którym całe miasto wiedziało, że jest straszny i że osobiście zabija Żydów. Zamknięto ich w piwnicy. Wieczorem przyszedł ów policjant, otworzył okno i pozwolił im uciec. Przedtem wziął na ręce przyszłego profesora geologii, przeżegnał go i powiedział: ‘Niech Bóg ma cię w swojej opiece, chłopcze’.
- To teraz wiecie już, jacy byli ci Polacy podczas okupacji? – kończył profesor, ale jak tylko przechodził do innego pokoju, studenci znowu szli za nim i zamykali za sobą drzwi. Wtedy opowiadał im o przyjacielu, który z getta uciekł do partyzantki. Partyzanci zamierzali go rozwalić, ale przyjaciel powiedział:
‘Dobrze, tylko żebyście wiedzieli, kim jest moja ciocia. Mąż mojej cioci to jest Morgenthau’ (Morgenthau, sekretarz skarbu w administracji Roosevelta, był najbardziej znanym Żydem podczas wojny, poza tym było to jedynie nazwisko, jakie przyszło przyjacielowi na myśl.) ‘Jeśli tak – powiedział oficer – to pójdziemy do dowództwa’, ale na szczęście Niemcy zaatakowali oddział i przyjacielowi udało się w zamieszaniu uciec. Inni Polacy znaleźli mu kryjówkę, w której spędził resztę okupacji.
- To teraz wiecie już, jacy byli? – pytał krakowskich studentów profesor z Jerozolimy.”

"Biała Maria"
Luźno związane ze sobą historie różnych ludzi. Raczej smutne historie. Przeplatają się ze sobą, łączą; czasami poprzez ludzi, czasami poprzez miejsca, a czasami poprzez rzeczy. Część czwarta, bardziej monotematyczna, opowiada losy żołnierza wyklętego, Stanisława Sojczyńskiego, oraz jego rodziny.

„Zdążyć przed Panem Bogiem”.
Książkę tę czytałem pierwszy raz w liceum jako lekturę. Pamiętam jakie duże wrażenie na mnie wywarła. Dzisiaj podobnie. Jest rzeczą prawie niemożliwą wejść nam, w dzisiejszych czasach, w tamten czas. Trudno jest sobie wyobrazić getto żydowskie, a cóż dopiero to, co się za jego murami działo. Kiedy próbuję to sobie wyobrazić widzę to w czarno...