Korzeni gatunku, współcześnie określanego mianem fantastyki, należy doszukiwać się w mitologii. Wielu twórców fantasy pełnymi garściami czerpało inspiracje ze spuścizny minionych wieków. Tacy giganci literatury jak Robert E. Howard, J.R.R. Tolkien czy Howard P. Lovecraft w swej twórczości nie ograniczali się jedynie do wykorzystania mitologicznych archetypów, ale poszli o krok dalej, tworząc światy i cywilizacje posiadające własne mity kosmogoniczne, teogoniczne, antropogenetyczne i ajtiologiczne. Niestety, autorzy fantasy bardzo rzadko zapuszczają się poza "sprawdzone" ramy mitów z kręgu indoeuropejskiego. Dowód? Fani fantastyki bez problemu przywołają tytuły nawiązujące do mitologii słowiańskiej, celtyckich legend i nordyckich podań, lecz konia z rzędem temu, kto wymieni dowolną książkę odwołującą się do tradycyjnych japońskich i indiańskich wierzeń. Z tym większym uznaniem należy potraktować powieść "Głodne Słońce. Dymiące zwierciadło" pióra Wojciecha Zembatego, która ukazała się dzięki wydawnictwu Powergraph.
 
W swoim najnowszym dziele Wojciech Zembaty przenosi czytelników do Ameryki Łacińskiej, której rodowici mieszkańcy za sprawą tajemniczej Klątwy zdołali oprzeć się inwazji konkwistadorów z Europy. Akcja powieści rozgrywa się kilkaset lat po tych wydarzeniach. Na gruzach państwa Azteków wyrosła cywilizacja Kruzów - wojowniczego ludu, który podporządkował sobie część indiańskich plemion tworząc Odrodzone Przymierze, czyli federację miast - państw, spajaną przez krwawą religię, wspomnienie o białych demonach zza morza oraz osobę władcy Quinatzina. Zamiarem młodego i ambitnego monarchy jest definitywne podbicie sąsiednich ludów, a zwłaszcza mieszkańców Tlaszkali, bronionych przez łańcuch umocnień zwanych Labiryntem i znakomitego dowódcę, generała Szaratangę. Na tle głównych zmagań rozgrywają się losy innych bohaterów: tchórzliwego księcia Tennoka, walecznego niewolnika Harana, królowej Leyre, oraz rywalizacja pomiędzy tajemniczymi kastami: Zakonem Kretów z Tlaszkali oraz Kapłanami kultu Tezcatlipoki z Odrodzonego Przymierza.
 
Olbrzymim atutem książki Wojciecha Zembatego jest wykreowany przez niego świat. Nie chodzi tu tylko o "świeżość" tematu, ale znakomite, pełne szczegółów odwzorowanie realiów życia Indian, ich kultury, religii i strategii wojennej. Plastyczne, bardzo szczegółowe opisy pozwalają czytelnikom być świadkami składania krwawych ofiar, politycznych spisków, militarnych zmagań oraz skrytobójczych zamachów. Widać pisarski kunszt Autora, który przy tworzeniu swojego działa, kolokwialnie mówiąc "przyłożył się" do researchu. Gdyby nie fantastyczne elementy, "Dymiące zwierciadło" można by uznać za świetny przykład literatury historycznej.
 
W przeciwieństwie do wielu książek fantasy, wątki nadprzyrodzone w powieści Wojciecha Zembatego nie stanowią sedna fabuły. Owszem, nadal jest to historia alternatywna w której konkwistadorom nie udało się podbić indiańskich plemion, jednak pozostałe elementy fantastyczne (potwory zwane Zjadaczami czy tajemnicza kopalina braazatal) stanowią ważne, lecz nie najważniejsze części "Dymiącego zwierciadła". Czytelnicy, którzy oczekują ziejących ogniem smoków i czarodziejów strzelających piorunami z różdżek mogą się poczuć będą zawiedzeni, lecz miłośnicy realizmu okraszonego subtelnymi wątkami mitologicznymi z pewnością będą zachwyceni.
 
Niestety, w beczce miodu zawsze pojawia się łyżka dziegciu. Pierwszą z nich jest liczba postaci, wątków oraz skomplikowane relacje między nimi. Sprawia to, że pierwsze kilkaset stron "Głodnego Słońca" przypomina rozstawianie figur na szachownicy. Ukazanie bohaterów, ich historii oraz motywacji zajmuje mnóstwo miejsca, zaś właściwa akcja powieści rozkręca się bardzo powoli, co mniej wytrwałych czytelników może zniechęcić do dalszej lektury. Ambiwalentne uczucia może wzbudzać także język, jakim jest napisana książka. Mowa tu przede wszystkim o współczesnym słownictwem, a zwłaszcza wulgaryzmach. Nie jestem przeciwnikiem "mocniejszych słów" w literaturze, pod warunkiem, że czemuś służą. W przypadku "Dymiącego zwierciadła" Wojciech Zembaty zdecydowanie przesadził z liczbą oraz formą wyzwisk, wśród których dominują...(oszczędzę Wam szczegółów). Widać tu niekonsekwencję Autora, ponieważ zastosowane przez niego współczesne inwektywy kłócą się z pewną archaizacją języka Indian, czego efektem jest językowy chaos. W książce pojawia się również całkowicie dla mnie niezrozumiały fragment dotyczący...polskiej szermierki.
 
Podsumowując, "Głodne Słońce. Dymiące zwierciadło" Wojciecha Zembatego stanowi świetny, choć nie pozbawiony wad przykład literatury fantasy. Ukazany z rozmachem świat, bohaterowie "z krwi i kości" oraz świeża tematyka przykrywają wspomniane wady książki i pozwalają się cieszyć lekturą. Z niecierpliwością czekam na drugi tom cyklu, który ma nosić tytuł "Ołtarz i krew".

Recenzja ukazała się pierwotnie na łamach portalu "Sztukater".

Korzeni gatunku, współcześnie określanego mianem fantastyki, należy doszukiwać się w mitologii. Wielu twórców fantasy pełnymi garściami czerpało inspiracje ze spuścizny minionych wieków. Tacy giganci literatury jak Robert E. Howard, J.R.R. Tolkien czy Howard P. Lovecraft w swej twórczości nie ograniczali się jedynie do wykorzystania mitologicznych archetypów, ale poszli o...