Wykluczeni, niechciani, niewidzialni.

Współcześni niewolnicy, favelados, znikające kobiety w Ameryce Środkowej, członkowie gangów, chłopi w Egipcie czy "południowisudańczycy", prześladowani w Birmie muzułmanie.

I wielu, wielu innych, także tych nie wymienionych w książce.

Domosławski podróżuje po globalnym południu już od lat. Swoje doświadczenia i obserwacje zbiera tym razem w jednym miejscu, układając je w całą serię krótkich reportaży. Razem układają się w niepokojący obraz wykluczania, nędzy, rozpaczy i walki o codzienne przetrwanie tych którym się nie udało, tym którzy urodzili się w niewłaściwej rodzinie i miejscu. Reportaże choć zazwyczaj bardzo krótkie napisane są tak, ze trudno się od nich oderwać, są niepokojące, są nieprzyjemną raną, są takie że mi...

że mi trudno przestać się wstydzić.

Bo to poniekąd i nasza wina, nasza tj sytego i zadowolonego "Zachodu", którego jesteśmy peryferiami, ale jednak ciągle nam bliżej do niego niż do Południa. Wypychanie produkcji by cieszyć się tanimi produktami "Zbytku" (najnowszy, oczywiście tani iphone sam się nie zrobi - a by był tani musi być produkowany przez nędznie opłacanych pracowników, najlepiej na globalnym Południu - Kobalt do niego zaś MUSI być wydobyty z ziemi w Kongu, w miejscu w którym nie chciałbyś żyć a tym bardziej pracować), wiara że wolny rynek w końcu sam wszystko załatwi.

W zasadzie to ponury obraz świata który udaje nam się zbudować. Domosławski nie epatuje bowiem tylko nędzą i rozpaczą. Ona stara się dociekać dlaczego tak jest, skąd to się bierze. Czemu tak łatwo jest nam prześladować innych. Jest niepokojący a jego książka jest wyzwaniem. Autor nie oszczędza przy tym i samych "wykluczonych", nie robi z nich nieszczęśliwych upadłych aniołów. Oni też potrafią być okrutni, potrafią wykluczać i nienawidzić.

Pokazuje mi jednak jak łatwo zapomnieć o człowieczeństwu i przestać widzieć w wykluczonych ludzi. Gdy giną, porywane na sexmaskotki kobiety z dzielnic nędzy, albo biedni chłopcy z dzielnic nędzy w Kolumbii zabijani by wojskowi mogli zgarnąć premię za uśmiercenie kolejnego "partyzanta" - to giną nie bez powodu. Nikt się o nich nie upomni, przecież oni często sami nie są bez winy, mają na koncie drobne kradzieże, a najgorsza przewina. Są po prostu biedni i gorsi od nas, od klasy średniej. Po co o nich w ogóle się upominać.

Książka pozostawia jednak spory niedosyt. Rozdział ostatni, ostrzeżenie że wykluczani zaczynają w końcu pukać, bardzo intensywnie do bram naszego raju, jest generalnie bardzo słaby. Brakuje mi pomysłu na zakończenie całości. Oczywiście, Autor nie musi mieć rozwiązań, on robi i tak bardzo dużo, zmuszając mnie do spojrzenia w miejsca w które patrzeć nie chcę. Niemniej ten rozdział jest najsłabszy. Cała, niemała książka i olbrzymi przecież zapis niesprawiedliwości, nie jest dobrze podsumowana. Tzn. Autor poniekąd robi to na raty przez całą książkę. Każdy rozdział ma dodatkową część "poza kadrem" którym jest takim głębszym namysłem nad rzeczywistością. Te drobne rozdzialiki niejako spajają wszystkie te opowieści w wspólną opowieść.

Opowieść o tym, że wszyscy, bez wyjątku jesteśmy przecież ludźmi, dzielącymi ten sam los na tej samej planecie. To tak proste i banalne, że aż dziwne że wciąż musimy sobie to przypominać.
i wciąż jest to poza naszą świadomością.

Odpowiedzią nie jest bowiem budowanie muru przed inwazją "barbarzyńców" - największą wartością są ludzie pełni siły, którzy przerzucają mosty pomiędzy światami, wbrew wszystkim podziałom.

p.s. Na marginesie tylko dodam, że w jednym miejscu pojawia się stwierdzenie, że globalne nierówności zostały nam narzucone. Po książce Piketty'ego wiemy już że nierówności są immanentną i niestety naturalną cechą naszej gospodarki. By je niwelować, musimy specjalnie na tą gospodarkę oddziaływać.

Wykluczeni, niechciani, niewidzialni.

Współcześni niewolnicy, favelados, znikające kobiety w Ameryce Środkowej, członkowie gangów, chłopi w Egipcie czy "południowisudańczycy", prześladowani w Birmie muzułmanie.

I wielu, wielu innych, także tych nie wymienionych w książce.

Domosławski podróżuje po globalnym południu już od lat. Swoje doświadczenia i obserwacje zbiera tym...