"[...] i w odmianach czasu smak jest"

Rozkosz. Wielu jej pożąda, wielu rozumie ją na rozmaite sposoby. Morsztyn w swym utworze zawiera jej syntezę. Wprowadza na scenę Rozkosz upersonifikowaną, uzurpującą sobie prawo do panowania nad światem. Towarzyszy jej orszak dwunastu panien, do którego należą: Pompa, Asystencyja, Kompanija, Dyjeta, Pijatyka, Podwika, Muzyka, Saltarella, Krotochwila, Gra, Przejazdka, Uciecha. Każda z nich symbolizuje przyjemności, w wir których rzuca się człowiek. Przyjemności, które oddalają wszelki troski, żale, kłopoty. Prawdziwe: hulaj dusza!

Autor opisuje upersonifikowane postaci i ludzkie przyjemności w sposób niezwykle żywy, plastyczny, interesujący. Pełno tu kolorów, smaków, dźwięków, zapachów, które łatwo oddziałują również na czytelnika. Pal sześć archaiczny język, bo łatwo wtopić się w Morsztynowy świat i uwierzyć, że korzystanie z dobrodziejstw oferowanych przez ziemskie życie nie jest grzechem. A dlaczego nie jest? Bo Bóg stworzył świat dla człowieka. Wyraźnie widać tu echa epikureizumu. Na uwagę zasługują też opisy dawnych obyczajów.

VANITAS! Moi drodzy, nie dajcie się zwieść słodkimi opisami, bowiem tak naprawdę wszystko jest marnością. Morsztyn nie daje nam o tym zapomnieć; w mgnieniu oka nastrój dzieła się zmienia, by przypomnieć o śmierci i przemijaniu. Nic dziwnego, chyba każdemu barok kojarzy się z motywem vanitas. Nędzne życie człowieka, nieubłagany upływ czasu, zmienność Fortuny, to wszystko żywo interesuje autora. I choć mogłoby się wydawać, że człowiek może znaleźć opactwo w cnocie, to okazuje się że cnota zależy od wartości materialnych. Kto by się nią przejmował, przymierając głodem?

"Światowa Rozkosz" to - wbrew pozorom - całkiem przyjemna i interesująca lektura. Zaintrygowało mnie zwłaszcza połączenie dwóch skrajnych tematów - Śmierci (i marności) oraz "świetnego świata" (rozkoszy). Może to wyraz kondycji człowieka baroku, jego rozdarcia pomiędzy postawą hedonistyczną a obawą przed potępieniem? W każdym razie warto zapoznać się z utworem Morsztyna, aby przybliżyć sobie ważne motywy barokowej literatury, aby poznać ducha epoki i jej realia.
Polecam!

"[...] i w odmianach czasu smak jest"

Rozkosz. Wielu jej pożąda, wielu rozumie ją na rozmaite sposoby. Morsztyn w swym utworze zawiera jej syntezę. Wprowadza na scenę Rozkosz upersonifikowaną, uzurpującą sobie prawo do panowania nad światem. Towarzyszy jej orszak dwunastu panien, do którego należą: Pompa, Asystencyja, Kompanija, Dyjeta, Pijatyka, Podwika, Muzyka,...

Mmm.... barok... mmm... rozkosznie ;)

Uwielbiam motyw śmierci w literaturze, szczególnie w tej najprostszej formie: średniowiecznej czy też barokowej.

Jeśli zaś chodzi o ten konkretny tomik poezji, uważam, że jest on mistrzowski. Mamy tu dwanaście panien, które z cudowną gracją i przepychem wychodzą nam na scenę niczym miss, opowiadają o swoich zaletach, eksponują swoje walory zaś autor na samym początku pisze ,,Jakoż świata tego
Nie ma zażyć rozkoszy, gdy je jemu kwoli
Stwórca nadał?''
I tak, gdy jesteśmy wciągnięci w ten wir złota, muzyki, tańca, miłostek czy zabaw, autor nagle zmienia ton: Czujemy jakby ktoś nas siłą wyciągnął z cudownego świata i umieścił na cmentarzu, gdzie grabarz nam zaczyna opowiadać o robakach drożących w martwych ciałach i złodziejach, którzy kradną złote pierścienie bogaczom:
- Bo na cóż im po śmierci te kosztowności, za które ów właściciel, być może, zapłacił w sposób haniebny? Na cóż mu ciało, z którego nie jest już w stanie korzystać?

Ogólnie rzecz ujmując, uważam tę książkę za tomik na wysokim poziomie, poezja rzadko mnie do siebie przekonuje, jednak Morsztyn wprowadził mnie w taki stan umysłu, jaki osiągają dobre filmy dramatyczne. No wiecie, retrospekcje szczęśliwych momentów, by nagle zmienić swój ton na całkiem inny. Całkiem poważny.

Mmm.... barok... mmm... rozkosznie ;)

Uwielbiam motyw śmierci w literaturze, szczególnie w tej najprostszej formie: średniowiecznej czy też barokowej.

Jeśli zaś chodzi o ten konkretny tomik poezji, uważam, że jest on mistrzowski. Mamy tu dwanaście panien, które z cudowną gracją i przepychem wychodzą nam na scenę niczym miss, opowiadają o swoich zaletach, eksponują swoje...