Była to ciekawa i, zupełnie inna od pozostałych, podróż. Po raz pierwszy czytałam tak mocno naukową książkę z dziedziny filozofii. Nie było łatwo, zwłaszcza, że książka jest napisana w formie dyskursu filozofów. Muszę jednak przyznać, że dostrzegłam ogromną rolę filozofii w rozwoju cywilizacji i kształtowaniu się świata, w którym żyjemy.
Bardzo ciekawym doświadczeniem było też wejrzenie w psychikę małp, spojrzenie okiem małpy na "boskich" i "wszechwiedzących" ludzi. Pozycja zmusza do zastanowienia, a w zasadzie nie pozostawia wątpliwości co do naszej roli i możliwości w wyborze traktowania zwierząt.

Była to ciekawa i, zupełnie inna od pozostałych, podróż. Po raz pierwszy czytałam tak mocno naukową książkę z dziedziny filozofii. Nie było łatwo, zwłaszcza, że książka jest napisana w formie dyskursu filozofów. Muszę jednak przyznać, że dostrzegłam ogromną rolę filozofii w rozwoju cywilizacji i kształtowaniu się świata, w którym żyjemy.
Bardzo ciekawym doświadczeniem było...

Czy moralność jest wyłącznie fenomenem kulturowym, społecznym konwenansem, fasadą za którą czai się egoistyczna motywacja człowieka?
Czy może moralność jednak jest głębsza i stanowi część naszej natury?
Frans de Waal, słynący z prac analizujących prospołeczne zachowania u naczelnych stara się odpowiedzieć w tej książce na problemy genezy oraz istoty moralności.

Zacznijmy od tego, że praca mimo incydentalnego stosowania terminologii specjalistycznej jest bardzo przystępna, przyjemna w czytaniu oraz ciekawa; de Waal świetnie lawiruje między wątkami utrzymując uwagę czytelnika i podając bardzo przyjemne anegdotki i historie z obserwacji szympansów czy też kapucynek.
Jego wielkim, tak dla przyrodników jak i filozofów, wnioskiem jest uparte dowodzenie, że moralność nie jest kulturową fasadą a autentyczną częścią naszej natury; człowiek jak i naczelne są gotowe do działań altruistycznych. Doceniam bardzo tę pracę ze względu na istotne naświetlenie „substancjalności” moralności -zaprzeczające teorii jakoby był to wyłącznie społeczny konstrukt, oraz za genialne wprowadzenie do niuansów darwinizmu, współczesnej debaty etologów, biologów itd.
Sama praca ciekawa i treściwa, zainteresuje wszystkich, którzy chociaż minimalnie rozważają o znaczeniu „dobra” i „zła” i skłoni do zadumy w redefiniowaniu filozoficznego pojmowania moralności.

Czy moralność jest wyłącznie fenomenem kulturowym, społecznym konwenansem, fasadą za którą czai się egoistyczna motywacja człowieka?
Czy może moralność jednak jest głębsza i stanowi część naszej natury?
Frans de Waal, słynący z prac analizujących prospołeczne zachowania u naczelnych stara się odpowiedzieć w tej książce na problemy genezy oraz istoty moralności.

Zacznijmy...

Frans de Waal przedstawia badania człekokształtnych, nasza moralność nie jest aż tak bardzo odległa. Autor pozostawia czytelnikom konkluzje, ale nie bez powodu jesteśmy naczelnymi.

Frans de Waal przedstawia badania człekokształtnych, nasza moralność nie jest aż tak bardzo odległa. Autor pozostawia czytelnikom konkluzje, ale nie bez powodu jesteśmy naczelnymi.

Żarliwa dyskusja filozofów na temat moralności, jej funkcji w życiu człowieka i czy zwierzęta są do tego zdolne, czy też jesteśmy jedynym gatunkiem o takich zdolnościach.
Serdecznie polecam pozycję, ciekawa wymiana poglądów, często o ciętym, ostrym języku.

Żarliwa dyskusja filozofów na temat moralności, jej funkcji w życiu człowieka i czy zwierzęta są do tego zdolne, czy też jesteśmy jedynym gatunkiem o takich zdolnościach.
Serdecznie polecam pozycję, ciekawa wymiana poglądów, często o ciętym, ostrym języku.

Rzut oka na małpy
Książka powinna być lekturą obowiązkową na wydziałach nauk społecznych. Odkrycie emocji i ich wpływu na nasze osądy i rozumowanie, a także nowe wyjaśnienia z zakresu psychologii poznawczej(neurony lustrzane itp.) oświetlają nam na nowo naturę ludzką.
Przyjmijmy, że gatunek ludzki, bo tym wszak jesteśmy, żyje w kulturze i w ten sposób badamy etologię człowieka. Zatem, etologia człowieka to swego rodzaju kulturoznawstwo. Co mówi nam de Wall, późny spadkobierca socjobiologii? Człowiek to "trzeci szympans". Od tego musimy wyjść, odpowiadając na conditio humana. Celem wykładów tannerowskich, których zapis tutaj otrzymujemy jest dyskusja nad naukami humanistycznymi i przyrodoznawczymi związana z zagadnieniem wartości ogólnoludzkich. Podtytuł ksiązki brzmi: skąd moralność? A jaka jest główna teza książki: człowiek, tak samo zresztą jak inne ssaki stadne o dużym mózgu, nie jest(tylko) dziką i krwiożerczą bestią. W kulturze Zachodu pokutuje ciągle podział na duszę i ciała, człowieka i zwierzę(bestie). W XX wieku widzieliśmy kult iście spenglerowskiej idei, że człowiek jest zwierzęciem drapieżnym.
A jednak w naturze ludzkiej, w jej biologicznym oporządzeniu mamy zaprogramowane działania altruistyczne, które leżą u podstaw moralności. Moralność jest swego rodzaju dyspozycją osobnika do działania na rzecz grupy(orientacja na grupę),dzięki czemu jest to działanie korzystne z punktu widzenia doboru naturalnego rozumianego szeroko(kwestia altruizmu). W moralności chodzi o to, żeby sobie pomagać w ramach grupy, nie krzywdzić się i być wobec niej w miarę lojalnym. Oto podstawowy pomysł, który według de Waala(i całego szeregu ewolucjonistów) nie wymyślił wcale człowiek, ale ewolucja. Tak działają tytułowe małpy, a może i słonie, wilki, czy delfiny(Ale nie termity, czy pszczoły). Czym jednak wyjaśnić przepaść między tymi zwierzętami, a człowiekiem. W ujęciu de Waala mamy trzy poziomy w wieży moralności: uczucia moralne, presje społeczną oraz osąd i rozumowanie. Dzielimy z gatunkami społecznymi przede wszystkim owe uczucia moralne typu poczucie sprawiedliwości, czy empatię. Nie ratujemy człowieka topiącego się, bo tak sądzimy, ale dlatego, że tak czujemy. Dopiero wyrafinowane sposoby wymuszania takich zachowań pro grupowych oraz wewnętrzne zinternalizowanie takich dyspozycji(wczuwanie się w drugiego, bezstronny obserwator itd.) stanowią wyróżnik człowieka.
Dzięki formie wykładów tannerowskich czytelnik może zapoznać się z opiniami innych ciekawych osób. Dla mnie interesujące były uzupełnienia filozoficzne pani Christine Korsgaard, znanej amerykańskiej filozofki, i dużo bardziej rozpoznawalnego Petera Singera(tego, którego UW nie dopuścił do wykładu, bo jest too much cywilizacja śmierci). Korsgaard kładzie nacisk na rozumienie intencji i racji przez człowieka, które konstytuuje jego „samorządność normatywną”, które jest jakimś rozwinięciem kantowskiego „królestwa celów”. W ten sposób jednak moralność ląduje razem z obiektami matematycznymi i Bogiem w świecie pozaempirycznym, co jest dla projektu de Waala(i ogólnie naturalizmu) argumentem przeciwko kantyzmowi. Projekt naturalistyczny kładzie nacisk na uczucia i jest w tym duch Davida Hume’a i Adama Smitha(Kitcher piszę o pokusie humowsko-smithowskiej, a więc na skupianiu się na współodczuwaniu). W sporze między Hume’m, a Kantem leży dzisiaj clue dyskusji wokół moralności.
Zrozumienie mechaniki psychologii człowieka wiedzie nas coraz bardziej w stronę naturalistycznej interpretacji człowieka, ale jak pokazują krytycy wiele kwestii pozostaje otwartych oraz wielce dyskusyjnych.
Co do samego de Waala i jego pracy badawczej to należy chylić czoła nad ukazaniem przez niego bogactwa świata społecznego szympansów. Warto później iść do zoo i spojrzeć takiej małpie w oczy.

Rzut oka na małpy
Książka powinna być lekturą obowiązkową na wydziałach nauk społecznych. Odkrycie emocji i ich wpływu na nasze osądy i rozumowanie, a także nowe wyjaśnienia z zakresu psychologii poznawczej(neurony lustrzane itp.) oświetlają nam na nowo naturę ludzką.
Przyjmijmy, że gatunek ludzki, bo tym wszak jesteśmy, żyje w kulturze i w ten sposób badamy etologię...

Książka ma formę polemiczną - wykład, prezentujący poglądy autora (poparte wiedzą naukową i badaniami) oraz polemika z nimi różnych filozofów. Na koniec jest odpowiedź de Waala na polemiki. Nie jest to łatwa książka, ale dająca dużo do myślenia i pokazująca, że zwierzętom innym niż ludzie jest znacznie bliżej do ludzi pod względem zachowania, niż nam się może wydawać.

Książka ma formę polemiczną - wykład, prezentujący poglądy autora (poparte wiedzą naukową i badaniami) oraz polemika z nimi różnych filozofów. Na koniec jest odpowiedź de Waala na polemiki. Nie jest to łatwa książka, ale dająca dużo do myślenia i pokazująca, że zwierzętom innym niż ludzie jest znacznie bliżej do ludzi pod względem zachowania, niż nam się może wydawać.

Mało przekonująca. De Waal wydaje się podchodzić do tematu z wcześniej wyrobioną opinią dopasowując obserwacje do wniosków, zamiast wnioski do obserwacji. Komentarze były dużo ciekawsze niż główna treść.

Mało przekonująca. De Waal wydaje się podchodzić do tematu z wcześniej wyrobioną opinią dopasowując obserwacje do wniosków, zamiast wnioski do obserwacji. Komentarze były dużo ciekawsze niż główna treść.

Zabieram się do trzech książek de Waala wydanych przez CCP i ta jest pierwsza. To świetna pozycja, żeby na poważnie zacząć temat moralności u zwierząt. De Waal ma dość jaskrawe stanowisko - jest zwolennikiem dość daleko posuniętej antropomorfizacji, a postrzeganie reakcji zwierząt jako podobnych do naszych argumentuje podobieństwami w budowie ewolucyjnej.

Sam wykład de Waala nie jest długi i zajmuje może pół książki. Bardzo ciekawe są następujące po nim komentarze badaczy o odmiennych poglądach - krytykują oni niektóre wnioski de Waala, nieraz bardzo przekonująco. Autor ma szansę odpowiedzieć w posłowiu.

Książka nie jest taka łatwa do czytania - pojawia się sporo terminów specjalistycznych, abstrakcyjnych sytuacji, ale przy pewnej dozie skupienia jest dostępna dla każdego. Jeśli ktoś interesuje się zwierzętami, a zwłaszcza naczelnymi, to bardzo warto.

Spory minus za oprawę edytorską - taka piękna okładka, ładny papier, a tu tyle błędów, baboli, literówek, i jeszcze te obrzydliwe wytłuszczenia - pani odpowiedzialna za adiustację i korektę nie odrobiła pracy domowej.

Zabieram się do trzech książek de Waala wydanych przez CCP i ta jest pierwsza. To świetna pozycja, żeby na poważnie zacząć temat moralności u zwierząt. De Waal ma dość jaskrawe stanowisko - jest zwolennikiem dość daleko posuniętej antropomorfizacji, a postrzeganie reakcji zwierząt jako podobnych do naszych argumentuje podobieństwami w budowie ewolucyjnej.

Sam wykład de...

Książka oparta jest na zasadach wykładu tannerowskiego (chodzi o interpretację i nadinterpretację lub interpretację interpretacji patrz http://www.miesiecznik.znak.com.pl/10925/calosc/interpretacje-interpretacji-o-ksiazce-umberta-eco-i-in-interpretacja-i-nadinterpretacja) Głównym tematem jest spojrzenie na moralnośc i jej pochodzenie. Autor i polemizujący interpretatorzy przedstawiają swoje spojrzenie na pochodzenie moralności. Czy jest ona fasadą, za którą znajduje się zły człowiek porównywany do wilka czy innych zwierząt, czy też ma charakter matrioszki dziedziczenia zachowań. Autorzy zamieszczonych tekstów wspólnie przyjmują „standardowe naukowe ujęcie ewolucji biologicznej jako opierającej się na mechanizmie losowego doboru naturalnego. Żadne z nich nie sugeruje, aby istniał jakikolwiek powód, by zakładać, że ludzie różnią się w swej metafizycznej istocie od innych zwierząt, a przynajmniej żadne nie opiera swej argumentacji na założeniu, ze wyłącznie ludzie mają transcendentną duszę.”
Przedstawione fakty pochodzące z obserwacji stada szympansów w ogrodach zoologicznych dowodzą że każdy żywy osobnik kieruje się zasadami moralności wobec stada. Skąd jednak u gatunku ludzkiego rozwinięte zasady humanizmu i humanitaryzmu. Philip Kitcher podaje, że „w którymś punkcie ewolucji hominidów nastąpił krok, który dostarczył nam narzędzia psychicznego pozwalającego pokonać bezrozumność. (…) Podejrzewa, że miało to związek ewolucją naszych zdolności językowych, a nawet że jednym z aspektów selektywnej korzyści ze zdolności językowych wiązał się z ułatwieniem nam zorientowania się, kiedy powinniśmy powściągać swoje odruchy.” W swojej notatce na marginesie zadałem pytanie; czy więc wraz z zanikiem języka komunikatywnego upadnie moralność? Pierwsze przejawy widać nieraz na ulicach, wśród zakapturzonych watah hominidów, z którymi ciężko się dogadać aby powstrzymali się od bezrozumnego zachowania. Lub raczej zachowywali się w sposób, jaki większość uważa za stosowny. Idąc za myślą Peter’a Singer’a „Jako istoty rozumne możemy abstrahować od własnego przypadku i dostrzec, że inni spoza naszej grupy, mają interesy podobne do naszych. Możemy także dostrzec, że nie ma żadnego bezstronnego powodu, dla którego ich interesy powinny się liczyć mniej od interesów naszej grupy, a w zasadzie i od naszych własnych”. John Donne (poeta angielski 1573-1631) napisał „Śmierć każdego człowieka umniejsza mnie, albowiem jestem zespolony z ludzkością”. Wydaje mi się, że bezsensowna śmierć każdej żyjącej istoty na naszej planecie umniejsza mnie i nas. Gdzieś przeczytałem, że jak wyginą owady to człowiekowi zostanie około 50 lat życia, jak wyginą ludzie to życie na Ziemi rozkwitnie od nowa.
Ważne jest zastanawianie się nad pochodzeniem moralności. Dlatego też książkę Frans’a de Waal’a polecam wszystkim, którym los środowiska leży na sercu. Może właśnie od wilków powinniśmy się także czegoś nauczyć? Gorąco polecam książkę aby pokusić się o własne przemyślenia.

Książka oparta jest na zasadach wykładu tannerowskiego (chodzi o interpretację i nadinterpretację lub interpretację interpretacji patrz http://www.miesiecznik.znak.com.pl/10925/calosc/interpretacje-interpretacji-o-ksiazce-umberta-eco-i-in-interpretacja-i-nadinterpretacja) Głównym tematem jest spojrzenie na moralnośc i jej pochodzenie. Autor i polemizujący interpretatorzy...

Frans de Waal jest profesorem psychologi i prymatologiem, naukowcem badającym zachowanie małp człekokształtnych, w swojej książce „Małpy i Filozofowie” podejmuje temat pochodzenia naszej moralności. Bazując na swoich badaniach przeprowadzanych na Szympansach i Bonobo, stawia tezę, Człowiek jest z gruntu istotą dobrą wbrew powszechnie panującej opinii, że jesteśmy źli i tylko kultura hamuje nasze zwierzęce nawyki. Książka jest podzielona na trzy części, w pierwszej autor przedstawia swoją tezę i argumenty za nią oparte na swoich badaniach, w drugiej mamy krytykę tej tezy napisaną przez współczesnych filozofów, etyków, trzecia część to odpowiedz na tą polemikę. Książka jest napisana bardzo prostym językiem, i porusza w interesujący sposób etyczne tematy. Jej wielkim plusem jest mocna argumentacja naukowa, naprawdę warto przeczytać.

Frans de Waal jest profesorem psychologi i prymatologiem, naukowcem badającym zachowanie małp człekokształtnych, w swojej książce „Małpy i Filozofowie” podejmuje temat pochodzenia naszej moralności. Bazując na swoich badaniach przeprowadzanych na Szympansach i Bonobo, stawia tezę, Człowiek jest z gruntu istotą dobrą wbrew powszechnie panującej opinii, że jesteśmy źli i...