"Trzy małpy panie aspirancie.
Trzy małpy rządzą zawsze i wszędzie."
Słynne trzy małpy. W buddyjskim znaczeniu interpretacja przysłowia znaczy tyle, że jestem zamknięty na zło w sobie, unikam zła. Kultura zachodnia interpretuje ten wizerunek jako ciche przyzwolenie na zło. I takiego mamy Ropucha - udaje że nie jest częścią zła, ale z punktu widzenia moralności brak reakcji na zło jest również złem. W takich warunkach Stefan Żabikowski spędza kolejne lata swego życia. Jedyny więzień we Wronkach, skazany na dożywocie. Nie spotkamy w tym tomie postaci skazańców, znanych z poprzednich tomów. Klawisze (z łac. clavis - klucznik) odchodzą na emerytury.
"Moje życie to rutyna, podła, parszywa, jednostajna rutyna. Cela, stołówka, stolarnia i spacerniak. Raz w tygodniu łaźnia i przemarsz tymi samymi korytarzami. Jedyna rozrywka to książka albo gazeta z biblioteki i na tym koniec."
Ropuch przezywa kryzys. Kryzys sensu życia. I wyraz "kryzys" kojarzy się nam negatywnie, chociaż w psychologii ma konstruktywne znaczenie. Żeby w nas dokonała się jakakolwiek przemiana i coś się w naszym wnętrzu ułożyło - musi nastąpić tąpnięcie. To jest ten kryzys. Czegoś takiego oczekiwałem w tym tomie, który zaczął się pełną melancholii i pustki narracją życia Ropucha. Zawiodłem się. Nie odczułem, by w bohaterze nastąpiła jakaś istotna zmiana. Pomarudził, się podrapał i dalej stara bajka. Fakt, przystosował się do życia w więzieniu. Ale czy się zmienił? Zabrakło mi w zamknięciu postaci jakiejś przełomowej zmiany egzystencjalnej. Ropuch po prostu jest, ale po co? Sprawia wrażenie biernego obserwatora, a życie wciąż dzieje się wokół niego i czasami przez przypadek dostanie rykoszetem. Przy tym doda: "to nie ja" i zrobi obrażoną minkę.
Rozkręcam się, gdyż postać Żabikowskiego zaczęła mnie w tym tomie lekko irytować. Co nie znaczy, ze nie spodobała mi sie książka. Oceniam ją nieco słabiej od poprzednich tomów, ale dalej jest to coś warte przeczytania. Ogólnie bardzo dobrze oddaje nastawienie długowyrokowców do życia w kryminale. Przystosowują się. Skazańcy przychodzą i odchodzą, strażnicy się zmieniają, a oni wciąż tkwią niezmordowanie na swoim "posterunku". Doświadczają tego, co ładnie zostało ujęte na stronach książki:
"Myślę, że sporo ludzi nie do cenią tego co zesłał im los. Toczą swoje życie, borykają się z codziennymi problemami, większość z nich narzeka i ubolewa i nawet nie zastanowi się nad tym, ile radości daje swoboda i wolność."
Tom kończy się z przytupem i wymusza na czytelniku niecierpliwe dreptanie nogami w oczekiwaniu na kolejny.

"Trzy małpy panie aspirancie.
Trzy małpy rządzą zawsze i wszędzie."
Słynne trzy małpy. W buddyjskim znaczeniu interpretacja przysłowia znaczy tyle, że jestem zamknięty na zło w sobie, unikam zła. Kultura zachodnia interpretuje ten wizerunek jako ciche przyzwolenie na zło. I takiego mamy Ropucha - udaje że nie jest częścią zła, ale z punktu widzenia moralności brak reakcji...