Powieść ta uważana jest za najwybitniejszą w dorobku pisarza. A trzeba przyznać, że kilka wybitnych napisał.

Akcja powieści rozgrywa się na Kresach w latach 1941-1945. Rozpoczyna się w momencie ataku Niemiec na Związek Radziecki i kończy wraz z klęską Niemiec. Powieść jest kontynuacją wcześniejszej „Drogi donikąd”. O ile ta pierwsza jest znakomitą powieścią z historią w tle, to „Nie trzeba głośno mówić" jest raczej traktatem historycznym nadającym się do wielokrotnego czytania (bo za pierwszym razem nie sposób wszystkiego z niej wychwycić).
Powieść ukazuje losy zwykłych ludzi na tle bieżących wydarzeń historycznych. Jednak rola poszczególnych postaci fikcyjnych w powieści sprowadzona jest głownie do roli informatorów, którzy naświetlają wydarzenia historyczne. Charakterystyczne dla prozy Mackiewicza jest posługiwanie się zmienną perspektywą narracji. Gdy opisuje losy jednostek zawęża perspektywę do wiedzy danej postaci. Natomiast gdy pisze o wydarzeniach historycznych, wówczas przechodzi do formy opracowania naukowego, dysponując pełną specjalistyczną wiedzą.
Jest to ostatnia powieść autora, zarazem najbogatsza pod względem zgromadzonego materiału historycznego. Autor bardzo precyzyjnie odtwarza przebieg wydarzeń — z ogromną liczbą cytatów, dat i nazwisk. Natomiast walory artystyczne — tak charakterystyczne dla jego wcześniejszych powieści — schodzą na drugi plan. Co nie znaczy, że walorów takowych nie posiada. Autor znakomicie wplata opisy przyrody (rosy o poranku, zapachu wieczornego powietrza itp.) Powieść, tak jak wszystkie poprzednie, pełna jest błyskotliwych prawd moralnych i filozoficznych, które autor wkłada głównie w usta postaci fikcyjnych.
Powieść watro przeczytać nie tylko dlatego, że to dzieło wybitne, ale i dlatego, że pozwala spojrzeć na historię II wojny światowej z innej perspektywy niż ta podręcznikowa, którą znamy. Gdyby ktoś miał ochotę zapoznać się z twórczością autora, to proponuję zgodnie z chronologią ich powstawania (pierwsza to „Droga donikąd”, ewentualnie wydany w tym samym roku „Karierowicz”). Zaczynanie od niniejszego dzieła może być nieco przytłaczające – ze względu na przewagę publicystyki nad walorami literackimi.


Dzieło niniejsze uznawane jest za najwybitniejszą powieść autora. Oceniając jedynie wartość historyczną - tak, zgadzam się.

Powieść ta uważana jest za najwybitniejszą w dorobku pisarza. A trzeba przyznać, że kilka wybitnych napisał.

Akcja powieści rozgrywa się na Kresach w latach 1941-1945. Rozpoczyna się w momencie ataku Niemiec na Związek Radziecki i kończy wraz z klęską Niemiec. Powieść jest kontynuacją wcześniejszej „Drogi donikąd”. O ile ta pierwsza jest znakomitą powieścią z historią w...