Najpierw powinno się przeczytać książkę, a potem obejrzeć film. Cóż, czytelnicy lat ’60 ubiegłego wieku nie mieli większego wyboru, gdyż "2001: Odyseja Kosmiczna" autorstwa Clarke’a została opublikowana dopiero po premierze filmu. Co ciekawe, obydwie wersje były tworzone równolegle – autor przyznał, że opierał się częściowo na filmie. Właśnie dlatego tak długo zajęło mi zabranie się za przeczytanie książki, której filmowa adaptacja jest w mojej ścisłej czołówce filmowej od wielu lat. Uznałam, że dostanę dokładnie to samo w słowie pisanym.

Jakże miło się rozczarowałam, gdy strona po stronie zauważałam coraz to więcej różnic między filmem a książką. Najbardziej chyba zaskoczyła mnie zmiana docelowego miejsca podróży Discovery – i choć w kolejnej części jest dokładnie takie jak w filmie, może wprowadzać to czytelnika w błąd. Szczególnie osoby nie znające powstałych filmów, mogą odczuwać zdezorientowanie. Mnie samą z początku to zastanowiło, ale już w słowie wstępnym kolejnej części Clarke wyjaśnia, iż kręcąc „Odyseję”, Kubrick nie był w stanie przedstawić Saturna z jego pięknymi pierścieniami. Szkoda, bo to byłoby wspaniałe widowisko jak na lata ’60. Czuję lekki niedosyt posiadając teraz tę wiedzę.

Książka jest równie trudna i skomplikowana co wersja filmowa, chociaż moim zdaniem bardziej przystępna. To co niedopowiedziane w filmie, dostajemy w słowie pisanym. To dużo ułatwia i rozwiązuje – osoby, którym sprawia trudność zrozumienie niektórych kwestii dzieła Kubicka, powinny być zadowolone. Zakończenie nabrało dla mnie kompletnie innej barwy i przeżyłam je bardziej niż zakończenie filmowe. Może dlatego, że pobudziło moją wyobraźnię w nieco inny sposób i byłam w stanie o wiele lepiej zobaczyć to, co widział David Bowman. Do tego o wiele lepiej odczułam samotność kapitana i jego rozterki, a śmierć Franka Poole’a nareszcie stała się dla mnie jasna.

Nie będę rozpisywała się o przesłaniu, jakie niosą dzieła Kubicka czy Clarke’a – takich opinii jest już w Internecie ogrom. „2001: Odyseja Kosmiczna” ma wymiar ponadczasowy i choć minęło już 60 lat, wciąż pozostaje aktualna – i będzie aktualna po wszech czasy. Już przy pierwszym seansie film zrobił na mnie ogromne wrażenie nie tylko zastosowaną techniką czy efektami specjalnymi, ale i dokładnością, cierpliwością, spokojem, a zarazem dynamicznością i sztywnym ukierunkowaniem. Tylko nie każdy jest w stanie docenić te cechy, zauważyć je – jako dziecko bardziej przyciągała mnie tematyka science-fiction, aniżeli przesłanie. Dopiero po latach zaczęłam przykładać do niego uwagę.

Fabuła jest istnym majstersztykiem. Wystarczy wspomnieć pierwsze minuty, gdzie przenosimy się do zarania dziejów. Kiedyś potwornie nudziła mnie ta część, dziś zdaję sobie sprawę jak ważna jest dla całości. Nic nie zostaje pokazane bezcelowo w „2001: Odysei Kosmicznej”, jednak sztuką jest odpowiednie zinterpretowanie pojawiających się symboli. W dzisiejszych czasach wielu nie zastanawia się nad tym, co zaprzątało głowę Davidowi Bowmanowi, gdy przekroczył wrota czasu – ja jestem zdania, że nigdy nie powinno się ignorować bezkresu Wszechświata, zapominać o naszej wyjątkowości i zarazem małostkowości. Ta książka wyraźnie pokazuje, że ponad nami jest o wiele więcej niż jesteśmy w stanie sobie wyobrazić – i to czyni ją tak ważną wśród innych pozycji science-fiction.

Najpierw powinno się przeczytać książkę, a potem obejrzeć film. Cóż, czytelnicy lat ’60 ubiegłego wieku nie mieli większego wyboru, gdyż "2001: Odyseja Kosmiczna" autorstwa Clarke’a została opublikowana dopiero po premierze filmu. Co ciekawe, obydwie wersje były tworzone równolegle – autor przyznał, że opierał się częściowo na filmie. Właśnie dlatego tak długo zajęło mi...