Każdy z nas choć raz w życiu miał do czynienia z poczuciem wstydu. Położeniem, które sprawia, że stajemy się bezbronni i wyrzuceni poza nawias. Postawienie nas w takiej sytuacji ma ogromną moc. Nie działa wyłącznie w danym momencie. Często pozostaje w zbiorowej pamięci, a co za tym idzie, nie daje o sobie zapomnieć.

Jon Ronson postanowił przyjrzeć się wstydowi bliżej. Sprawdzić, co takiego tkwi w tym pojęciu, że tak bardzo nas dotyka. Skąd bierze się jego siła i dlaczego w tak bolesny sposób się z nami obchodzi. Szczególnie w dzisiejszych czasach mediów społecznościowych, gdzie stajemy się arbitrami postaw innych, przekraczając znacząco linię należytej kary.

Muszę przyznać, że nie pamiętam książki, od której absolutnie nie potrafiłem się oderwać. W przypadku kolejne strony „#WstydźSię!” pochłaniałem łapczywie, jakby ktoś miał mi zabrać lekturę, gdy tylko na chwilę ją odłożę. Ogromna w tym zasługa lekkiego pióra autora, który potrafi opowiadać w sposób przystępny i fascynujący. Czyta się to jak najlepszej maści dokument, któremu brawurowej realizacji idzie w sukurs istota tematu.

No właśnie, zatrzymajmy się na chwilę na treści. Niezwykle doceniam, jak dobrze się daną pozycję czyta, ale jeszcze bardziej imponuje mi, co Ronson ma do przekazania. Pod wieloma względami to książka uświadamiająca. Pokazująca jak wielką siłą jest jednostka w sieci i jak bardzo nie zdaje sobie z tego sprawy. Żyjemy w świecie, gdzie hejterstwo nie jest nikomu obce, ale czy tak naprawdę zdajemy sobie sprawę z jego konsekwencji?

Szok to słowo, które najlepiej oddaje moją reakcję na poszczególne przykłady ludzkiej chłosty. Jedno zdjęcie czy wypowiedź potrafiły zmienić życie bohaterów w diametralny sposób. Mogli być dobrymi ludźmi, którzy popełnili błąd. Zdarza się to każdemu, nikt z nas nie jest bez winy. Tymczasem dla wielu ten bodziec okazał się na tyle silny, by zastosować srogą karę. Użyć wstydu jako broni, która nie dość, że dotkliwie rani, to jeszcze pozostawia długotrwałe napiętnowanie.

Mowa tu zarówno o ludziach ze świecznika, jak i przeciętnych obywatelach. W sieci nie ma miejsca na lepszych czy gorszych. Bezlitosna nagonka może dosięgnąć każdego, nawet jeśli wynika ze zwykłego nieporozumienia. Czy zastanawiamy się, gdy wypisujemy komentarze pod danymi postami? Działamy rozważnie, a może impulsywnie i bez głowy? Analizujemy z pełną świadomością czy brniemy ramię w ramię z rozwścieczonym tłumem?

„#WstydźSię!“ – to bardzo, ale to bardzo ważna pozycja, z którą zapoznać się po prostu trzeba. Raz, że znakomicie się ją czyta i wprowadza nie tylko w meandry konsekwencji wstydu, ale i bada to zjawisko od środka. Przede wszystkim powinniśmy sięgnąć po nią dlatego, by zastanowić się nad naszym zachowaniem. Zadać sobie jedno ważne pytanie – co gdyby to spotkało mnie? – a potem zmierzyć się z odpowiedzią. 

Patryk Rzemyszkiewicz