Trudno o bardziej jednoznaczny tytuł niż „Geniusz”. Słowo to ma jasno określone konotacje, tworzące w naszych głowach obraz niedoścignionej doskonałości. To slogan, który nie tyle jest odważnym skupiskiem uwagi, co skierowaną wprost obietnicą. Przejść obok obojętnie nie sposób. Pytanie brzmi, czy właśnie to wyrażenie oddaje zawartą w lekturze wartość?

We wszelkiego rodzaju dobrych biografiach uwielbiam to, że potrafią nie tylko opowiedzieć o głównym bohaterze opowieści, ale zawrzeć w sobie potok czasów w jakich ta osoba żyła. Spokojnych i ulotnych lat, pełnych zwycięstw, czy może bolesnych i bezwzględnych przeżyć, które zmieniły wszystko. Pokazane czasy i bohater stają się wtedy jednością. Wpływają na siebie i definiują, tworząc dwie wzajemnie napędzające się siły.

W przypadku opowieści o wybitnym redaktorze Maxwellu Evartsie Perkinsie mam wrażenie, że mamy do czynienia z czymś jeszcze większym. Oczywiście na pierwszym planie mamy obraz głównego bohatera, który wyłania się z masy relacji i listów. W sukurs idzie mu zmieniający się świat: rzeczywistość słodkiej codzienności, wypychaną przez okres niepokojów, po wojenne zawirowania. Nie jest to może pierwszy plan, ale nie da się ukryć, że oddech tej historii żywo reaguje z tkanką następujących po sobie wydarzeń.

Dążę jednak przede wszystkim do tego, że ta biografia jest czymś więcej niż biografią. Choć zachowuje wszelkie dla niej zmienne, dla mnie stała się niestandardową w swym wydaniu powieścią. Proza życia Maxa Perkinsa, którego widzę obok mnie i czuję to, co musiał poświęcić, by stać się redaktorem nad redaktorami - legendą w swoim fachu. Mam w głowie ciężar poniesionych przez niego strat i nie potrafię przejść obok nich obojętnie.

Doceniam niezwykłe i pełne smaku korespondencje z tuzami pokroju Fitzgeralda, Hemingwaya czy Wolfe’a. Nic jednak nie jest w stanie mi przysłonić geniusza, którego tyczy się ta pozycja. Człowieka niezwykle zdeterminowanego, silnego i oddanego. Przy tym zaś złamanego gdzieś w środku, poświęcającego miłość przez konwenanse. Starającego się żyć przyzwoicie, dbać o rodzinę i swych podopiecznych. Zapominającego przy tym o sobie, pozostawiającego osobiste szczęście gdzieś po drodze.

Nie chcę przez to powiedzieć, że Perkins jawi się tu, jako człowiek nieszczęśliwy. Ależ skąd, dobrze poprowadzony debiutant, czy głębokie przyjaźnie były dla niego niezwykle ważne i satysfakcjonujące. Przy tym to życie prywatne, które choć usłane zdrowymi córkami (miał ich aż pięć), miało w sobie bolesną zadrę. Wypływająca w pojedynczych zdaniach prawdę, której nie dało się łatwo odrzucić i która łamała mi serce.

Miano geniusza należy się tu zarówno autorowi, jak i postaci, której poświęcił swoją książkę. To hołd, ale przede wszystkim opowieść o prostym człowieku, który może być symbolem oddania dla swojej profesji, ale też konsekwencji i strat, które z tego wynikały. Po takiej lekturze słowa zdają się niezgrabne. Giną w cieniu i uciekają z krzykiem, bo jakie by nie były, nie oddadzą tego, co można znaleźć w powieści biograficznej napisanej przez Andrew Scotta Berga. 

Patryk Rzemyszkiewicz