Tuż po przeczytaniu „Sereny” Rona Rasha postanowiłam zobaczyć zwiastun filmu nakręconego na postawie tej książki. Niby wszystko się zgadzało – niektóre twarze aktorów (zwłaszcza Bradleya Coopera i Rhysa Ifansa) zgadzały się z moim wyobrażeniem bohaterów literackich, nawet sam klimat Ameryki lat 20. XX wieku oraz składowisko drewna, będącego własnością państwa Pembertonów, odwzorowano wręcz idealnie. W takim razie dlaczego po lekturze „Sereny” czułam dziwny niedosyt? Zwłaszcza że miałam dostać historię przypominającą tę rodem z powieści Johna Steinbecka? Powodów jest kilka, ale omówię je później.

Jeśli chodzi o samą opowieść, to nie można streścić jej w kilku zdaniach. Niektórzy próbują to zrobić, jednak z marnym skutkiem. Powód jest prosty – książka Rona Rasha zawiera taką historię, której zdradzenie chociaż jednego szczegółu powoduje, że czytelnik domyśla się kontynuacji danego wątku. Natomiast jeśli ktoś zbyt uogólni fabułę „Sereny”, to niechcący stworzy mało ciekawą i schematyczną opowieść, a nie o to przecież chodzi, prawda? Ta kwestia jest dość problematyczna, zwłaszcza dla mnie jako recenzentki. To, co mogę napisać, bez zdradzania ważnych momentów lub bez nieświadomego uproszczenia fabuły, to to, że Ron Rash trafił w dziesiątkę. Mam na myśli to, że wybrał interesujący dla czytelników moment historyczny (Stany Zjednoczone na początku XX wieku, kiedy pojawia się kapitalizm), skonstruował postaci, które idealnie pasują do tej powieściowej rzeczywistości i stworzył opowieść o człowieku oraz o tym, do czego jest zdolny, aby osiągnąć swój cel. I w tym miejscu pojawia się mój czytelniczy niedosyt – chodzi mi o tytułową bohaterkę książki.

Serena miała być bohaterką, która dąży do celu po trupach i nie liczy się z konsekwencjami swoich czynów, byleby osiągnąć to, czego chce. Miałam poznać kobietę twardą, pełną sprzecznych cech (delikatną i bardzo kobiecą, mimo umiejętności i zachowania typowego dla mężczyzn – na tamte czasy, rzecz jasna), ale jednocześnie intrygującą i trudną do zapomnienia. W dużym uproszczeniu chciałam zapoznać się z postacią kobiecą, która choć trochę będzie przypominać Cathy z „Na wschód od Edenu”, genialnie skonstruowaną bohaterkę, czyli potwora o ładnej powierzchowności. Może moje wymagania wobec „Sereny” były zbyt duże, jednak zachęta wydawnictwa, czyli porównanie tej książki do twórczości Johna Steinbecka, robi swoje. I moje ogromne oczekiwania sprawiły, że rozczarowałam się. Samej tytułowej postaci powieści Rona Rusha było bardzo mało, ba, czasem odnosiłam wrażenie, że ważniejszą bohaterką jest Rachel. Poza tym Serena nie przekonała mnie do siebie – nie takiej postaci szukałam w tej historii. Co prawda, brak jakichkolwiek zasad moralnych oraz umiejętność manipulacji robią na czytelniku wrażenie, ale stanowi bardzo, ale to bardzo niewielką część całości. Gdyby Ron Rush bardziej skupił się na wiarygodnym przedstawieniu Sereny i jej motywów, to być może zgodziłabym się z opiniami krytyków amerykańskich, że mamy do czynienia z bohaterką tak niesamowitą, że aktora, która ją zagra, ma ogromne szanse na Oscara. A tak, pisząc szczerze, czytelnik widzi robota. Nawet Jennifer Lawrence, odtwórczyni tytułowej roli w „Serenie”, zdaje się potwierdzać moje zdanie odnośnie tej postaci – brak jakichkolwiek uczuć, brak wiarygodności, brak punktu zaczepienia w określeniu czegokolwiek, co przyciągnie uwagę widza.

Ron Rush rozczarował mnie. Nie wstydzę się do tego przyznać. Gdyby nie ciekawe postaci drugoplanowe i kilka interesujących momentów fabularnych, to odłożyłabym „Serenę” jako pozycję niedoczytaną. Na przyszłość będę pamiętała o tym, aby nie mieć aż tak ogromnych oczekiwań wobec książki. Inaczej zawsze się rozczaruje – zwłaszcza, kiedy widzę porównania do nazwisk naprawdę genialnych pisarzy.

Anna Wolak