Platforma serialowo-filmowa Netflix szturmem weszła na polski rynek i podbiła go niemal z marszu. Sama rzadko oglądam na niej filmy, a jeszcze rzadziej seriale, ale dzięki nim poznaję kolejne książki, po które potem sięgam. Właśnie tak dowiedziałam się o „Alieniście” Caleba Carra, pierwszym tomie serii o ekscentrycznym doktorze Laszlo Kreizlerze. Obawiam się, że gdyby nie Netflix, to książka ta by mi umknęła, a tak mogłam spędzić kilka przyjemnych wieczorów nad lekturą.

Nowy Jork 1896 roku. Dziennikarz kroniki policyjnej w „The Times”, John Moore, to jednocześnie bliski przyjaciel komendanta policji nowojorskiej, Theodore'a Roosevelta (tak, mowa tu o przyszłym prezydencie Stanów Zjednoczonych). Kiedy miastem wstrząsają wieści o bestialskich zbrodniach popełnionych na chłopcach prostytutkach przebierających się za dziewczynki, Roosevelt postanawia sięgnąć po niecodzienne rozwiązanie. Tworzy zespół złożony z dwóch policjantów, a także Moore'a i alienisty, doktora Laszlo Kreizlera. Dołącza do nich – jako łącznik między komendą policji a zespołem – sekretarka Theodore'a, Sara. Wspólnymi siłami starają się rozwiązać tę skomplikowaną sprawę, która ociera się nawet o ludzi sprawujących nieformalne rządy w mieście...

Sięgając po tę powieść, możecie oczekiwać mieszanki gatunkowej. To jednocześnie kryminał, powieść psychologiczna i powieść historyczna. Autor, opisując przebieg śledztwa w sprawie morderstw, przedstawia nam panoramę Nowego Jorku z końca XIX wieku. Poznajemy zachodzące w nim przemiany związane z napływem emigrantów, a także z rozwojem technologicznym. Tę książkę świetnie by się czytało, mając przed sobą mapę i mogąc śledzić krok po kroku wszystkie miejsca, które pojawiają się w fabule. Co prawda chwilami nużą niektóre detale, np. nazwy dań w restauracji, ale to chyba jeden z dwóch niewielkich minusów. Drugim jest to, że opisy kwestii politycznych, społecznych czy historycznych są dość długie, ciągnąc się przez kilka stron. Mnie to jednak nie przeszkadzało, czasami tylko trochę irytowało, bo spowalniało akcję i rozciągało ją w czasie. Plusem jest natomiast styl i sposób podawania tego typu informacji przez autora. Nie zanudza on czytelnika, przedstawiając szczegóły historyczne i społeczne, a wszystko to robi w lekkiej i przystępnej formie.

Jeśli chodzi o bohaterów, to każdy z nich jest oryginałem. Najnormalniejszy wydaje się dziennikarz John Moore, który wiedzie nudne życie, mieszkając u swojej babki i więcej czasu poświęcając zabawom, wizytom w teatrze czy operze niż pracy i planom ustatkowania się. Sekretarka Sara to rezolutna młoda kobieta, która chce udowodnić sobie i innym, że może być w pracy policjanta równie dobra jak mężczyzna. To świetny przykład postępujących zmian społecznych, a Sara to odwzorowanie sufrażystki w Ameryce. Nie da się jednak ukryć, że najbardziej oryginalnym bohaterem jest doktor Laszlo Kreizler – pół Węgier, pół Niemiec, którego rodzice przyjechali do USA w poszukiwaniu lepszego życia. Ukrywa bolesną przeszłość, a jednocześnie jest najlepszym w Nowym Jorku alienistą, choć znienawidzonym przez światek lekarski za swe niekonwencjonalne metody. Alienista to tak naprawdę psychiatra, a Kreizler specjalizuje się w psychiatrii dziecięcej. Jego rola w zespole to coś w rodzaju profilera kryminalistycznego, który stopniowo tworzy portret psychologiczny mordercy, a za punkt wyjścia służą mu ofiary zbrodni. Dzięki temu „Alienista” nie jest kolejnym zwykłym kryminałem, ale pokazuje nam początki współczesnej kryminalistyki, w tym daktyloskopii, traktowanej wówczas jeszcze jako coś nowego i dość dziwnego.

„Alienista” to sporej grubości książka, którą czyta się jednak z ogromnym zaciekawieniem. Ten kryminał to absolutny must have każdego fana gatunku, ale także osoby interesujące się historią i kryminalistyką znajdą w nim coś dla siebie. Gorąco polecam wam pierwszy tom serii o doktorze Kreizlerze i mogę was zapewnić, że jeśli tylko pojawią się na polskim rynku kolejne części, to z pewnością po nie sięgnę.

Aleksandra Kujawa