Tak dobre książki o fizyce, napisane z dbałością o to, aby czytelnik jak najlepiej zrozumiał materiał, nieczęsto się zdarzają. Ta opowiada w sposób niebanalny o pięknie teorii fizycznych, o poszukiwaniu prostoty i elegancji w opisie wszechświata, o inspiracjach i pasjach twórców coraz to dokładniejszych, ale i coraz bardziej niesamowitych (czasem szalonych) z punktu widzenia codziennego życia, modeli świata. Frank Wilczek, świetny fizyk, laureat Nagrody Nobla z fizyki teoretycznej, w kilku etapach pokazał jak kształtował się opis fizyczny wszechświata, zaczynając od pomysłów starożytnych greków (Pitagoras i Platon),po drodze wspominając osiągnięcia Galileusza i Kopernika, a idąc dalej więcej uwagi poświęcając Teorii Newtona oraz równaniom Maxwella. Zwieńczeniem tej drogi ku coraz lepszemu zrozumieniu jak jest zbudowany i na jakich zasadach istnieje wszechświat, jest mechanika kwantowa i Teoria Względności Einsteina. Wielokrotnie podkreślana jest przez autora kluczowa rola matematyki w opisie fizycznym, szczególnie zaś piękno symetrii, które nie tylko pomagają w opisie, ale są źródłem i przyczyną fundamentalnych zjawisk fizycznych.
Autor zadbał o to, aby poprzez ilustracje, szczegółowe przypisy i tzw Terms of Arts - suplement wyjaśniający fundamentalne koncepcje fizyczne, czytelnik lepiej i pełniej zrozumieć jego przekaz o pięknie i logice opisu fizycznego świata.
Mądra i ciekawie napisana książka.

Tak dobre książki o fizyce, napisane z dbałością o to, aby czytelnik jak najlepiej zrozumiał materiał, nieczęsto się zdarzają. Ta opowiada w sposób niebanalny o pięknie teorii fizycznych, o poszukiwaniu prostoty i elegancji w opisie wszechświata, o inspiracjach i pasjach twórców coraz to dokładniejszych, ale i coraz bardziej niesamowitych (czasem szalonych) z punktu...

Czym jest piękno? Czy świat jest ucieleśnieniem pięknych idei? To godne Szekspira pytanie, z którymi zmierzył się autor opiniowanej książki.

Jeśli lubisz malarstwo, angielską poezję, muzykę płynącą oktawami, platońskie wizje świata idei, filozofię równowagi yin i yang, to ta książka o fizyce jest dla ciebie.

"Piękne pytanie" noblisty Franka Wilczka, przesycone jest aluzjami, analogiami i nawiązaniami zaczerpniętymi z różnego rozumienia piękna, by pokazać harmonijność świata w fizycznym odczytaniu przyrody.

Zastosowana przez fizyka metoda, jest chyba najlepszym sposobem opisania emocji towarzyszących fizykom, gdy świadomie rezygnuje się z wzorów ujmujących piękne relacje w sposób ilościowy. Wilczek w książce pokusił się bowiem, o nietypowy eksperyment dydaktyczny. W konsekwencji początkowo chciałem zrezygnować z czytania. W swych poprzednich książkach („Lekkość bytu” i „W poszukiwaniu harmonii”) dostaliśmy bardziej standardowe podejście do popularyzacji fizyki. W „Pięknym pytaniu”, szukanie analogii taoistycznych czy świata platońskiego idei z współczesną fizyką, wydały mi się początkowo nietrafione. Znajomość formuł algebraiczne, które stoją za fizyką sprawia, że pewne ‘oględne’ podejścia mogą drażnić. Jednak po lekturze całej książki, doceniam Wilczka i jego wybór. Jeśli ktoś skończył edukację fizyki na szkole średniej, to taka metoda wydaje mi się jedną z lepszych. W swym podejściu podąża śladami Feynmana, który potrafił dostrzec analogie między, bardzo odległymi formalnie, tworami.

Nauki przyrodnicze płyną przez strony książki lekko i przyjemnie. Autor sprawnie i wciągająco łączy biologię, chemię, fizykę z matematyką. Przykładowo, przy opisie dźwięku mamy dyskusję o harmoniczności, propagacji i percepcji bodźca. W jaki sposób narząd Cortiego odbiera sygnały, jak jest możliwe separowanie różnych akordów? Zapraszam do lektury (str. 47-51) . Warto dodatkowo zaglądać do przypisów, bo stanowią one kopalnię szczegółów, uzupełnień. W przypadku dźwięków, jest solidna dyskusja nad relacją abstrakcyjnego zaburzenia ośrodka (czyli dźwięku) z jego przetworzonym przez komórki nerwowe, wrażeniem zmysłowym (str. 541-544).

Co łączy renesansowy obrazy z perspektywą, geometrią rzutową i zaawansowanymi pojęciami fizyki fundamentalnej takimi jak symetria, niezmienniczość czy przekształcenia lokalne? Zapraszam do wstępu na stronach 87-90. Zaś konsekwencje tych ustaleń, w kolejnych rozdziałach okazują się płodnymi ideami i inspiracjami, budującymi teorię świata fizycznych przestrzeni wypełnionych polami, cząstkami.

Większość tego, o czym Wilczek pisze na niemal 600-stronach, można zawrzeć w kilkunastu równaniach, które mieszczą się na kartce A4. Równania Maxwella, Einsteina, Schrödingera czy Diraca stanowią esencję fizyki. Jednak Wilczek, pokusił się przykładowo o pokazanie równań Maxwella graficznie, z brawurowym opisem. Wypadło to świetnie ( opis na str. 154-159 oraz odpowiednia kolorowa wkładka). Bez wzorów, bez różniczek i operatorów - tylko intuicyjne, bez utraty sensu teorii, pokazanie sedna osiągnięć szkockiego fizyka. Autor dowodzi, że nawet jeśli nie dysponujemy wystarczającym aparatem matematycznym do zachwytu nad pięknem równań, to mimo to istnieje możliwość uchwycenia ich potęgi . Fizyk pokazuje ich symetrię, głębię, zdolność do zadziwiających przewidywań dalszych kierunków badań. Jak 'wyczuć' sedno Einsteinowskiej teorii względności? Może pomocne będą analogie z deformacjami obrazu pod wodą, czy osiągnięcia malarstwa anamorficznego? (str. 240-242) ? Dokładnie! To działa i rozwija wyobraźnię, nawet kompletnie niezaznajomionych z grawitacją, czytelników!

Szczególnie jestem wdzięczy Wilczkowi za rozdział o Emmy Noether (str. 324-341). To matematyczka, która mimo wpływów uczelnianych samego Hilberta, nie mogła w Getyndze pracować, a właściwie pracowała bez wynagrodzenia! A była genialnym fizykiem matematycznych; intelektualnym geniuszem ścisłości. Jest twórczynią relacji (nazwanej jej imieniem),uznawanej powszechnie za najpotężniejsze twierdzenie fizyczne. Twierdzenie to postuluje, że każdej zasadzie zachowania, odpowiada symetria. W postaci ścisłej, to skomplikowana formuła. Jednak w "Pięknym pytaniu", dostajemy genialny opis, jak należy je rozumieć w odniesieniu do zasady zachowania energii i symetrii w czasie. Sam opis rozumienia energii na przestrzeni wieków, to perełka jasności i ujmowania sedna - bez niedomówień i karkołomnych zdań.

Dwie kolorowe wkładki to genialne uzupełnienie treści (kilkadziesiąt zdjęć i rysunków). Warto poświęcić trochę czasu na ich studiowanie. Dają sporo radości zmysłowych dzięki ferii barw, jednocześnie stanowią kawał komentarza do aktualnego rozumienia nauk ścisłych.

Z reguły słownik pojęć w pracach popularnych, jeśli się pojawia w książkach, to traktowany jest dość niefrasobliwie. W "Pięknym pytaniu" słownik pojęć, nazwany 'Terminologią naukową', stanowiący ok 30% objętości. To solidne i piękne uzupełnienie, syntetyczny komentarz to tekstu. Przykładowo, już przy pierwszym pojęciu 'Absorpcja', dowiadujemy się o procesie widzenia, jako realizacji zasady zachowania energii, która zmienia kilkakrotnie postać (str. 392):

"Gdy na przykład cząstka światła (foton) uderza w siatkówkę oka, może zostać pochłonięta przez białka (rodopsyny),które ulęgają wówczas wygięciu. Wygięcie cząsteczki białka powoduje wygenerowanie sygnału elektrycznego, odczytywanego przez mózg, jako wrażenie wzrokowe."

Takich głębokich i urzekających fraz, przepełnionych chęcią przekazania innym piękna przyrody i własnych fascynacji, Wilczek umieszcza sporo.

Spośród wielu haseł słownika o fundamentalnym znaczeniu, gorąco polecam hasła: 'Liczby rzeczywiste' (w jaki sposób je zrozumiano - str. 449),'Masa' (że właściwie większość naszej masy to energia pola - str. 457),'Parzystość' (że pewne procesy, inaczej wyglądają, jeśli dokonamy odbicia obiektów, jak w lustrze - str. 474),czy całe hasła 'Teoria kwantowa' i 'Zasady zachowania'.

Czym są kwarki, gluony, próżnia, fale, bozony, fermiony, oddziaływania kolorowe, zapach cząstek? - to główne tematy drugiej części książki, gdzie przystępnie opisał Wilczek Model Standardowy (nazwany Rdzeniem). Model Standardowy to współczesny pomnik fizyki, zawierający całość rozumienia świata fizykalnego. Każde zjawisko wynika z opisanych w nim procesów, cząstek elementarnych i pól kwantowych.

Miałbym jednak kilka drobnych uwag. Zastąpienie nazwy ‘Model Standardowy’ ‘Rdzeniem’ być może sprawia, że to pojęcie staje się bliższe treści, która za nim stoi. Jednak nie ma szans na zmianę nazwy. ‘Model Standardowy’ funkcjonuje od kilku dekad i jest nie do ruszenia. Dość sceptyczny jestem również wobec kilku powiązań idei brył platońskich z istniejącymi współcześnie tworami rzeczywistości. Podobnie miałem, z analogią biblijnej księgi Koheleta z twierdzeniem Noether (str. 325) . Ponadto nie rozumiem zabiegów, które są próbą zastąpienia nie najszczęśliwszych nazw, które funkcjonują, innymi, być może bardziej trafnymi i swojskimi. Takim przykładem jest zwrot 'przestrzeń cech', który jest znany powszechnie, jako 'przestrzeń konfiguracyjna'. To pierwsze pojęcie jest być może bardziej intuicyjne, ale nikt go nie używa. Szkoda czasu na takie zabiegi.

Podsumowując, moje mieszane uczucia, to głównie efekt niespotykanej dotąd, wśród popularno-naukowych prac, formy książki. To niewątpliwy eksperyment dydaktyczny. Pewne partie książki otworzyły mi oczy na inne widzenie zjawisk. Zastanawiam się tylko, czy osoby niezaznajomione z wieloma faktami, taką metodę prezentacji fizyki uznają za wciągającą? Myślę, że " Piękne pytanie" powinno znaleźć wielu zwolenników. Treści, które można sobie przyswoić, to bezcenny ładunek wrażeń, a o nie warto zawalczyć.

Czy świat jest ucieleśnieniem pięknych idei? TAK, odpowiada Wilczek. Jego książka to pean na cześć możliwości ludzkiego umysły, piękna przyrody w każdej skali, od Wszechświata, jako całości, po kwantowe wzbudzenia próżni. Ludzie poszukują piękna, symetrii i estetycznych spełnień. Okazuje się, że nauka znajduje takie struktury w przyrodzie. Inspiracji twórczych ludzie nauki czerpią ze sztuki, malarstwa, muzyki. Głębokie prawdy, których pochodzenie nie ma nic wspólnego z naszym istnieniem, są jedną z największych przygód, jakich możemy doświadczać.

Gorąco polecam wszystkim 'ja', zbudowanym z kwarków, gluonów, elektronów i fotonów. Takie 'ja', to nie jest dehumanizująca definicja człowieka, to efekt zdumienia nad światem.

Czym jest piękno? Czy świat jest ucieleśnieniem pięknych idei? To godne Szekspira pytanie, z którymi zmierzył się autor opiniowanej książki.

Jeśli lubisz malarstwo, angielską poezję, muzykę płynącą oktawami, platońskie wizje świata idei, filozofię równowagi yin i yang, to ta książka o fizyce jest dla ciebie.

"Piękne pytanie" noblisty Franka Wilczka, przesycone jest...

Książka ta nie przypadła mi do gustu. Przeczytałem już ponad 50 pozycji popularnonaukowych Prószyńskiego z czarną okładką. Tą książkę czytało mi się jednak najgorzej. Wiele treści jest wtórna do wcześniejszych książek. Pierwsze 120 stron (z 380) traktuje o filozofii nauki i historii odkryć fizycznych. Jest to temat przewałkowany w dziesiątkach innych książek popularnonaukowych na polskim rynku.
Główna idea noblisty-autora skupiona jest wokół impresji że najnowsze teorie fizyczne są piękne. Konkluzja dość ciekawa, aczkolwiek subiektywna. Całości niestety obleczona jest w niesamcze nawiązania do filozofii yin i yang.
Podsumowując, nudziłem się sromotnie czytając tą książkę. Samo czytanie od 50 strony odbywało się niejako na siłę ("weź, to noblista, pewnie dalej musi być ciekawiej")
Rozczarowanie.

Książka ta nie przypadła mi do gustu. Przeczytałem już ponad 50 pozycji popularnonaukowych Prószyńskiego z czarną okładką. Tą książkę czytało mi się jednak najgorzej. Wiele treści jest wtórna do wcześniejszych książek. Pierwsze 120 stron (z 380) traktuje o filozofii nauki i historii odkryć fizycznych. Jest to temat przewałkowany w dziesiątkach innych książek...

Emfatyczna i egzaltowana książka pisana z niespotykanym wśród naukowców patosem. Przyjemna lektura, z której niewiele wynika. Autor ma w dorobku dużo lepszą książkę popularnonaukową, mam na myśli "Lekkość bytu".

"Piękne pytanie" sprawia wrażenie bękarta narodzonego z flirtu między umysłem ściśle naukowym a pięknoduchem zafascynowanym ezoteryką, poezją, filozofią i trochę religią (i to wszystko od sasa do lasa - znajdziemy elementy chrześcijańskie, hinduizm, islam, chiński taoizm...).

Po głównym tekście książki znajdujemy rozdział "terminologia naukowa" będący rozbudowanym (150 stron) słownikiem. Moim zdaniem jest to rozwiązanie in minus - ponad 1/4 książki na słowniczek to za dużo. Z drugiej strony rozdział ten jest, wydaje mi się, bardziej "naukowy" niż reszta książki... niemniej jednak, niespójna narracja, typowo słownikowa, umniejsza przyjemność z czytania go.

Tym, którzy czytali "Lekkość bytu" odradzam "Piękne pytanie", sam jestem nieco rozczarowany; natomiast tym, któzy nie czytali "Lekkości bytu" polecam raczej "Lekkość bytu".

Emfatyczna i egzaltowana książka pisana z niespotykanym wśród naukowców patosem. Przyjemna lektura, z której niewiele wynika. Autor ma w dorobku dużo lepszą książkę popularnonaukową, mam na myśli "Lekkość bytu".

"Piękne pytanie" sprawia wrażenie bękarta narodzonego z flirtu między umysłem ściśle naukowym a pięknoduchem zafascynowanym ezoteryką, poezją, filozofią i trochę...

„Piękne pytanie. Odkrywanie głębokiej struktury świata” autorstwa Franka Wilczka zabiera nas w daleką podróż w najdalsze zakątki Wszechświata. Autor dzięki licznym badaniom stara się potwierdzić teorię, że wszystko, co nas otacza, manifestuje się w symetrycznych i harmonijnych strukturach. Unaocznia nam logikę wszechświata językiem przystępnym, który będą w stanie zrozumień nawet laicy, nie do końca zaznajomieni z tematem. Zatem udajmy się w podróż dzięki współczesnej wiedzy, która zabierze nas, aż do granic Wszechświata.

Frank Wilczek uhonorowany Nagrodą Nobla w dziedzinie fizyki jest odpowiednią osobom, aby wyjaśnić czytelnikowi zawiłe meandry z dziedziny fizyki. Autor podaje liczne ciekawe przykłady, które pomogą nam w lepszym stopniu zrozumieć działanie atomów czy cząstek subatomowych. Wilczek wysnuwa twierdzenie, jakoby Wszechświat sam manifestował się za pomocą struktur eleganckich i uporządkowanych. Autor nie wyklucza również, że ten perfekcyjny porządek może być wywołany przez działanie jakiejś istoty wyższej, „Boga".

Książkę czyta się przyjemnie i szybko pomimo częstokroć zawiłych fachowych zwrotów i sformułowań. „Odkrywanie głębokiej struktury świata” nastręczyło mi wielu pytań podczas lektury, na które postaram się znaleźć odpowiedzi, sięgając do innych zaproponowanych przez autora publikacji. Metafory używane przez Wilczka uważam za trafne, które w obrazowy sposób opisują liczne częstokroć zawiłe zagadnienia. Książka przedstawia w przystępny sposób aktualny stan wiedzy o cząstkach elementarnych, co sprawia, że zainteresowani tematem laicy mogą w przystępny sposób poszerzyć swój zasób wiedzy w tej dziedzinie. Z pewnością sięgnę jeszcze nie raz po podobne książki, gdyż ta wyjątkowo rozbudziła moją ciekawość.

„Piękne pytanie. Odkrywanie głębokiej struktury świata” jest pozycją ciekawą, która powinna się spodobać amatorom fizyki oraz astronomii. Frank Wilczek pisze ciekawym językiem, sprawiając, że książkę czyta się dość szybko, biorąc w szczególności pod uwagę poruszany temat. Laureat Nagrody Nobla dzieli się z nami swoją bogatą i szeroką wiedzą, przekazując najgłębsze prawdy o strukturze Wszechświata. Książka jak najbardziej godna uwagi, przemawiająca do czytelnika z dużą dozą subtelności i współczesnej wiedzy. Serdecznie polecam.

http://fantasy-bestiarium.blogspot.com/2016/11/piekne-pytanie-odkrywanie-gebokiej.html

„Piękne pytanie. Odkrywanie głębokiej struktury świata” autorstwa Franka Wilczka zabiera nas w daleką podróż w najdalsze zakątki Wszechświata. Autor dzięki licznym badaniom stara się potwierdzić teorię, że wszystko, co nas otacza, manifestuje się w symetrycznych i harmonijnych strukturach. Unaocznia nam logikę wszechświata językiem przystępnym, który będą w stanie zrozumień...

Wyczerpująca odpowiedź na zarzut, że nauka obdziera świat z piękna. Jest wręcz przeciwnie co autor to krok po kroku pokazuje. Pan Wilczek używa bardzo trafnych metafor do przedstawienia w prosty sposób teorii modelu standardowego. Książka jest chyba najlepszym, przystępnym dla laika, przedstawieniem aktualnego stanu wiedzy o cząstkach elementarnych.
Niestety w książce jest też trochę filozofowania, co - już kolejnemu fizykowi - nie idzie. Ale reszta dzieła nadrabia z nawiązką.
Jako absolwent wydziału fizyki nie dowiedziałem się nic nowego (ale tym bardziej doceniam metafory),ale każdemu laikowi i / lub osobie chcącej poznać kontrargumenty na zarzut z początku recenzji - gorąco polecam.

Wyczerpująca odpowiedź na zarzut, że nauka obdziera świat z piękna. Jest wręcz przeciwnie co autor to krok po kroku pokazuje. Pan Wilczek używa bardzo trafnych metafor do przedstawienia w prosty sposób teorii modelu standardowego. Książka jest chyba najlepszym, przystępnym dla laika, przedstawieniem aktualnego stanu wiedzy o cząstkach elementarnych.
Niestety w książce jest...