Słowa „absynt” i „skandale” na okładce przyciągają wzrok i budzą jednoznaczne skojarzenia. Skądinąd wiadomo przecież, że Młoda Polska słynie z barwnych postaci niestroniących od alkoholu i zachowań nieprzystających w dobrym towarzystwie. Czy można oprzeć się lekturze, która obiecuje tak pikantne historie?

Iwona Kienzler jest znana z publikacji popularno-historycznych. W swoich książkach najczęściej przedstawia historię pod kątem wpływu, jaki miały na nią kobiety – szare eminencje każdych czasów. Nie ogranicza się tylko do jednej epoki. Jest autorką m.in. wielotomowego cyklu „Historia z alkowy” – o Polsce z perspektywy sypialni władców. Wyraźnie hołduje zasadzie „uczyć, bawiąc”.

W najnowszej książce Kienzler przedstawia postacie fin de siècle’u, które w tamtym czasie rozpalały wyobraźnię i stanowiły wodę na młyn dla plotkarzy. W tym gronie nie mogło zabraknąć m.in. Władysława Podkowińskiego niszczącego swój obraz w warszawskiej Zachęcie, Marii Komornickiej, która stała się Piotrem, Włodzimierza Tetmajera popełniającego mezalians z Anną Mikołajczykówną, Stanisława Wyspiańskiego portretującego krakowską elitę w „Weselu” oraz Stanisława Przybyszewskiego nazywanego arcyszatanem modernizmu.

Krakowska bohema nie próżnowała. Artyści wikłali się w mniej lub bardziej jawne romanse (vide Podkowiński i Ewa Kotarbińska, Przybyszewski i Aniela Pająkówna), nie stronili od alkoholu (wszyscy poza Wyspiańskim), odbijali sobie nawzajem żony (Przybyszewski i Jan Kasprowicz), zmieniali płeć (Maria Komornicka vel. Piotr Włast) czy też chorowali na syfilis, który miał pomóc „przekroczyć ograniczenia stawiane im przez własny umysł, a nawet przenieść się w nowe, nieznane wymiary” (s. 170). Kienzler opisuje ich życie prywatne, nie szczędząc szczegółów zaczerpniętych z korespondencji i wspomnień współczesnych. Wszystkie plotki i salonowe awantury są podparte pokaźną bibliografią, a także mocno osadzone w ówczesnej rzeczywistości społeczno-towarzyskiej. Ponadto ścisłe koligacje między bohaterami książki budują wrażenie ciągłości opowieści – zupełnie jak w sagach rodzinnych.

Autorka nie zawodzi nadziei wzbudzonych jednoznacznym tytułem. Czytając tę książkę, można odnieść wrażenie, że błądzi się po zadymionych kawiarniach, dusznych pracowniach i artystowskich mieszkaniach Krakowa końca XIX wieku. Warto wyruszyć w podróż kuszącą dekadentyzmem, sztuką dla sztuki oraz impresjonizmem w każdej dziedzinie życia.

Ewa Jemioł