16/2023
Wbrew opisowi nie jest to książka autorstwa Ryszarda Majewskiego. Tylko i aż – odpowiada on tutaj za wybór, wstęp i opracowanie. A wybierał, opracowywał i opatrzył wstępem wspomnienia radzieckich towarzyszy z okresu walk o Festung Breslau.

Można do tej książki podejść dwojako.
Jako źródło prawdy historycznej traktować ją należy z odpowiednim dystansem. Wydanie, które posiadam, ukazało się w roku 1975, czyli w okresie, kiedy wiadomy ustrój trzymał się mocno. Cokolwiek ukazywało się w państwowym – oficjalnym obiegu wydawniczym musiało być zgodne z obowiązującą polityką historyczną.
Mamy tu zatem wspomnienia radzieckich dowódców i żołnierzy różnego szczebla. Przesiąknięte jest to wszystko ordynarną politpropagandą, opiewa wielkie czyny jedynie słusznej Partii, podkreśla heroizm Armii Czerwonej, wychwala dzielnych komsomolców, sławi bohaterstwo, szlachetność i niezłomność homo sovieticus.
Oczywiście wszystko jest tu czarno białe: przeciwnik reprezentuje tutaj wszystko, co najgorsze.
Zatem: większą wartość historyczną ma ta książka jako przykład obowiązującej w danym okresie doktryny, jako przykład realizacji wzorcowej historycznej publikacji podkreślającą wieczną przyjaźń polsko-radziecką. A jednocześnie – skrzętnego pomijania i przemilczania obiektywnych faktów.

Byłbym jednak niesprawiedliwy, gdybym potępił tę książkę w czambuł. Ma ona swoje momenty.
Zwłaszcza, kiedy czyta się wspomnienia prostych, liniowych żołnierzy, którzy szli w bój z pepeszą, przedzierali się przez gruzy, piwnice i piętra kamienic. Dzięki tym relacjom możemy na chwilę zatrzymać się w znajomych miejscach czy znanych lokalizacjach, które dziś już nie przypominają zupełnie przestrzeni z czasu Breslau i ogarnąć wyobraźnią pewne epizody z zaciętych walk.
Ciekawy poznawczo jest opisywany proces kształtowania się taktyki walk ulicznych, jaki z czasem musieli wypracować nacierający, by zarówno zmniejszyć straty własne, jak i zwiększyć efektywność swych ataków.
Frapujące są momenty opisujące pewne wydarzenia z okresu oblężenia, które zna się z relacji obrońców przedstawianych w źródłach strony niemieckiej. Takie konfrontacje zawsze są ciekawe i poszerzają perspektywę poznawczą.
Książka zawiera też nieco dokumentacji zdjęciowej. Zdecydowanie – mogłaby ona być obfitsza i lepiej dobrana. Portrety radzieckich oficerów obwieszonych orderowym żelastwem budzą takie same emocje, jak widok dzisiejszych rosyjskich ludobójców.
Aktualna putinowska propaganda niczym nie różni się od tej uprawianej w wiadomym okresie. A nawet jest większa i gorsza, bo ma do dyspozycji większy arsenał medialnego uzbrojenia.

Podsumowując: mimo wszystko warto mieć tę publikację na półce zawierającej wydawnictwa związane z Festung Breslau.
Krytyczna lektura, z zachowaniem odpowiedniego dystansu, pozwoli wyłowić z tego propagandowego odpływu to, co ciekawe i obiektywnie warte uwagi.

16/2023
Wbrew opisowi nie jest to książka autorstwa Ryszarda Majewskiego. Tylko i aż – odpowiada on tutaj za wybór, wstęp i opracowanie. A wybierał, opracowywał i opatrzył wstępem wspomnienia radzieckich towarzyszy z okresu walk o Festung Breslau.

Można do tej książki podejść dwojako.
Jako źródło prawdy historycznej traktować ją należy z odpowiednim dystansem. Wydanie,...