Polskie wydanie „Czeskich snów” Pavela Kosatika to wersja okrojona, informuje nas o tym już we wstępie Elżbieta Zimna, tłumaczka: nasze wydanie zawiera „połowę tej książki, w której zostały spisane czeskie sny o sąsiadach, innych narodach i wyobrażenie o własnym miejscu na świecie”. Nie pisze niestety co do naszej wersji nie weszło – a że teksty ciekawe, tłumaczenie zgrabne, człowiek dociekliwy duma, czegóż go pozbawiono? Autor z myślą o polskim czytelniku dopisał rozdział o stosunkach polsko-czeskich (całkiem niezły). Może lepszy byłby jednak w ramach rekompensaty drugim tom, z tym co pominięto? O Austro-Węgrach, o polityce komunistycznej Czechosłowacji? Opozycji w tejże Czechosłowacji? Obyczajowości? A może w grę wchodzi filozofia, narodowe przekonania i fobie?
Wydaje się że pominięto te tematy, które są w pełni zrozumiałe i interesujące tylko dla samych Czechów (choć dziwna to logika) – idzie wysnuć taki wniosek po tym, że autor pisze swoje teksty dla rodaków, nie na eksport; tematy i zagadnienia są ujmowane z założeniem, że czytelnik mniej więcej wie o co chodzi, bądź coś mu tam musi świtać: że kojarzy pewne niuanse polityczne, nazwiska, geografie – itd. Autor zbiera różne informacje do kupy, wchodzi w rolę naszego przewodnika i od jednego do drugiego punktu w czasie – informuje, komentuje i cytuje. To książka dla Czechów i Czeszek, nie dla innostrańców (ewentualnie jeszcze dla siłą rzeczy zorientowanych w tym wszystkim Słowaków).
Nie jest tak, że uniemożliwia to bądź znacząco utrudnia lekturę, ale niekiedy czytelnik może czuć się zagubiony, i zwyczajnie konstatuje, że musi doczytać to i owo by wiedzieć who is who. Raz w tekście pada termin „akcja stemplowania” – bez przypisu tłumaczki nie wiedzielibyśmy w czym rzecz, a Czech czy Słowak nie pomyślą nawet że moglibyśmy nie wiedzieć. Nie byliśmy docelowo odbiorcami tych tekstów, mamy więc szczerze czeskie, nieskrępowane spojrzenie.
Polskiemu odbiorcy może brakować ciekawostek, akcentowania tego co rożni nasze narody, a co jest najzwyczajniej interesujące, czego zazwyczaj szukamy w publikacjach o innych krajach i społeczeństwach.

Tytuł „Czeskich snów” odnośni się metaforycznie do marzeń, wizji, złudzeń, rozmyślań i refleksji, ale w związku z pewnymi brakami wiedzy, zagraniczny odbiorca któremu wiele nazwisk nic nie mówi (bądź mówi niewiele) może czuć się momentami senny, znużony.
Pierwotna wersja wyszła w Czechach w 2010, „nasz” dodatkowy rozdział dopisano w 2013.
Jest to więc rzecz świeża, pisana z dużym dystansem i w duchu otwartości na sąsiadów. Tak po europejsku, ze świadomością przenikania się kultur i wspólnego dziedzictwa, z tendencją by bić się w piersi, chować urazy i zaczynać od nowa. Historyczne eseje Kosatika zawierają wiele racjonalnych myśli i trafnych spostrzeżeń, pozwalają lepiej zrozumieć naszego południowego sąsiada, o którym chyba niewiele wiemy i zanadto się nim nie interesujemy – zresztą z wzajemnością, z tym że u nas panuje jednoznacznie pozytywny wizerunek Czecha, Czeszek i samych Czech, a my... my uchodzimy u nich za nieco nieokrzesanych – nasza miłość jest więc nieodwzajemniona. I co by nie mówić, jest to kolejny przejaw zdrowego rozsądku u naszych południowych sąsiadów. Co świadczy dobitnie o tym że Czesi się mało nami przejmują? Ano to, że „Sen o Polsce” musiał powstawać specjalnie do naszego wydania, a w czeskiej wersji go nie ma!

W czasie lektury naliczyłem w publikacji tuzin błędów i literówek które umknęły korekcie. Myślę że jest to dobry pretekst do ponownego przepatrzenia i nowego, pełniejszego wydania.

I cóż bym chciał rzec tak prywatnie panu Kosatikowi: Międzymorze nie było w żaden sposób wymierzone w Czechów! My staraliśmy się robić naszą własną Europę B, II Ligę! Takie były czasy. Jak pokazały późniejsze wydarzenia, Wąsacz miał rację.




Lista czeskich rozdziałów jaką dostałem od pewnej przemiłej Czeszki:
Sen o Slovensku
Sen o cestě na jih
Sen o pravlasti
Sen o tělesné zdatnosti
Sen o vyhraných bitvách
Sen o Lužici
Sen o Rusku
Sen o SSSR
Sen o moři
Sen o koloniích
Sen o státě pro 40 milionů lidí
Sen o Rukopisech
Sen o životě bez Němců
Sen o novém náboženství
Sen o jazyce
Sen o Podkarpatské Rusi.

Polskie wydanie „Czeskich snów” Pavela Kosatika to wersja okrojona, informuje nas o tym już we wstępie Elżbieta Zimna, tłumaczka: nasze wydanie zawiera „połowę tej książki, w której zostały spisane czeskie sny o sąsiadach, innych narodach i wyobrażenie o własnym miejscu na świecie”. Nie pisze niestety co do naszej wersji nie weszło – a że teksty ciekawe, tłumaczenie...