Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Wydawać by się mogło, że o niemieckich i sowieckich obozach napisano już wszystko, że powstały na ten temat niezliczone ilości książek, że my - ludzie nadal nie mogący uwierzyć w ogrom tamtego okrucieństwa - odkryliśmy już całą prawdę. Jakże się mylimy (albo ja nie umiem wystarczająco dobrze szukać). O ile książek opisujących życie w niemieckich obozach koncentracyjnych jest sporo, o tyle pozycji z literatury łagrowej opisujących trudy życia w sowieckich obozach pracy przymusowej jest niewiele. Cieszy jednak fakt, że te wspomnienia, które są dostępne, są na tyle obszerne, że pozwalają nam dogłębnie poznać to, czego doświadczyć nigdy byśmy nie chcieli...

Na nieludzkiej ziemi to dramatyczna relacja byłego więźnia obozu w Starobielsku, gdzie Czapski, jako oficer Wojska Polskiego, został internowany przez sowieckie władze w październiku 1939 r. Spośród niemal 4 tys. uwięzionych uratowało się zaledwie 79-ciu, w tym autor.

Nie podejmuję się oceny tej książki. Książki, która jest wspomnieniem, historią życia, na dodatek spisaną w takich warunkach - często gdzieś na kawałku pudełka, na marginesie znalezionej książki, na skrawku kieszonkowego kalendarza. Niemniej jednak język i styl urzeka, widać wykształcenie autora, a liczne nawiązania do literatury nie tylko potwierdzają jego inteligencję, ale sprawiają też, że książkę czyta się bardzo dobrze, mimo iż powiedzieć, że nie jest to książka łatwa, to nie powiedzieć nic...

Wydawać by się mogło, że o niemieckich i sowieckich obozach napisano już wszystko, że powstały na ten temat niezliczone ilości książek, że my - ludzie nadal nie mogący uwierzyć w ogrom tamtego okrucieństwa - odkryliśmy już całą prawdę. Jakże się mylimy (albo ja nie umiem wystarczająco dobrze szukać). O ile książek opisujących życie w niemieckich obozach koncentracyjnych...