To moje kolejne, bardzo udane spotkanie z prozą Amosa Oza.

Niedawno przeczytałam „Mojego Michaela” napisanego w 1968 r. i „Opowieść o miłości i mroku” ukończoną w 2002 r., teraz: „Panterę w piwnicy” napisaną w 1995 r. Łączy je miejsce (Jerozolima), czas (połowa XX w.), dojrzały intelektualnie chłopiec, jedynak, dziecko uczonego ojca i matki, która ze względu na urodzenie dziecka, nie ukończyła studiów. Dwupokojowe mieszkanko. Mapy na ścianach w przedpokoju. I biblioteka. Piękna. Bogata. Marzenie niejednego bibliofila. I zwrot ojca do syna „wasza książęca mość”. I polski antysemityzm (tutaj: ze wstrząsającą sceną w przedwojennym gimnazjum). I… Pewnie dużo innych wspólnych elementów. W „Opowieści o miłości i mroku” autor wspomniał, że powinno się pisać o tym, co się zna. I tutaj wyraźnie widać wierność temu poglądowi. Te same motywy przewijają się już w trzeciej czytanej przeze mnie książce autora. Miałam wrażenie, że czytam o tych samych dorosłych i o tym samym chłopcu. Czy mi to przeszkadzało? Niekoniecznie. Natomiast nachodziły mnie myśli, że może książki danego autora powinno się czytać w kolejności ich powstawania? Gdybym najpierw przeczytała „Panterę” a później „Opowieść”, która w innym, niż ja posiadam, wydaniu ma podtytuł „Powieść autobiograficzna”, „Pantera” zyskałaby dużo wyższą ocenę, jako wstęp, przygotowanie, wykorzystanie motywów z własnego życia do tworzonej opowieści. Czytanie „Pantery” po doskonałej i jakby dopełniającej „Opowieści o miłości i mroku” bardzo zubożyło mój odbiór tej pierwszej. To trochę tak, jakby najpierw przeczytać powieść, a później jej streszczenie. Albo wstęp. Ale tylko trochę 😊. Bo Oz, jak zwykle podejmuje wyzwanie przeprowadzenia czytelnika przez ścieżki intelektualnych rozważań. Tym razem wędrujemy ścieżkami zdrady. W pięknym stylu.

W książce przez kilka miesięcy towarzyszymy Profiemu, dwunastoletniemu chłopcu z zadatkami na intelektualistę. To miesiące obejmujące letnie wakacje „niecały rok przed tym, nim Brytyjczycy opuścili kraj i z zamętu wojny wyłoniło się państwo Izrael.” Miejsce i czas powieści determinuje zabawy, zajęcia, rozmyślania i dylematy chłopca. Głównym problemem, który pochłania jego myśli i emocje tego lata, jest zdrada: „Tylko ten, kto kocha, może zostać zdrajcą”, „Czy zdrada zdrady znosi pierwotną zdradę? Czy też czyni ją podwójnie złą?”, „Czy zdrada zawsze jest podła?” itd… Jest też dużo o poczuciu krzywdy, przynależności, lojalności, wybaczaniu i wybaczeniu. I o wyborach. Na przykład: czy lepiej zostać fanatykiem czy zdrajcą?

„To jest nasza historia: wyłania się z mroku, błądzi tu i tam i wraca, skąd przyszła. Pozostawia wspomnienie bólu przemieszanego ze śmiechem, żalu, zdziwienia.”

To moje kolejne, bardzo udane spotkanie z prozą Amosa Oza.

Niedawno przeczytałam „Mojego Michaela” napisanego w 1968 r. i „Opowieść o miłości i mroku” ukończoną w 2002 r., teraz: „Panterę w piwnicy” napisaną w 1995 r. Łączy je miejsce (Jerozolima), czas (połowa XX w.), dojrzały intelektualnie chłopiec, jedynak, dziecko uczonego ojca i matki, która ze względu na urodzenie...