Jesteśmy społecznością, która kocha książki

To wcale nie tak, że ja specjalnie dużo czytam obyczajowych wyciskaczy łez. Bo nie. Ale ten jest pierwszej klasy. Trzeba dużo talentu, żeby napisać o poważnej chorobie, śmierci i stracie w sposób, który będzie poruszający, a nie będzie tanio sentymentalny. No to jest właśnie przykład takiego talentu.

To wcale nie tak, że ja specjalnie dużo czytam obyczajowych wyciskaczy łez. Bo nie. Ale ten jest pierwszej klasy. Trzeba dużo talentu, żeby napisać o poważnej chorobie, śmierci i stracie w sposób, który będzie poruszający, a nie będzie tanio sentymentalny. No to jest właśnie przykład takiego talentu.

Nie wiem, dla kogo jest ta książka, ale nie dla queerowej mnie. Zdrady małżeńskie (jedna zakończona samobójstwem zdradzonego męża), queerowe cierpienie, a na deser stygmatyzacja osób chorych psychicznie, bo czemu by nie. Jakby to wyszło w latach 90 to bym zrozumiała, ale nie, nie, mamy także po polsku tyle dobrej queerowej literatury. Nie mam nawet ochoty rozpisywać się bardziej, idę poczytać Shelley Parker-Chan na odtrutkę.

Nie wiem, dla kogo jest ta książka, ale nie dla queerowej mnie. Zdrady małżeńskie (jedna zakończona samobójstwem zdradzonego męża), queerowe cierpienie, a na deser stygmatyzacja osób chorych psychicznie, bo czemu by nie. Jakby to wyszło w latach 90 to bym zrozumiała, ale nie, nie, mamy także po polsku tyle dobrej queerowej literatury. Nie mam nawet ochoty rozpisywać się...

Wydawca zrobił tej powieści KRZYWDĘ. Ale po kolei.

1) nie jestem targetem na świąteczne obyczajówki. Moje zainteresowanie nimi jest bliskie zeru i nie mam pojęcia, co powinno się w takiej znaleźć, co czyni świąteczną obyczajówkę dobrą i jakie tematy zostały już w tej konwencji ograne na wszystkie strony, a jakie są świeże
2) Ja bym tą książką ani po tytule, ani po okładce, ani po reklamie na jaką postawił wydawca się nie zainteresowała. Mam inne rzeczy do czytania. Ale miałam do czynienia z autorką i wiem, jak pisze, no to jedziemy.
3) To nie jest (chyba) świąteczna obyczajówka. To znaczy, być może trochę jest. Ale też nie jest.
4) Nie jestem targetem na świąteczne obyczajówki, ale lubię powieści obyczajowe, które mają coś do powiedzenia. Ta ma.

Wydawca zrobił powieści krzywdę po pierwsze każąc autorce zmienić tytuł, po drugie wymyślając hasło reklamowe z czterech liter. Informuję, że w tej powieści nie uświadczyłam ani niespodziewanego prezentu (chyba, że zinterpretujemy to w baardzo, ale to baaaaardzooo mroczny sposób, to wtedy tak), ani przypadku prowadzącego do ołtarza. Wydawnictwo jest głupie i ma wszy i mam nadzieję, że choć autorce zapłacą, bo tajemnicą poliszynela jest, że Replikę kilku co najmniej autorów musiało sądem straszyć, nie mówiąc już o tych autorach, którzy pieniędzy nigdy nie zobaczyli. Replikę oceniam na ujemne gwiazdki.

A co do samej książki: Odczytałam tę powieść jako historię o codzienności traumy. O tym, jak żyje się po traumie, w jej cieniu i mimo niej, i jak trauma nie jest tragedią, która niweczy plany i kończy normalne życie. Ona tam jest, trwa, to, co się stało raz się nie zmieni, ale można z tym żyć. Większość kobiet (i nie tylko kobiet), które doświadczyły przemocy seksualnej żyje normalnym życiem. Jest czymś absolutnie pięknym, że autorka napisała o tym w ten sposób.
To jest też historia o tym, jak w cieniu tej traumy budować relację (to nie jest tak, że romans leczy). O nadużywaniu władzy wykładowcy wobec studentek. O innych tragediach, które zwykle opisujemy jako wielkie, ale które tak naprawdę są częścią codzienności. Sosna nie piętrzy tych tragedii w nieskończoność, co niestety często się zdarza autorkom piszącym o "trudnych tematach". I właśnie dlatego ta książka jest dobra.

Oryginalny tytuł brzmiał "Trochę ciepła" i jak dla mnie bardziej pasował do treści (do tego, że ludzkie ciepło jest tym, co pomaga żyć z tragediami) i do zimowego klimatu (to nadal jest powieść, której akcja dzieje się w okresie świątecznym). Jeśli chcecie zimowo/świątecznej powieści, która jest o czymś, to myślę, że warto zignorować, że wydawca zrobił kompletną antyreklamę.

Wydawca zrobił tej powieści KRZYWDĘ. Ale po kolei.

1) nie jestem targetem na świąteczne obyczajówki. Moje zainteresowanie nimi jest bliskie zeru i nie mam pojęcia, co powinno się w takiej znaleźć, co czyni świąteczną obyczajówkę dobrą i jakie tematy zostały już w tej konwencji ograne na wszystkie strony, a jakie są świeże
2) Ja bym tą książką ani po tytule, ani po okładce,...

Każdy potrzebuje Klamki w swoim życiu.

Klamka jest bohaterką bezkompromisową - bo bezkompromisowo napisaną. Klamka nie jest bohaterką "przezroczystą", na którą każda czytelniczka może się projektować - Klamka ma wielką osobowość, czasem irytuje, ma obsesję na punkcie żużla - sportu, którym jednak pasjonuje się mniejszość, zwłaszcza nastolatek. Ma dowcip na każdą okazję i robi dygresję do dygresji. Klamka jest Klamką, a autorka nie bała się jej wykreować w ten sposób. I właśnie to czyni Klamkę bohaterką, w której można znaleźć kawałek siebie - ale która równocześnie jest sobą. Każdy taką Klamkę powinien znać. Brakuje mi takich bohaterek w literaturze, nie tylko młodzieżowej. Takich, którym wolno być sobą. Takich, które mają pomysł na życie, determinację żeby go wykonać... i które umieją zauważyć, że czasem trzeba się wycofać na z góry upatrzone pozycje, przyjąć pomoc, zająć się sobą, przegrupować i wrócić (odrodzić się i wszystkim wpierdolić). To i pasje bohaterki, i to, że wątek miłosny wcale nie jest w tej powieści na pierwszym miejscu (czy jest tu jakiś wątek miłosny w ogóle...) sprawiają, że to jest bardzo potrzebna książka. Jedna z tych, których brakowało mi w wieku nastoletnim (naprawdę, przed wszystkim co nastoletnio-obyczajowe broniłam się wtedy zaciekle). Jedna z tych, które są naprawdę świetne nawet dla dorosłej mnie.

Poza tym, powiadam wam, najlepsze portrety polskich licealistów i realistyczne opisy polskiego liceum piszą Joanna Krystyna Radosz i Martyna Pawłowska-Dymek.

Każdy potrzebuje Klamki w swoim życiu.

Klamka jest bohaterką bezkompromisową - bo bezkompromisowo napisaną. Klamka nie jest bohaterką "przezroczystą", na którą każda czytelniczka może się projektować - Klamka ma wielką osobowość, czasem irytuje, ma obsesję na punkcie żużla - sportu, którym jednak pasjonuje się mniejszość, zwłaszcza nastolatek. Ma dowcip na każdą okazję i...

Strasznie mnie kiedyś "Kukułka i Wrona" zachwyciła przede wszystkim z uwagi na nietoksyczny wątek romansowy i wątek kobiet walczących o swoją sprawczość z patriarchalnym społeczeństwem i zagrożeniem niesionym przez monoteistyczną religię. W kontekście "Szaty z piór" właściwie mogłabym powtórzyć to samo: że drugi tom nie zawiódł, że podobał mi się tak samo, że te wątki, które spodobały mi się w tomie pierwszym nie zostały zepsute w drugim. Wrena nadal jest dobrze napisaną bohaterką, zdeterminowaną w swoim działaniu na rzecz własnego rodu i władzy, która jej się należy. Jej romans z Szarym nadal jest nietoksyczny – oczywiście, między parą pojawiają się tarcia, ale na razie problemy zostają zażegnane, oboje ze sobą rozmawiają i mówią o swoich wątpliwościach. Autorka wyraźnie buduje podstawy do poważniejszej dramy – ale dobrze, jeśli to, co przeczuwam zdarzy się w kolejnych tomach, nie zdarzy się bez przyczyny.
No i poza tym to jest dobrze i sprawnie napisana książka 🙂
No ale miałam też przemyślenia. Wydaje mi się, że jeśli czytelnik ma przemyślenia i chce się nimi dzielić, to jest to duża zasługa autora.
Zacznijmy od tego, że w tym tomie autorka wprowadziła drobny wątek queerowy. Nie jest on jakiś wielki, ale mnie ucieszył, bo to zawsze dobra rzecz, kiedy autor zauważa, że nie wszyscy ludzie na świecie są cispłciowi lub/i heteroseksualni. Tutaj tym wątkiem jest homoseksualność kuzyna Wreny - i jej reakcja na wiadomość o tym. Wrena jest zdziwiona – ale bardzo prędko przechodzi nad tym do porządku dziennego, nie osądza, nie zmienia podejścia do kuzyna. Nie wiem, na ile autorka się nad tym zastanawiała, ale dla mnie to znak, że jej kultura nie jest homofobiczna. Sam Snowid mówi o sobie „dziwadło”, co sugeruje że homoseksualność wśród Sławian jest uważana za nietypową, ale niekoniecznie potępiana. Zastanawiam się, czy fikcyjna kultura słowiańska opisana przez autorkę podeszłaby podobnie do transpłciowości? Czy ma jakieś kulturowe funkcje pozwalające zintegrować i zaakceptować queerowość? Pojęcie trzeciej płci? (Autorka jest kulturoznawczynią, więc nie zdziwiłabym się) Nawet bez tego, ta jedna scena jest fajnym detalem, który bardzo mi się podoba. Daleko jeszcze temu tekstowi do mojego wymarzonego queerowego slavtasy, ale czasem i taka mała rzecz cieszy.
Kolejna rzecz, którą dostrzegłam, to to, jak niejednolita jest kultura Sławian. To też coś, czego przydałoby się w slavtasy więcej: przecież mamy i Słowian zachodnich i wschodnich, i południowych… a nawet na terenie Polski folklor jest zróżnicowany i pewnie zróżnicowana była przedchrześcijańska kultura. Ale o tej różnorodności kulturowej wymownie świadczy scena, w której poboczna postać mówi Wrenie, że w niektórych miejscach praktykowany jest zwyczaj zabijania wdowy po śmierci męża.
I z tej sceny wynika coś więcej, niż tylko informacja o zróżnicowaniu kultury. Ta scena podkreśla, że Wrena żyje w świecie nieprzyjaznym jej sprawczości. Jej zmarły mąż był przemocowy, a gdyby miała pecha, mogłaby zginąć razem z nim – w imię zwyczaju. Na komentarz o zabijaniu wdów Wrena odpowiada, że niektóre zwyczaje należy zmienić. Ona sama zamierza wprowadzić zmianę: jej dążenie do władzy może okazać się rewolucyjne w patriarchalnym świecie.
Mam taką teorię, że podczas gdy slavtasy anglojęzyczne opiera się na egzotycznej wizji carskiej Rosji, o tyle polskie slavtasy to przede wszystkim próba poszukiwania utraconej pierwotnej wspólnoty.
Więc tak, Magda Wolff rekonstruuje tę fantastyczną pierwotną wspólnotę, ale równocześnie nie idealizuje jej, nie czyni z niej utopii. Kultura Sławian jest nie wszystkim przyjazna, jest patriarchalna. Potrzebuje zmiany i Wrena to widzi. Równocześnie jest zagrożona – przez nową, monoteistyczną wiarę przyniesioną przez obcych. Ten monoteizm i jego patriarchat przemawia do wielu sławiańskich przywódców – to jest wprost w książce powiedziane. Ten monoteizm przyniesie zmianę – ale nie taką, jaką chce bohaterka.
Jeśli tak odczytamy „Moc korzeni”, możemy się w cyklu doszukać tęsknoty za wyidealizowaną przeszłością – ale równoczesne krytyczne spojrzenie na nią. I szukanie alternatywy, w której nie będzie miejsca na opresyjność władzy.
Życzę Wrenie, żeby taką zmianę udało jej się wprowadzić.

Strasznie mnie kiedyś "Kukułka i Wrona" zachwyciła przede wszystkim z uwagi na nietoksyczny wątek romansowy i wątek kobiet walczących o swoją sprawczość z patriarchalnym społeczeństwem i zagrożeniem niesionym przez monoteistyczną religię. W kontekście "Szaty z piór" właściwie mogłabym powtórzyć to samo: że drugi tom nie zawiódł, że podobał mi się tak samo, że te wątki,...

Naprawdę solidny kawałek fantastyki naukowej z mocną inspiracją realnymi kulturami i polityką, z ambicją pokazania niełatwych konfliktów etnicznych i problemu fanatyzmu, bezpardonowej walki o wolność i terroryzmu. Bez wpadania w sztampowe wątki "złych fanatyków z bombami" jakie niestety wciąż w popkulturze straszą - ale z próbą pokazania jakie skomplikowane warunki prowadzą ludzi do desperacji, do ucieczki w fanatyzm, do przemocy.

To, czego żałuję, to że jak na razie niewiele tu rzeczy które faktycznie odwoływałyby się do kultury Tybetu. Widzę inspirację polityczną, ale niewiele kulturowego "mięsa", a wiem, że autorka ma mocną wiedzę, którą może wykorzystać. Używanie anglojęzycznych nazwisk też, jak dla mnie, trochę zaciemnia sprawę. Możliwe, że autorka chciała w ten sposób uczynić poruszane tematy bardziej "uniwersalnymi", ale ja nie wierzę w uniwersalność anglosaskiej kultury, wierzę w różnorodność. Więc proszę więcej Tybetu w tym Tybecie.

W każdym razie - to jedna z tych książek, które pokazują, że świadomy selfpublisher przykładający wagę do porządnej redakcji i korekty może wydać powieść wcale nie gorszą od wydanych tradycyjnie (a od wielu lepszą). Dla mnie to była jedna z najlepszych powieści fantastycznych w 2022 roku i moja nominacja do Zajdla. Szkoda, że się nie przebiła na listę ostatecznie nominowanych.

Naprawdę solidny kawałek fantastyki naukowej z mocną inspiracją realnymi kulturami i polityką, z ambicją pokazania niełatwych konfliktów etnicznych i problemu fanatyzmu, bezpardonowej walki o wolność i terroryzmu. Bez wpadania w sztampowe wątki "złych fanatyków z bombami" jakie niestety wciąż w popkulturze straszą - ale z próbą pokazania jakie skomplikowane warunki prowadzą...

To jest seria, która, mówiąc po angielsku, grows on you. Przynajmniej dla mnie tak było. Początki były oporne, bo choć doceniałam realizm i różnorodność bohaterów, nie mogłam się wciągnąć. Ale im więcej czytałam, im więcej o tym myślałam i im więcej słuchałam autorki na jej lajwach i spotkaniach, tym bardziej to wszystko do mnie docierało. I teraz ten czwarty tom, kiedy widać, że przez trzy ostatnie (zwłaszcza trzeci, w którym dzieje się najmniej... nie bądźcie mną i nie zaczynajcie od trzeciego tomu!) tomy coraz więcej się kumulowało i kumulowało - w bohaterach, w ich problemach, w napięciach między nimi. I to musiało eksplodować i już eksplodowało w wątku relacji między Kaśką i Różą (bardzo się z Różą identyfikuję i na podstawie własnych doświadczeń bardzo się obawiałam, że to się skończy gorzej... na szczęście obie dziewczyny szybko ogarnęły, choć to, w jaki sposób nastąpiła kulminacja było... ał. Bardzo, bardzo niefajne). I widać, że kolejne rzeczy zbierają się coraz bardziej, że cała ta klasa to beczka prochu. A to nie są złe dzieci - ale właśnie, to są dzieci, nastolatki, które nie zawsze wiedzą jak się zachować i które nie zawsze mają wsparcie od dorosłych (a wsparcie od równie pogubionych rówieśników nie jest rzecz jasna skuteczne). Więc już wiem, że w kolejnym tomie będzie BARDZIEJ.

Mam w ogóle przemyślenie, że w polskiej literaturze ostatnich lat są dwa naprawdę wybitne przedstawienia niesztampowych, a równocześnie bardzo realistycznych licealistów: jedno w tym cyklu a drugie w "Dziewczynie w różowym" Joanny Krystyny Radosz. I to jest niesamowity przywilej obie autorki znać i być świadkinią ich procesu twórczego.

To jest seria, która, mówiąc po angielsku, grows on you. Przynajmniej dla mnie tak było. Początki były oporne, bo choć doceniałam realizm i różnorodność bohaterów, nie mogłam się wciągnąć. Ale im więcej czytałam, im więcej o tym myślałam i im więcej słuchałam autorki na jej lajwach i spotkaniach, tym bardziej to wszystko do mnie docierało. I teraz ten czwarty tom, kiedy...

Obyczajówki o codziennym życiu nastolatków to nie jest mój ulubiony gatunek, przyznaję bez bicia. Natomiast bardzo doceniam to, w jaki sposób autorka ujmuje temat - obraz polskiego liceum, który przedstawia jest bardzo realistyczny i dużo ma wspólnego z tym, co pamiętam z własnych lat szkolnych. Do tego postaci są sympatyczne, różnorodne, mają zarówno wady, jak zalety i trudno je nazwać czarnobiałymi i jednoznacznymi. Widzę u autorki dużą miłość do własnych postaci i umiejętność do obserwacji ludzi.

To na pewno nie jest książka, w której można wyróżnić konkretną oś fabularną: główną fabułą jest po prostu codzienne życie szkolne. Owszem, centralnym wątkiem jest wątek nowej uczennicy, jest jakaś tajemnica z jej przeszłości - ale inni bohaterowie mają swoje pasje (sztuka, fotografia, muzyka), swoje sympatie i antypatie, swoje większe i mniejsze tragedie życiowe, swoje zauroczenia... Bardzo doceniam to, że wszystko to opisane jest bardzo codziennie i naturalnie.

To może nie być powieść w moim typie, ale nie umiem jej nie docenić.

Obyczajówki o codziennym życiu nastolatków to nie jest mój ulubiony gatunek, przyznaję bez bicia. Natomiast bardzo doceniam to, w jaki sposób autorka ujmuje temat - obraz polskiego liceum, który przedstawia jest bardzo realistyczny i dużo ma wspólnego z tym, co pamiętam z własnych lat szkolnych. Do tego postaci są sympatyczne, różnorodne, mają zarówno wady, jak zalety i...

Przeczytałam i bardzo mi było obojętne co się w tej książce dzieje. Więc nawet się nie będę rozpisywać. Dla mnie to bardzo przeciętne YA, które może się rozkręci, ale na razie mojej uwagi nie przyciąga.

Natomiast redaktor/ka zasługuje na baty za przepuszczenie kolorów włosów zastępujących imiona (nawet "fioletowowłosa" się trafiła...). Ja wiem, że autorka, zwłaszcza młoda, może nie wiedzieć albo mieć złe nawyki, ale redaktor powinien takie rzeczy wykorzeniać i ogniem wypalać.

Przeczytałam i bardzo mi było obojętne co się w tej książce dzieje. Więc nawet się nie będę rozpisywać. Dla mnie to bardzo przeciętne YA, które może się rozkręci, ale na razie mojej uwagi nie przyciąga.

Natomiast redaktor/ka zasługuje na baty za przepuszczenie kolorów włosów zastępujących imiona (nawet "fioletowowłosa" się trafiła...). Ja wiem, że autorka, zwłaszcza młoda,...

Kiedy parę lat temu czytałam "Błąd warunkowania", opowiadania umieszczone w tym samym świecie, przyłapałam się na tym, jak bardzo potrzebowałam i tego tekstu, i tej wizji przyszłości. Teraz chyba jeszcze bardziej chciałabym, żeby subtelnie cyberpunkowa, nie pozbawiona problemów, ale w gruncie rzeczy optymistyczna przyszłość wykreowana przez autorkę była tym, co nas czeka. Pewnie nie czeka, niestety, ale możemy pomarzyć. Futurologiczny potencjał "Doliny niesamowitości" mocno się zdezaktualizował, ale to nie oznacza, że powieść stała się zła. Sensacyjna sf bliskiego zasięgu, historia genetycznie zmodyfikowanej komandoski, która z bohaterki staje się nieudanym eksperymentem i ściganą przestępczynią to z jednej strony wciągająca lektura - a z drugiej strony cały motyw Kotów, ich powstania, błędów popełnionych po drodze, podejścia społeczeństwa, opinii publicznej i systemu (wojsko, wojskowi naukowcy) który Koty stworzył wspaniale się broni jako motyw sf. Pytania o granice wojskowych eksperymentów, granice człowieczeństwa i to, z czego wynikają zaburzenia psychiczne i jak na (postrzegane społecznie) człowieczeństwo wpływają, autorka zadaje z subtelnością i empatią. Ona swoim genetycznie zmodyfikowanym bohaterom człowieczeństwa nie odmawia, ale obnaża wiele mechanizmów społecznych.
Uwielbiam też Sanję. To jedna z ciekawszych protagonistek polskiej fantastyki (choć nie powiem, żeby ich było mało - zwłaszcza w dziełach autorek!).

Kiedy parę lat temu czytałam "Błąd warunkowania", opowiadania umieszczone w tym samym świecie, przyłapałam się na tym, jak bardzo potrzebowałam i tego tekstu, i tej wizji przyszłości. Teraz chyba jeszcze bardziej chciałabym, żeby subtelnie cyberpunkowa, nie pozbawiona problemów, ale w gruncie rzeczy optymistyczna przyszłość wykreowana przez autorkę była tym, co nas czeka....

Ok, absolutnie widzę, skąd tyle osób zachwyconych tą powieścią. Pomysł wdzięczny, autorka nie pozwala czytelnikowi się nudzić i generalnie jest dobrze. Przeczytałam, podobało mi się. Wysokich ocen na Lubimy Czytać i Goodreads nie będzie jednak, bo… bo chyba nie jestem do końca targetem? Tzn, w tym momencie dla mnie to nie była lektura, której szukałam. Ale biorąc pod uwagę, że poprzednim razem kiedy natrafiłam na taką książkę odłożyłam ją, a teraz przeczytałam do końca z satysfakcją - o czymś świadczy.
Znaczy, uwielbiam pomysł z przedszkolem. Uwielbiam sięgnięcie po słowiańszczyznę, które było zupełnie inne niż wszystkie znane mi dotąd. Jestem zachwycona pomysłem z Dawidem (naprawdę, przeczytałam w życiu tyle romansów paranormalnych, że żółty alarm włącza mi się na każdego przystojniaka z paskudnym charakterem kręcącego się wokół bohaterki… a tu twist taki, zimne wiadro wody wylane bohaterce na głowę!). Hm, ale chyba bohaterki nie polubiłam. Nawet wiem, za co: za klasistowską uwagę o Brajankach, Dżesikach i patologii (dobrze, że odpowiedź na uwagę była taka, że bohaterce mina zrzedła! Ale hm, jeśli ktoś pracuje jako woźna, to sam jest na klasizm narażony. Jasne, tego w książce być nie mogło, nie było na to miejsca, ale mam to gdzieś z tyłu głowy…).
Ale czy polecam? A jakże! Tu jest dużo do docenienia, więc doceniajcie!

Ok, absolutnie widzę, skąd tyle osób zachwyconych tą powieścią. Pomysł wdzięczny, autorka nie pozwala czytelnikowi się nudzić i generalnie jest dobrze. Przeczytałam, podobało mi się. Wysokich ocen na Lubimy Czytać i Goodreads nie będzie jednak, bo… bo chyba nie jestem do końca targetem? Tzn, w tym momencie dla mnie to nie była lektura, której szukałam. Ale biorąc pod uwagę,...

Nie umiem w czytanie obyczajówek, przyznaję bez bicia, no nie umiem. Chciałabym, ale często nawet nie wiem, za co się zabrać (a potem i tak wygrywa inny gatunek). Ale wiem, że powieści Joanny Krystyny Radosz do mnie trafią niezależnie od tego, do jakiego będą należeć gatunku. Więc przynajmniej po nie mogę sięgać bez problemów.
I jeszcze jedno: nie jestem kibicką sportową. Ale Joanna przekonała mnie już wcześniej, że żużel jest super, o łyżwach nawet nie musiała mnie przekonywać (oglądałam łyżwiarstwo figurowe w dzieciństwie. Teraz zdarza mi się pojedyncze programy jak któraś z moich łyżwolubnych przyjaciółek podlinkuje). W każdym razie wiem, że jak autorka pisze o sporcie, to tak, że nie trzeba być zapalonym kibicem, żeby się wciągnąć - bo autorka owszem, pisze o sporcie i wie, o czym pisze (sprawdźcie z kim konsultowała “Jednym tchem”!), i ten sport nie jest mało znaczącym tłem, ale pisze też o ludziach. A ja, mało obyczajówkowa, zważcie, mam większą szansę zainteresować się obyczajowym tekstem, jeśli ich bohaterowie nie są nijacy. I nie bycie nijakimi oznacza że a) to co robią w życiu, ich pasja, nie jest dla nich marginalna oraz b) nie są przezroczyści.
Bohaterka “Jednym tchem” przezroczysta nie jest. Jest realna - ma pasję, ma ambicje. Bywa zagubinona, bywa paskudna dla innych. Nie zawsze wie, czy powinna wybrać własne ambicje, czy zadbać o innych (większość z nas nie wie). Niekoniecznie umie dobrze odczytać intencje innych. Czasem wkopuje się głębiej i komplikuje sobie życie - ale też fabuła powieści stawia ją w momencie, kiedy problemy zaczynają się piętrzyć. Bo życie pokazuje, że jeśli jedna rzecz zacznie się sypać, zaraz zaczną i kolejne. A że sporo z tych rzeczy na bohaterce wymusza podejmowanie decyzji które wpłyną nie tylko na nią, ale i na innych, że sporo tu niedopowiedzeń i nieporozumień - nie wynikających z tego, że bohaterowie nie chcą rozmawiać, ale prędzej z tego, że nie mają na to czasu, albo wręcz z jakiegoś powodu muszą coś utrzymać w tajemnicy - nic dziwnego, że nastoletnia dziewczyna, która nie umie jeszcze do końca w relacje międzyludzkie (wielu dorosłych dalej nie umie…) się gubi. I to jest piękne, bo autorka umiała opisać to, jak dziewczyna się gubi i jak w tle, za nią, gubią się inni. Czasem miałam ochotę Leoną potrząsnąć, ale cały czas rozumiałam, dlaczego zachowała się tak jak się zachowała.
Komu polecam? Nie znam się na obyczajówkach, niestety, ani na odbiorcach obyczajówek, ale jeśli szukacie tekstu z postaciami, które są przede wszystkim ludźmi (a nie konstruktami, z którymi ma się identyfikować czytelnik), którzy mają pasję, którzy nie zawsze wiedzą, co należy wybrać - to myślę, że “Jednym Tchem” to dobry wybór.

Nie umiem w czytanie obyczajówek, przyznaję bez bicia, no nie umiem. Chciałabym, ale często nawet nie wiem, za co się zabrać (a potem i tak wygrywa inny gatunek). Ale wiem, że powieści Joanny Krystyny Radosz do mnie trafią niezależnie od tego, do jakiego będą należeć gatunku. Więc przynajmniej po nie mogę sięgać bez problemów.
I jeszcze jedno: nie jestem kibicką sportową....

Miałam dłuższą chwilę, zanim udało mi się wciągnąć, przyznaję. Dłużyły mi się na początku rozmowy na dworze, nie wiedziałam, dokąd prowadzą i żałowałam, że autorka nie była odważniejsza w wyborze protagonisty, że choć pierwszą postacią którą poznajemy jest niepełnosprawny służący, w swoim społeczeństwie uważany za nie-człowieka, to głównym bohaterem jest nie on, a arystokrata. Ale jeśli książka prowadzi historię dobrze, wybaczam, że nie jest tym, czego na początku chciałam. A autorka “Boga maszyny” historię poprowadziła dobrze. Zrobiła wspaniałą robotę światotwórczą. I przede wszystkim - to cenię najbardziej - napisała tekst mieszczący się w szeroko pojętym steampunku, który jest O CZYMŚ. Bo większość steampunku jest wydmuszką i czystą estetyką - ale nie “Bóg maszyna”. Może i bohaterka wybrała sobie uprzywilejowanego protagonistę, ale użyła go żeby w swoim efektownym światotwórczo settingu umieścić historię o problemach społecznych: o tym, jak ten świat postrzega człowieczeństwo (osoby niepełnosprawne z jednej strony - ale z drugiej motyw stygmatów!), o relacjach między tym co biologiczne i tym co mechaniczne, o wykluczeniach i nierównościach. Uprzywilejowany bohater próbuje swojego przywileju użyć - a sam też nie mieści się do końca w normach (aseksualność!). Chce zmienić społeczeństwo - i przewrotnie, jeśli zastanowić się nad zakończeniem, nie wiemy, czy udaje mu się zmienić je na lepsze. Widzę tu całkiem sporo warstw i kawał solidnej roboty autorki. Polecam mocno. Na ten moment - mój główny typ do Zajdla za ten rok!

Miałam dłuższą chwilę, zanim udało mi się wciągnąć, przyznaję. Dłużyły mi się na początku rozmowy na dworze, nie wiedziałam, dokąd prowadzą i żałowałam, że autorka nie była odważniejsza w wyborze protagonisty, że choć pierwszą postacią którą poznajemy jest niepełnosprawny służący, w swoim społeczeństwie uważany za nie-człowieka, to głównym bohaterem jest nie on, a...

Nie zakładałam, że antologia “Cyberpunk Girls” wywróci moje poglądy na to, które opowiadania będę nominowała do Zajdla w tym roku. Nie wywróciła. Gorzej jednak, że okazała się w dość oczywisty sposób nierówna.
W oczywisty - to znaczy, opowiadania Martyny Raduchowskiej, Magdy Kucenty i duetu Krystyna Chodorowska + Gabriela Panika były dobre. Opowiadania Jagny Rolskiej i Agaty Suchockiej natomiast - nie podobały mi się.
I to byłoby pewnie ok, ale jest gorsza rzecz: cała antologia sprawia wrażenie nie dość przemyślanej. Po co dwa opowiadania Rolskiej (już abstrahując od tego, że imo w najlepszym wypadku przeciętne?) Dwa opowiadania Raduchowskiej, choć naprawdę dobre, to też za dużo. Można było zaprosić jeszcze jedną-dwia autorki do tego zestawu. Dodać więcej tekstów o relacjach człowiek-maszyna, może (Choć tu wypływają moje subiektywne preferencje. Nie ocenia się książki na podstawie tego, czym ona nie jest! A swoją drogą, serce na abonament w “Heartbyte” Raduchowskiej było genialnym pomysłem!)) W ogóle mam wrażenie, że oba projekty pod hasłem “antologia cyberpunkowa” zostały złożone na szybko i bez pomyślunku. Drugiej antologii jeszcze nie przeczytałam (planuję, choćby dla Wegnera, ale przed nominacjami już nie dam rady!), może będzie całościowo lepsza.

Szkoda, bo po tym, jak wspaniałym projektem jest Harda Horda oczekiwałam po Cyberpunk więcej. To nie znaczy, że nie warto! Raduchowska i Chodorowska to autorki, których twórczość śledzę od dawna i uwielbiam. Kucenty nie jest tak wysoko na mojej liście ulubionych autorek, ale zdecydowanie jest warta śledzenia. Dla tych trzech autorek - polecam.

Nie zakładałam, że antologia “Cyberpunk Girls” wywróci moje poglądy na to, które opowiadania będę nominowała do Zajdla w tym roku. Nie wywróciła. Gorzej jednak, że okazała się w dość oczywisty sposób nierówna.
W oczywisty - to znaczy, opowiadania Martyny Raduchowskiej, Magdy Kucenty i duetu Krystyna Chodorowska + Gabriela Panika były dobre. Opowiadania Jagny Rolskiej i...

No więc przeczytałam "Kulawego Szermierza" Tomasza Matery i ponieważ książka do mnie nie dotarła (postaci nie budzące sympatii, worldbuilding pretekstowy, jeśli jakikolwiek, świat cyniczny w sposób, którego nie lubię), to się rozpisywać nie będę. Sięgnęłam po to, bo gdzieś mi się obiło, że książka dobra. Nie pamiętam, kto to pisał - widać mamy rozbieżne gusta.

No więc przeczytałam "Kulawego Szermierza" Tomasza Matery i ponieważ książka do mnie nie dotarła (postaci nie budzące sympatii, worldbuilding pretekstowy, jeśli jakikolwiek, świat cyniczny w sposób, którego nie lubię), to się rozpisywać nie będę. Sięgnęłam po to, bo gdzieś mi się obiło, że książka dobra. Nie pamiętam, kto to pisał - widać mamy rozbieżne gusta.

Bardzo się cieszę, że mi na Gunię zwrócono uwagę, bo bym pominęła. Gdzieś to nazwisko migało w tle, ale nigdy nie dość, żebym zauważyła. Ale w końcu się udało. Autor zdecydowanie powinien mieć większą rozpoznawalność - ale wszystko wskazuje na to, że już ją zdobywa. W pełni zasłużenie, bo jego twórczość robi naprawdę piorunujące wrażenie.
Ja się na współczesnej polskiej grozie nie znam, a może powinnam, bo lubię grozę - i czytać, i pisać. Trochę podchodzę ostrożnie, bo boję się, że w literackim horrorze tak jak w filmowym, łatwo wdepnąć w coś, co operuje obrzydliwością i makabrą - ale ani Gunia, ani czytana jeszcze w lutym Joanna Pypłacz, ani Anna Maria Wybraniec nie są autorami, którzy sięgają po takie środki. I chwała im za to. Do Guni (tak jak i do Wybraniec) zresztą etykietka “weird fiction” pasuje bardziej, niż etykietka grozy. Bo autor operuje granicami tego, co codzienne i zwykłe, żeby budować to, co niesamowite. Dodajmy do tego piękny język i wielowarstwowość tekstów i otrzymujemy opowiadania naprawdę zachwycające, wymykające się i jednoznacznej przynależności gatunkowej, i możliwość różnorodnych interpretacji, i… ogólnie wow.
Co ja mam powiedzieć? Czytajcie, to przykład świetnej literatury, która powinna w ogóle zostać rozreklamowana poza fantastyczną i horrorową niszą. Gunia zasługuje na to o wiele bardziej, niż kilku autorów, którym nos poza niszę udało się wystawić.

Bardzo się cieszę, że mi na Gunię zwrócono uwagę, bo bym pominęła. Gdzieś to nazwisko migało w tle, ale nigdy nie dość, żebym zauważyła. Ale w końcu się udało. Autor zdecydowanie powinien mieć większą rozpoznawalność - ale wszystko wskazuje na to, że już ją zdobywa. W pełni zasłużenie, bo jego twórczość robi naprawdę piorunujące wrażenie.
Ja się na współczesnej polskiej...

Wiecie co, mam problem ze „słowiańską fantastyką”. I to nie problem taki, jaki miał Sapkowski swego czasu, tylko taki, że fantastyczna słowiańszczyzna może być, tak samo, jak każda forma przywiązania do polskiej tożsamości, łatwo zawłaszczona przez światopoglądy, z którymi niezbyt mi po drodze. Ale z drugiej strony, to nie tak, że ta słowiańskość i słowiańszczyzna nie mogą być czymś fajnym (mam w głowie bardzo dużo przemyśleń na ten temat, ale to kiedy indziej, mam nadzieję). Jeśli chcielibyście poczytać słowiańską fantastykę, ale podchodzicie ostrożnie, to informuję, że „Kukułki i Wrony” Magdalena Wolff nie ma się co bać! Czegoś takiego potrzebowałam (potrzebuję zawsze) – opowieści o kobietach, które w obliczu zagrożenia ich rodu, ich kultury, ich wiary, ich cielesnej nietykalności biorą sprawy w swoje ręce. Bo takie są protagonistki, o których pisze Wolff – od Wreny, której nawet doświadczenie przemocowego małżeństwa nie pozbawiło sprawczości, poprzez kapłankę starającą się chronić siebie i innych, aż do tej bohaterki, która na początku wydaje się być pokornym dziewczęciem próbującym ochronić swoją cnotę. I miło jest patrzeć, jak te bohaterki szukają sposobów, żeby sprzeciwić się kulturze i religii, która, hmmm… coś podejrzanie mi coś przypomina. Nie sądzę, żeby autorka pisała komentarz społeczny i polityczny, ale tak, przyjemnie się to czyta, także ze społeczno-politycznych względów. Do tego mamy mniejsze i większe bóstwa, nauki pobierane u Baby Jagi, całkiem nienachalny romans (jedną uwagę, którą Szary robi na początku można by sobie darować, ale poza tym leszy ma poziom bucery bliski zeru. Biorąc pod uwagę ile autorek pisząc romans protagonistki z nadnaturalnym mężczyzną aż za łatwo wpada w niefajne schematy – myślę że należy to podkreślić!). Generalnie, jeśli szukacie czegoś w takich klimatach, to polecam!

Wiecie co, mam problem ze „słowiańską fantastyką”. I to nie problem taki, jaki miał Sapkowski swego czasu, tylko taki, że fantastyczna słowiańszczyzna może być, tak samo, jak każda forma przywiązania do polskiej tożsamości, łatwo zawłaszczona przez światopoglądy, z którymi niezbyt mi po drodze. Ale z drugiej strony, to nie tak, że ta słowiańskość i słowiańszczyzna nie mogą...

Jeśli podoba wam się twórczość Agnieszki Hałas, i chcielibyście więcej dark fantasy po polsku, to „Imię Boga” może być dobrym wyborem. Dąbrowski napisał ciekawą powieść, którą właśnie do dark fantasy bym zaliczyła – i, podobnie jak powieści Hałas, tak i powieść Dąbrowskiego nie epatuje przemocą, nie zalewa opisami tortur ani przemocy seksualnej – bez tego wszystkiego skutecznie buduje świat, który nie nie jest przyjazny dla jego mieszkańców. Ta nieprzyjazność dotyczy też bohaterów, ale autor nie zwala im na głowy nadmiaru nieszczęść, nie każe ich za ich akcje – dotyczy to też żeńskiej bohaterki, która napisana jest dobrze, jako osoba, a nie jako obiekt fantazji i frustracji autora. I oboje bohaterowie są sympatyczni – i Ethon, lekarz, którego podstawową motywacją jest niesienie pomocy i rozwój medycyny, i Lori, trochę najemniczka, trochę detektywka, która z pełną świadomością łamie konwencje obcej dla niej kultury. Może relacja między nimi byłaby nieco lepsza, gdyby pozostała przyjacielską, bo romantyczno-seksualnej chemii między nimi nie widzę, ale i tak jest to relacja dwójki ludzi, którzy się nawzajem szanują i którzy ze sobą rozmawiają (na tyle, na ile pozwala im tempo fabuły).
Jest intryga kryminalna i jest worldbuilding… Ten ostatni mógłby być bardziej rozwinięty, bo jest potencjał. Ot, kwestia tytułowego Imienia Boga, która ma znaczenie w finale, ale mam niedosyt. Są elementy takie, jak to, że autor pamięta, że w fantasylandzie mogą żyć ludzie o kolorze skóry innym niż biała (Lori jest ciemnoskóra!), że różne kultury mogą mieć różną obyczajowość. Są cudowne smaczki językowe, jak Lori szukająca właściwych słów, jak wzmianka o języku o odmiennym pojmowaniu „ja” i własności… Chciałabym takich rzeczy więcej, nie powiem. Ale nie narzekam. Są też rzeczy społeczne… No powiedzmy że wątek religijny jest bardzo na czasie i o ile widziałam wiele światów fantasy (powieściowych i nie tylko), w których fantastyczny monoteizm jawnie wzorowany na (mniej lub bardziej opresyjnym) chrześcijaństwie odgrywał wielką rolę, o tyle jakoś nie spodziewam się, żeby motyw duchowieństwa walczącego o przejęcie władzy i używanie religii to prowokowania zamieszek (a właściwie: masakry) ujął w ten sposób ktoś z kultury mniej przesyconej katolicyzmem niż Polska. Tego jest trochę za mało, by pokusić się o stwierdzenie, że autor napisał komentarz społeczny, a jednak, świadomie lub nie, pewne bardzo polsko-katolickie rzeczy przesiąkły, w sposób który mi się podoba, który wywołał dreszcz.
To jest fajna książka. To nie jest chyba rzecz, którą chcę w tym roku nominować do Zajdla i chciałabym na pewno więcej worldbuildingu w wykonaniu autora, ale to się dobrze czytało.

Jeśli podoba wam się twórczość Agnieszki Hałas, i chcielibyście więcej dark fantasy po polsku, to „Imię Boga” może być dobrym wyborem. Dąbrowski napisał ciekawą powieść, którą właśnie do dark fantasy bym zaliczyła – i, podobnie jak powieści Hałas, tak i powieść Dąbrowskiego nie epatuje przemocą, nie zalewa opisami tortur ani przemocy seksualnej – bez tego wszystkiego...

Powieść, a właściwie chyba nowela, jest kameralną opowieścią grozy. Historia o duchach i o niebezpiecznych naturalnych i nadnaturalnych siłach przywiązanych do pewnego miejsca i pewnego domu… z nie do końca jasnych powodów. Mimo, że na koniec dowiadujemy się, jaka tragedia wydarzyła się w domu odwiedzanym przez bohaterkę, to jednak nie jest to wyjaśnienie: poczucie niedopowiedzenia, niedookreślenia i obecności siły większej, niż dwie zjawy pozostaje do końca. Te dwie zjawy i wszystkie inne tragedie były tylko efektem miejsca… Podoba mi się ten klimat. Podoba mi się ta groza wynikła z tego, że dom ulokowano w niewłaściwym miejscu, naruszając jakiś pradawny porządek rzeczy – miło mi się to kojarzy, bo podobne wątki są obecne u mojego ulubionego twórcy komiksowego, i gdzieś to się zwizualizowało w mojej głowie: kreska Andreasa, jego długie, milczące kadry i upodobanie do rozwalających się domów. Wyjaśnienie obecności zjaw było banalne, ale to co kryło się za zjawami, klimat, niedopowiedzenie – to podobało mi się bardzo. Język autorki z kolei wydaje mi się odrobinę przeładowany, i dodatkowo, jako osoba, która sama walczy z nadużywaniem wielokropków, dostrzegłam tę wadę u niej. Ale żadna z tych rzeczy mi nie przeszkadzała – choć wydaje mi się, że tekst miałby większą siłę, gdyby był krótszy jeszcze o połowę nawet, wyczyszczony z kilku wyliczeń obiektów, może nawet z paru scen. Ale uważam „Genius Loci” za bardzo nastrojową lekturę, lubię ten rodzaj łagodnej grozy, oparty na budowaniu nastroju a nie na szokowaniu czytelnika. Przyjemna rzecz, cieszę się, że przeczytałam.

Powieść, a właściwie chyba nowela, jest kameralną opowieścią grozy. Historia o duchach i o niebezpiecznych naturalnych i nadnaturalnych siłach przywiązanych do pewnego miejsca i pewnego domu… z nie do końca jasnych powodów. Mimo, że na koniec dowiadujemy się, jaka tragedia wydarzyła się w domu odwiedzanym przez bohaterkę, to jednak nie jest to wyjaśnienie: poczucie...

Jeśli miałabym w ciemno polecić komuś jakąś polską fantastykę, to najprawdopodobniej pierwszym, co przyszłoby mi do głowy byłaby twórczość którejś z autorek zrzeszonych w grupie Harda Horda, czy też, Fantastic Women Writers of Poland. Jeszcze zanim autorki wydały swoją pierwszą wspólną antologię, znałam i śledziłam twórczość większości z nich i uważałam, że w polskiej literaturze fantastycznej obecnie to panie są statystycznie częściej warte uwagi – choć statystycznie mniej rozpoznawalne. Autorki zdają sobie z tego sprawę, stąd na swoją rozpoznawalność pracują. Obie ich antologie pozwalają na zapoznanie się z próbkami ich twórczości, pokazując bardzo różne style, konwencje i rodzaje narracji. Taka była pierwsza antologia Hordy, takie są i Harde Baśnie.
Za temat swojego drugiego zbioru pisarki obrały sobie baśnie i wydawać by się mogło, że dostaniemy do rąk zestaw retellingów znanych historii – to nie jest prawda. Nie do końca, bo opowiadania retellingowe też w Hardych Baśniach się znajdują, ale wiele opowiadań nawet jeśli wychodzi od jakiejś znanej baśni, przetwarza jej motywy w sposób o wiele bardziej złożony – inne zaś nie sięgają po pojedynczy tekst ani nawet po zestaw tekstów, ale po pojedyncze baśniowe motywy czy samą koncepcje baśniowości i opowieści. To daje zestaw tekstów bardzo świeżych – i, znów, różnorodnych.
Demon w Studni Ewy Białołęckiej to jeden z moich ulubionych tekstów w antologii. Nawiązuje do opowieści szkatułkowych, baśni w baśni, do motywu zajmowania opowieścią groźnego przeciwnika (tu: tytułowego demona) w celu przechytrzenia go. Żadna z historii wewnątrz tekstu nie powtarza znanego motywu, a wszystkie są w klimacie magiczne i baśniowe. Zakończenie jest niesamowicie urocze.
Sen nocy miejskiej Magdaleny Kubasiewicz sięga po baśń o Śpiącej Królewnie i można poniekąd nazwać je retellingiem. Tylko królewna sama jest czarodziejką, a książę… cóż, księcia trzeba znaleźć, podobnie, jak tego, kto rzucił klątwę. Do tego setting urban fantasy znany z powieści autorki i nowa ciekawa bohaterka, którą chętnie poznałabym bliżej.
Białe Aleksandry Zielińskiej to znów jeden z tych tekstów które zrobiły na mniej wielkie wrażenie. Baśń, która była punktem wyjścia dla opowiadania została okrojona do kilku motywów, które stały się przerażającą, postapokaliptyczną historią. Zielińska jest autorką mało chyba obecną w świadomości czytelników fantastyki, a i jej teksty to zwykle pogranicze, może dlatego są mało rozpoznawalne? A szkoda, czego Białe dowodzi.
Martyna Raduchowska nawiązała do Czerwonego Kapturka i historii o wilkołakach. Potwór z Lasu to historia, w której mieszają się ludzkie okrucieństwo i ludowe opowieści, i, oczywiście, nikt nie jest tym, za kogo go uważamy.
W Różach Świętej Elżbiety Agnieszka Hałas odbiegła nieco w bok od baśniowego motywu przewodniego, sięgając po motywy średniowiecznych legend oraz libretto operowe, reinterpretując je i opowiadając – po raz kolejny – o niezwykłym (choć mniej mrocznym, niż w Teatrze Węży) układzie z nadnaturalną istotą i mocy, które utrzymuje protagonista. Jest to też historia relacji protagonisty z dwiema kobietami, w którym dychotomia dobra i zła, naturalnego i nadnaturalnego jest mniej oczywista niż u wielu męskich autorów.
Anna Kańtoch z kolei w opowiadaniu Krok przed tobą bawi się – w bardzo przewrotny, po swojemu, sposób – motywem równoległego baśniowego świata i jego zderzeniem ze światem naszym. Opowiadanie pełne jest typowej dla tej autorki dziwności i niedopowiedzeń.
Anna Nieznaj sięgnęła z jednej strony po baśniowy wątek uciekającej królewny, a z drugiej – po powieści Sienkiewicza – by w Zazuli opowiedzieć swoją, alternatywną, wersją historii Heleny Kurcewiczówny. To jeden z kilku tekstów autorki opartych o Ogniem i Mieczem i zdecydowanie trzeba nadrobić także i pozostałe.
Jeśli jeden kryminał w tomie wam nie wystarcza, to mam dobrą wiadomość, bo po kryminał sięgnęła też Anna Hrycyszyn. Detektyw Fiks i śmierć w czerwonym pokoju ucieszy też tych, którzy czytali antologię Skafander i Melonik i nie dość im było duetu bohaerów. Mamy więc staeampunkowy świat, gdzie wielkie znaczenie mają socjalne konwenanse, ale i niezwykłe wynalazki. Taki wynalazek odegra ważną rolę w tej wersji historii o Sinobrodym…
Milena Wójtowicz też postawiła na znajomych bohaterów, więc jeśli ktoś lubi Sabinę od BHP, nie zawiedzie się – nie zawiedzie się też oczekując od autorki typowego dla niej humoru. Choć tytuł Sześć koszulek z łabędziami sugerowałby baśń o zaczarowanych książętach, to bohaterowie opowiadania są z nieco innej historii. Jak widać, o prosty retelling w tym zbiorze naprawdę trudno.
Natomiast Krystyna Chodorowska w Tym, co pośród lodów stworzyła historię bardzo od baśni odległą, ledwo do nich nawiązującą, niemal realistyczną… a przy tym doskonale zriserczowaną i pięknie napisaną. Jestem pod wrażeniem drobiazgowości autorki w oddaniu realiów życia za kołem podbiegunowym - i realizmu problemów ekologicznych poruszonych w tekście.
Klątwa Hexenwaldu Anety Jadowskiej to z kolei tekst typowy dla autorki – łącznie z tym, że jego protagonistką jest Dora Wilk. I kolejny – trzeci – kryminał w zbiorze, oparty na baśni o Jasiu i Małgosi… tylko oczywiście Jadowska nie byłaby sobą, gdyby zła wiedźma zjadająca dzieci naprawdę zjadała dzieci – ale to tylko początek śledztwa Dory.
Marta Ksiel znana jest ze swojego humoru, ale Idzie, powtarzał wiatr pokazuje drugą stronę jej twórczości, tę na którą mniej zwraca się uwagę, a która przecież pojawia się w jej twórczości coraz częściej. Ponieważ Ksiel jest też autorką grozy i to opowiadanie (podobnie jak Jaworowi ludzie z poprzedniego zbioru) jest grozą. Baśnie są okrutne i Kisiel sięgnęła po ten ich aspekt. Wyszło opowiadanie bardzo mroczne, jedno z najmroczniejszych w dorobku autorki.
Na zakończenie znów coś ciepłego, czyli Życzenie wróżki chrzestnej Aleksandry Janusz, opowieść o tym, że trzeba zacząć dbać o siebie, zanim dbanie o innych zacznie szkodzić, umieszczone w barwnym baśniowym świecie. Zawiera smoka który jest mężem wróżki i dużo kotów – nie mogłam się nie uśmiechnąć.
To krótki przegląd, starałam się nie zdradzać za wiele. Czytając antologię, miałam wrażenie obcowania z pudełkiem bardzo dobrych pralinek – każda z innym nadzieniem, każda smaczna. Antologie zawsze kojarzą mi się z takim miksem czekoladek – czasem coś smakuje ci mniej, ale hej, czekoladki (czasem trafiasz na wyroby czekoladopodobne, tedy gorzej)! Tutaj zdecydowanie były to bardzo smaczne czekoladki, i do tego w ładnym pudełku (antologia wydana została równie ładnie jak jej poprzedniczka). Spędziłam na lekturze święta i to był doskonale spędzony czas.

Jeśli miałabym w ciemno polecić komuś jakąś polską fantastykę, to najprawdopodobniej pierwszym, co przyszłoby mi do głowy byłaby twórczość którejś z autorek zrzeszonych w grupie Harda Horda, czy też, Fantastic Women Writers of Poland. Jeszcze zanim autorki wydały swoją pierwszą wspólną antologię, znałam i śledziłam twórczość większości z nich i uważałam, że w polskiej...