Wojciech Nowicki zabiera nas w podróż po terenach Polski czasów I wojny światowej. Jest to jego prywatna "mała encyklopedia przemocy": nienazwanej, nieokreślonej, ukrytej, schowanej. Zdjęcia z tzw. teki Schultza z krakowskiego Muzeum Etnograficznego nie ukazują wojny bezpośrednio - nie to było celem autorów zdjęć - nie ma tu trupów, żołnierzy czy okopów, drutów kolczatych, wojennej infrastruktury, haubic, wojennej pożogi, ofiar bombardowań czy zdjęć bitewnych starć. Nowicki z tych pozornie niewinnych fotografii wyławia ukryte, niedopowiedziane, zasłonięte, schowane, refleksy - poza kadrem, gdzieś obok, w tle, cienie i znamiona. Zniszczone i wypalone budynki, mundur w tle, nędza, brud, kolejki po ziemniaki... Rzekomo niewinne pejzaże, kolonialne fotografie egzotycznego dzikiego wschodu- scenki z 'tubylcami', mają swoją wymowę jeszcze bez wiedzy o prawdziwych przyczynach powstania tego zbioru (a nie był to zamysł typowo 'naukowy'- czysta etnologia czy antropologia), Nowicki widzi tu już- jak sam pisze- "nabitą strzelbę powieszoną pod powałą, która niebawem już wystrzeli". Antropologia w służbie polityki, państwa, wojska czy aparatu przemocy, jeśli akurat nie szukająca usprawiedliwienia (te typologie ras, typów ludzkich rodem z policyjnych kartotek: nosy, włosy, szczęki, oczy, ubrania- Żydów, Cyganów, włóczęgów, chłopów, Łemków, Górali, Rusinów) to przygotowująca teren do ekspansji, kolonizacji, drenażu surowców, zagospodarowywania "dzikiego wschodu"- kraj przyszłych kolonistów trzeba wszak poznać i zrozumieć, sklasyfikować, skartować, dobrze trzeba przemyśleć, wyważyć racje, zracjonalizować: kto do pracy i gdzie, kto do wysiedlenia, kto do pomocy w urzędach, służbach, a kto do...no własnie gdzie?
Świetne fotografie, z błyskotliwym komentarzem Wojciecha Nowickiego uświadamiającym nam (za Susan Sontag), wielkie kłamstwo (mistyfikację) fotografii - właśnie przez swą rzekomą obiektywność i bezpośredniość tak łatwą do manipulacji, bo wszak fotografia ukazuje nam to co chce nam się pokazać, choć jak widzimy na przykładzie esejów Nowickiego i to co ukryte może zostać "odkryte"...

Wojciech Nowicki zabiera nas w podróż po terenach Polski czasów I wojny światowej. Jest to jego prywatna "mała encyklopedia przemocy": nienazwanej, nieokreślonej, ukrytej, schowanej. Zdjęcia z tzw. teki Schultza z krakowskiego Muzeum Etnograficznego nie ukazują wojny bezpośrednio - nie to było celem autorów zdjęć - nie ma tu trupów, żołnierzy czy okopów, drutów kolczatych,...