Wojciech Tochman

„Historia na śmierć i życie” to fascynujący reportaż, który skupia się na dramatycznej historii Moniki Osińskiej, znanej jako „Osa”, młodej kobiety skazanej na dożywocie za brutalne morderstwo popełnione wraz z dwoma kolegami. Pretekstem do tej okrutnej zbrodni było zdobycie niewielkich pieniędzy na rzeczy na studniówkę, co czyni ją jeszcze bardziej szokującą w swojej banalności. Monika Osińska opuściła więzienie w 2023 roku, po wcześniejszym zwolnieniu. Książka balansuje na pograniczu true crime oraz dramatu psychologicznego, ukazując głębokie, emocjonalne portrety zarówno ofiar, jak i sprawczyni. To także hołd dla wybitnej reporterki Lidii Ostałowskiej, która jako pierwsza zaczęła dokumentować tę historię. Tochman, korzystając z jej wstępnych badań, tworzy wciągającą narrację, która nie tylko przedstawia fakty, ale także zmusza czytelnika do refleksji nad naturą sprawiedliwości i karania. Autor zręcznie buduje napięcie, początkowo przedstawiając sprawę w sposób, który skłania czytelnika do jednoznacznego potępienia Moniki i jej wspólników. Jednak w miarę jak rozwija się historia, a kolejne rozdziały odsłaniają złożoność sytuacji, czytelnik zaczyna kwestionować adekwatność wymierzonej kary. Czy dożywocie dla młodej dziewczyny było rzeczywiście sprawiedliwe? To pytanie, które autor pozostawia otwarte, prowokując do głębszej analizy i refleksji. Tochman nie ogranicza się jedynie do opisu zbrodni i jej konsekwencji. Przedstawia również polski system więziennictwa i resocjalizacji, zadając prowokacyjne pytania o sens resocjalizacji dla osób skazanych na dożywocie. Jego krytyczne spojrzenie na upolitycznienie wymiaru sprawiedliwości i istniejące w nim układy rzuca nowe światło na sprawę i zmusza do przemyślenia roli systemu w kształtowaniu ludzkich losów. Książka „Historia na śmierć i życie” jest zatem opowieścią o przemocy, strachu, zemście, tęsknocie i niesprawiedliwości. Mimo prób autora przedstawienia Moniki Osińskiej jako ofiary, moje wnioski po lekturze są jasne: jedyną prawdziwą ofiarą była zamordowana 22-letnia kobieta. Kara dożywocia, jaką otrzymała Monika, wydaje się adekwatna do popełnionego czynu, choć książka skutecznie zmusza do zastanowienia się nad niuansami tej sprawy. W porównaniu z innymi książkami tego autora, „Historia na śmierć i życie” wypada nieco słabiej, jednak nadal jest to wartościowa lektura, która wnosi istotne pytania i refleksje na temat sprawiedliwości. Z pewnością sięgnę po inne tytuły Tochamana, by kontynuować eksplorację jego unikalnego spojrzenia na trudne i złożone tematy społeczne.