Jesteśmy społecznością, która kocha książki

"Starożytni Słowianie" to kolejna pozycja z wrocławskiej serii Strefa Arche, w której Ossolineum wydaje popularnonaukowe pozycje dotyczące starożytności. Książka została napisana przez związanego z Uniwersytetem Wrocławskim archeologa, stąd można ją właściwie uznać za pracę z tej właśnie dziedziny, choć nie zabrakło w niej także analizy tekstów źródłowych oraz kilku uwag z dziedziny bardzo pomocnych w badaniach nad dawnymi dziejami Słowian językoznawstwa oraz etnografii. Autor przedstawia naukowy spór orientacji auto- i allochtonistycznej oraz kilka problematycznych zagadnień archeologii Słowian. Mnie osobiście książka trochę zawiodła, bo mimo iż napisana dobrze i przystępnym językiem zawiera niewiele informacji. Osobiście spodziewałem się po niej więcej, zwłaszcza biorąc pod uwagę naukowe stopnie jej Autora.

Tomasz Babnis

"Starożytni Słowianie" to kolejna pozycja z wrocławskiej serii Strefa Arche, w której Ossolineum wydaje popularnonaukowe pozycje dotyczące starożytności. Książka została napisana przez związanego z Uniwersytetem Wrocławskim archeologa, stąd można ją właściwie uznać za pracę z tej właśnie dziedziny, choć nie zabrakło w niej także analizy tekstów źródłowych oraz kilku uwag z...

O życiu rodzinnym starożytnych Greków w epoce klasycznej i hellenistycznej wiemy zasadniczo niewiele. Baza źródłowa po prostu nie pozwala na lepsze poznanie tej problematyki i nie zanosi się, by w przyszłości sytuacja ta miała się jakoś diametralnie zmienić. Andrzej Wypustek w niniejszej książce podjął próbę ukazania tego, co wiadomo o starogreckiej rodzinie i małżeństwie. Sądzę, że próbę tę można uznać za udaną. W przystępnej popularnonaukowej formie przedstawił Autor to, co wiemy na pewno (o ile cokolwiek wiemy na pewno!) o życiu rodzinnym Greków, niejednokrotnie zarysował też naukową dyskusję dotyczącą jakichś konkretnych problemów. Siłą rzeczy charakter źródeł wymusza niezwykle mocne podkreślanie aspektów prawnych omawianych zagadnień. Tak na przykład 20 stron poświęcił Autor problemowi epikleratu, czyli instytucji, która miała pomóc rozwiązać matrymonialne problemy kobiet będących jedynymi dziedziczkami rodzinnego majątku. Ciekawe omówione zostały różnice między małżeństwem w naszych czasach a małżeństwem greckim. Różnic tych jest całe mnóstwo, właściwie cała praca mogłaby być uznana za ich prezentację. Akcent położony został na takich kwestiach, jak posag, rozwód, problem cudzołóstwa. Wszystko to pozwala dostrzec, że greckie myślenie na temat tego, jaki jest cel małżeństwa, było diametralnie różne od współczesnego. Pewną wadą książki jest nadmierna tendencja Autora do wykorzystywania przypisów do kontynuacji narracji – wprowadza to tylko sporą dozę zamętu w dobrze skądinąd uporządkowany wykład. Warto podkreślić wykorzystanie obszernej bazy źródłowej: mów sądowych, komedii (w tym fragmentów), epigrafiki, dokumentów papirusowych. Książka w sposób bardzo kompetentny wprowadza w zagadnienie życia codziennego starożytnych Greków i jest ze wszech miar godna polecenia, zwłaszcza że brak w języku polskim prac o podobnej tematyce.

Tomasz Babnis

O życiu rodzinnym starożytnych Greków w epoce klasycznej i hellenistycznej wiemy zasadniczo niewiele. Baza źródłowa po prostu nie pozwala na lepsze poznanie tej problematyki i nie zanosi się, by w przyszłości sytuacja ta miała się jakoś diametralnie zmienić. Andrzej Wypustek w niniejszej książce podjął próbę ukazania tego, co wiadomo o starogreckiej rodzinie i małżeństwie....

Każdy z historyków inaczej postrzega postać Aleksandra. Ian Worthington w swojej biografii akcentuje znaczenie w jego działaniach czynników irracjonalnych: chęci dorównania ojcu, pragnieniu (pothos) sławy, a w końcowym okresie życia także wierze we własną boskość. Ogólny obraz bohatera tej książki nie jest więc wcale pozbawiony wad, a Worthington w kilku miejscach wyraźnie krytykuje polityczne czy militarne posunięcia macedońskiego władcy. Aleksander jest tu zupełnie inny niż w pracach Hammonda, czy Tarna.

Książka niniejsza nie jest zbyt obszerna, zawiera też stosunkowo niewiele przypisów. Dla mnie jako miłośnika historii starożytnej przegrywa więc z biografią Petera Greena, ale nie sposób jej odmówić wielu zalet: zwięzłości, ciekawej narracji i dobrego przekładu dokonanego przez badacza starożytności. Zawsze czytając książki o Aleksandrze dużo mniej uwagi poświęcam walkom po pobiciu Persji, gdyż po prostu nie znam się na sprawach Azji Środkowej i Indii. Tu było podobnie. Niemniej partia o młodości i pierwszych podbojach króla jest w tej pracy bardzo dobra. Całość jest przystępnie napisana, Autorem jest specjalista od IV wieku p.n.e. - zarówno miłośnicy antyku, jak i ci, którzy chcą tylko poznać biografię Aleksandra powinni być z tej książki zadowoleni.

Tomasz Babnis

Każdy z historyków inaczej postrzega postać Aleksandra. Ian Worthington w swojej biografii akcentuje znaczenie w jego działaniach czynników irracjonalnych: chęci dorównania ojcu, pragnieniu (pothos) sławy, a w końcowym okresie życia także wierze we własną boskość. Ogólny obraz bohatera tej książki nie jest więc wcale pozbawiony wad, a Worthington w kilku miejscach wyraźnie...

Zupełnie się nie znam na dziejach Ameryki prekolumbijskiej, ale książka R. Faron-Bartels jest moim zdaniem dobrym wprowadzeniem do tego tematu. W układzie chronologicznym przedstawione zostały najważniejsze kultury mezoamerykańskie: Olmekowie, Totonakowie, Zapotekowie, Mixtekowie, Majowie i Aztekowie. Stosunkowo najlepiej znane są te dwie ostatnie, ale w książce bynajmniej nie dominują nad swymi poprzednikami. Książka zawiera informacje o budownictwie, religii oraz szeroko rozumianej kulturze ludów Ameryki Środkowej. Praca jest bogato ilustrowana i zawiera wiele planów, rycin, wreszcie zdjęć kolorowych.

Zupełnie się nie znam na dziejach Ameryki prekolumbijskiej, ale książka R. Faron-Bartels jest moim zdaniem dobrym wprowadzeniem do tego tematu. W układzie chronologicznym przedstawione zostały najważniejsze kultury mezoamerykańskie: Olmekowie, Totonakowie, Zapotekowie, Mixtekowie, Majowie i Aztekowie. Stosunkowo najlepiej znane są te dwie ostatnie, ale w książce bynajmniej...

Napisana niezwykle przystępnie (choć w oparciu o fachową literaturę przedmiotu) „Magia antyczna” Andrzeja Wypustka to znakomita pozycja dla osób zainteresowanych starożytnością. Ukazana ona została z nieco innej, niż to się zwykle czyni, perspektywy. Magia nie była bynajmniej w świecie antycznym czymś rzadkim, nie wierzyły w nią tylko ciemni ludzie z marginesu. Niniejsze studium pokazuje, jak bardzo rozpowszechnione były magiczne wierzenia i jak szerokiego spektrum zagadnień dotyczyły. Autor omawia poszczególne typy artefaktów wykorzystywanych w magicznych rytuałach (papirusy magiczne, tabliczki, amulety), a dużo miejsca poświęca też specyficznym formułom magicznym. Zwraca uwagę na fakt, iż w synkretycznym świecie grecko-rzymskim epoki Cesarstwa magia była tak samo popularna w Egipcie, Azji Mniejszej i Brytanii. Ta książka pozwala zerwać z pewnym obrazem starożytności jako epoki racjonalizmu, wysokiej kultury i wzniosłych idei. Zachowane teksty magiczne (dotyczy to zwłaszcza tekstów magii erotycznej) ukazują ciemniejszą stronę tych czasów. Książka naprawdę świetnie napisana, wzbogacona o rysunki, fragmenty tekstów magicznych oraz licznych utworów literatury pięknej, które również dowodzą powszechności omawianego zjawiska w świecie grecko-rzymskim. Zdecydowanie godna polecenia nie tylko miłośnikom antyku!

Tomasz Babnis

Napisana niezwykle przystępnie (choć w oparciu o fachową literaturę przedmiotu) „Magia antyczna” Andrzeja Wypustka to znakomita pozycja dla osób zainteresowanych starożytnością. Ukazana ona została z nieco innej, niż to się zwykle czyni, perspektywy. Magia nie była bynajmniej w świecie antycznym czymś rzadkim, nie wierzyły w nią tylko ciemni ludzie z marginesu. Niniejsze...

W tej niewielkiej publikacji Autorki przybliżają czytelnikowi zagadnienia związane z książką i czytelnictwem w starożytności. Wychodzą zatem od powstania pisma i zaczątków literatury, a dalej omawiają materiały na których i przedmioty którymi pisano. Dużo miejsca poświęcono związanym z książką starożytną odkryciom archeologicznym (poczynając od wykopalisk w Pompejach) oraz ulubionej branży prof. Świderkówny, tj. papirologii. Złośliwi powiedzieliby, że Świderkówna o tych rzeczach pisała w absolutnie każdej swojej pracy, jej zwolennicy zacytują łacińskie powiedzenie "repetitio mater studiorumst" i tylko się uśmiechną. Ponieważ zaliczam się do drugiej grupy, specjalnie mi to nie przeszkadza. Narracja oparta jest o bardzo liczne wzmianki autorów antycznych o książce, jej wyglądzie czy dostępności.

Pierwsze wydanie tej książki ukazało się w roku 1970, a drugie chyba nie zostało wcale zmienione, więc pewne ustalenia (np. kwestia pochodzenia Apolloniosa z Rodos) przedstawione są według nieaktualnego już stanu wiedzy. Brak też informacji o nowszych odkryciach papirologicznych. Wydaje mi się też, że ilustracje pochodzą z tamtego wydania. W dzisiejszych realiach można by się już chyba było pokusić choćby o ich kolorowe wersje. Jako miłośnik literatury antycznej odczuwam pewien brak odniesień do pięknej elegii Owidiusza (Tristia I 1), w której poeta przedstawia barwny opis książki starożytnej.

Ogólnie rzecz biorąc plusy tej książki przesłaniają minusy. Czytelnik zostanie w sposób ciekawy wprowadzony w zagadnienia związane z papirologią i historią książki, a przy okazji zapozna się nieco także z filologią klasyczną. W skali całej serii Strefa Arche praca ta należy do lepszych opracowań.

Tomasz Babnis

W tej niewielkiej publikacji Autorki przybliżają czytelnikowi zagadnienia związane z książką i czytelnictwem w starożytności. Wychodzą zatem od powstania pisma i zaczątków literatury, a dalej omawiają materiały na których i przedmioty którymi pisano. Dużo miejsca poświęcono związanym z książką starożytną odkryciom archeologicznym (poczynając od wykopalisk w Pompejach) oraz...

Książek o starożytnym Rzymie jest mnóstwo. Zwykle jednak dotykają tematów wojny, polityki, życia codziennego, religii czy gospodarki. To opracowanie dotyczy prawa, a konkretnie można by je nazwać wyborem co ciekawszych spraw rzymskiego pitavalu. Przy tej okazji pojawiają się różne znane z wielkiej historii postacie: Cyceron, August, a nawet... Jezus Chrystus. Książka przybliża więc w przystępnej formie zagadnienie uchodzące chyba za poważne, nudne i suche. Charakter pracy jest wyraźnie popularyzatorski, nie zgłasza ona pretensji do naukowości. Ale może dzięki temu sięgną po nią osoby, które w innych okolicznościach hasło "prawo rzymskie" przyprawiałoby o odruch wymiotny.

Tomasz Babnis

Książek o starożytnym Rzymie jest mnóstwo. Zwykle jednak dotykają tematów wojny, polityki, życia codziennego, religii czy gospodarki. To opracowanie dotyczy prawa, a konkretnie można by je nazwać wyborem co ciekawszych spraw rzymskiego pitavalu. Przy tej okazji pojawiają się różne znane z wielkiej historii postacie: Cyceron, August, a nawet... Jezus Chrystus. Książka...

"Aurelian i Zenobia" to bardzo dobrze napisana praca popularnonaukowa. Autor przedstawił pięcioletnie rządy Aureliana na szerokim tle III-wiecznego kryzysu Cesarstwa. Centralnym punktem monografii jest wojna z Palmyrą, w której rządy sprawowała tytułowa Zenobia porównywana ze słynną Kleopatrą. Sporo miejsca poświęcone zostało temu orientalnemu królestwu. Niewątpliwą zaletą tej książki jest wykorzystanie różnorodnych źródeł. Poza historiografią oparł się Autor na numizmatyce, epigrafice oraz - zwłaszcza w przypadku Palmyry - archeologii. Książka napisana jest językiem nienudnym, choć dla niektórych czytelników męczące mogą się okazać liczne cytaty z epigrafiki i numizmatyki. Ogólnie rzecz biorąc jest to biografia godna polecenia, tak samo jak "Septymiusz Sewerus" tego Autora.

Tomasz Babnis

"Aurelian i Zenobia" to bardzo dobrze napisana praca popularnonaukowa. Autor przedstawił pięcioletnie rządy Aureliana na szerokim tle III-wiecznego kryzysu Cesarstwa. Centralnym punktem monografii jest wojna z Palmyrą, w której rządy sprawowała tytułowa Zenobia porównywana ze słynną Kleopatrą. Sporo miejsca poświęcone zostało temu orientalnemu królestwu. Niewątpliwą zaletą...

W tej małej książeczce opowiedziane zostały w telegraficznym skrócie historia Egiptu oraz jego sztuki. Kilka tysięcy lat historii na nieco ponad dwustu stronach - zamysł napisania takiej pracy wymusza wielką zwięzłość. Czytelnik dowie się nieco o dziejach Egiptu, o powstawaniu i rozwoju egiptologii, a także o zainteresowaniu Egiptem na przestrzeni wieków. Niby o wszystkim coś jest, ale tak naprawdę wszystkiego niewiele. Dla mnie zdecydowanie za mało szczegółów, choć pytanie brzmi, czy przy takiej ilości stron można było taką publikację napisać lepiej. W moim odczuciu może to być niezła lektura dla kogoś, kto nic jeszcze o Egipcie nie czytał.

Tomasz Babnis

W tej małej książeczce opowiedziane zostały w telegraficznym skrócie historia Egiptu oraz jego sztuki. Kilka tysięcy lat historii na nieco ponad dwustu stronach - zamysł napisania takiej pracy wymusza wielką zwięzłość. Czytelnik dowie się nieco o dziejach Egiptu, o powstawaniu i rozwoju egiptologii, a także o zainteresowaniu Egiptem na przestrzeni wieków. Niby o wszystkim...

Niby książka ta jest napisana dość interesująco przez znakomitego fachowca w dziedzinie archeologii śródziemnomorskiej, ale po jej przeczytaniu nie byłem zachwycony. Po części wynika to z dużego chronologicznego rozrzutu opisywanych wydarzeń: od Aleksandra do przybycia Seldżuków upłynęło jednak sporo wody tak w Wiśle, jak w Eufracie. Po drugie, niezbyt podobał mi się dobór opisywanych wydarzeń i budowli. To nie było to, czego oczekiwałem. Taka książka ni to dla historyka ni to dla archeologa klasycznego. Choć z pewnością ciekawy jest pomysł uchwycenia dziejów obszaru. Nie państwa czy narodu, ale właśnie obszaru. Prawda jest jednak taka, że po tej książce spodziewałem się więcej.

Tomasz Babnis

Niby książka ta jest napisana dość interesująco przez znakomitego fachowca w dziedzinie archeologii śródziemnomorskiej, ale po jej przeczytaniu nie byłem zachwycony. Po części wynika to z dużego chronologicznego rozrzutu opisywanych wydarzeń: od Aleksandra do przybycia Seldżuków upłynęło jednak sporo wody tak w Wiśle, jak w Eufracie. Po drugie, niezbyt podobał mi się dobór...

W książce o cudach świata antycznego Autor podjął temat znany, ale cieszący się nieustającym zainteresowaniem czytelników. Kompozycja również jest dość oczywista, gdyż na każdy z ośmiu cudów (tym ósmym jest rzymski Amfiteatr Flawiuszy) poświęca osobny rozdział. Jak przystało na wydawnictwo o charakterze popularnonaukowym sporo miejsca wypełniają ilustracje i zdjęcia, co korzystnie wpływa na odbiór treści. Bibliografia nie jest mała, Autor powołuje się na wymienione w niej pozycje w przypisach. W moim odczuciu temat nie został wyeksploatowany w sposób należyty, a zdarzające się czasem błędy (na czele z horrendalnym pomyleniem Rodyjczyków i Kolosan na s. 214!) zdecydowanie obniżają moją ocenę tej książki.

Tomasz Babnis

W książce o cudach świata antycznego Autor podjął temat znany, ale cieszący się nieustającym zainteresowaniem czytelników. Kompozycja również jest dość oczywista, gdyż na każdy z ośmiu cudów (tym ósmym jest rzymski Amfiteatr Flawiuszy) poświęca osobny rozdział. Jak przystało na wydawnictwo o charakterze popularnonaukowym sporo miejsca wypełniają ilustracje i zdjęcia, co...