Nagroda im. Janusza A. Zajdla 2016. Antologia utworów nominowanych za rok 2015

Świetny zbiorek. 3 opowiadania (Nihil fit sine casa, Koziorożec i Smok, Simon) niesamowite, wbijające w ekran czytnika. Naprawdę ciężko byłoby mi wybrać to, do którego wrócę z większą chęcią (bo wrócę na pewno). Czwarte opowiadanie - Pajęczarka - też czytałem z przyjemnością, choć mam wrażenie, że takie wizje człowieka jako trybika w maszynie oraz buntu jednostki przeciw nieludzkiemu ustrojowi czytałem już wielokrotnie. W każdym razie nie śniło mi się to jeszcze (w przeciwieństwie do wody w bajorku z "Nihil fit..."). "Milczenia owcy" nie oceniam, bo nie pamiętam już - "Legendy polskie" były tak dawno temu

Świetny zbiorek. 3 opowiadania (Nihil fit sine casa, Koziorożec i Smok, Simon) niesamowite, wbijające w ekran czytnika. Naprawdę ciężko byłoby mi wybrać to, do którego wrócę z większą chęcią (bo wrócę na pewno). Czwarte opowiadanie - Pajęczarka - też czytałem z przyjemnością, choć mam wrażenie, że takie wizje człowieka jako trybika w maszynie oraz buntu jednostki przeciw...

Nihil fit sine causa - 5/10
Koziorożec i Smok - 6/10
Simon - 7/10
Pajęczarka - 7/10
Milczenie owcy - 7/10

Nihil fit sine causa - 5/10
Koziorożec i Smok - 6/10
Simon - 7/10
Pajęczarka - 7/10
Milczenie owcy - 7/10

Lektura tej antologii trochę martwi. Wszystkie cztery opowiadania, posiadające mniej lub bardziej wyraźne mankamenty, spokojnie by przeszły jako regularne teksty w jakiejś zwyczajnej antologii. Ale ta akurat zwyczajna nie jest. To przecież zbiór najlepszych opowiadań 2015 roku. Szczerze powiedziawszy, wybór tekstu zasługującego na nagrodę był tutaj nie tyle wyborem najoryginalniejszej czy najciekawiej napisanej historii, ile wyborem opowieści o mniejszej ilości błędów. A tak przecież być nie powinno...

"Nihil fit sine causa", pomijając uchybienia wynikające z braku redakcji, rozczarowuje mętnością puenty i ogólnie całego pomysłu, bo w końcu ani nie wiadomo, co siedzi w jeziorze, ani czemu bohater kończy tak, a nie inaczej. "Koziorożec i smok", sam w sobie może nawet niezły, również fatalnie sypie się w finale, zbyt pospiesznym i opartym na - mówiąc delikatnie - niezbyt rozsądnej konkluzji. Trzeci tekst, "Simon" Przybyłka, też rozczarowuje zamknięciem - z jednej strony zbyt rozwlekłym, próbującym w sposób wyczuwalnie łopatologiczny oczarować czytelnika piętrowością wymyślonej przez autora intrygi, z drugiej zaś zbyt mocno oderwanym od samej historii i wtłaczającym całość między bajki. Z tego wszystkiego najbardziej podobał mi się ostatni tekst, "Pajęczarka" Zańki, podobnie jak "Simon" steampunkowy, ale nie wyjaśniający do końca przedstawionego świata i ładnie wplatający w XIX-wieczny Londyn polskie wątki. To prawda, znów trochę szwankuje tutaj finał, mocno cukierkowy i zalatujący współczesnymi ubogimi antyutopiami, gdzie jedna czy dwie osoby doprowadzają do spektakularnego obalenia dyktatury, ale sama historia ma w sobie duży potencjał i warto by ją było rozbudować do pełnoprawnej powieści, bo autorowi trudno odmówić giętkiego pióra i ogólnej erudycji.

Piątym tekstem w wyścigu do Zajdla, zamieszczonym w innej bezpłatnej antologii ("Legendy polskie") i z tej racji nie dołączonym do kompletu, jest "Milczenie owcy" Wegnera, notabene zekranizowane w postaci nadzwyczaj ładnej reklamówki Allegro. I to właśnie ono wygrało, ale mimo całego sprytu i werwy, z jaką zostało napisane, również do końca nie zadowalało ze względu na zbędnego garba w postaci wątku z dziećmi w przedszkolu. Może w przyszłym roku będzie nieco lepiej, ale coś czuję, że przy obowiązującym systemie wyboru tekstów nie ma co liczyć na wyższy poziom literacki...

Lektura tej antologii trochę martwi. Wszystkie cztery opowiadania, posiadające mniej lub bardziej wyraźne mankamenty, spokojnie by przeszły jako regularne teksty w jakiejś zwyczajnej antologii. Ale ta akurat zwyczajna nie jest. To przecież zbiór najlepszych opowiadań 2015 roku. Szczerze powiedziawszy, wybór tekstu zasługującego na nagrodę był tutaj nie tyle wyborem...

Nihil fit sine causa – Dorota Dziedzic-Chojnacka – na plus
Koziorożec i Smok – Magdalena Kucenty – na plus
Simon – Marcin Sergiusz Przybyłek – na dwa plusy
Milczenie owcy – Robert M. Wegner – na dwa plusy
Pajęczarka – Przemysław Zańko – na plus i pół plusa

Nihil fit sine causa – Dorota Dziedzic-Chojnacka – na plus
Koziorożec i Smok – Magdalena Kucenty – na plus
Simon – Marcin Sergiusz Przybyłek – na dwa plusy
Milczenie owcy – Robert M. Wegner – na dwa plusy
Pajęczarka – Przemysław Zańko – na plus i pół plusa