Tych, którzy po ekskluzywną serię wybranych dzieł Philipa K. Dicka publikowaną przez Dom Wydawniczy REBIS sięgają w kolejności ukazywania się na rynku kolejnych woluminów, może zdziwić spotkanie z najnowszą pozycją, „Światem Jonesa”. Jest to bowiem jedna z wcześniejszych powieści amerykańskiego autora, tworzącego w tamtym okresie przede wszystkim opowiadania oraz książki zaliczane raczej do głównego nurtu, a nie fantastyki naukowej, naznaczona pewnymi znamionami charakterystycznymi dla utworów nie w pełni dojrzałych.

Akcja powieści rozgrywa się w 2002 roku i przedstawia wizję dystopijnego świata po wojnie nuklearnej, w którym za wiodącą doktrynę tak polityczną, jak i filozoficzno-etyczną, uznano relatywizm. Wykazujący się niewielką aktywnością członkowie społeczeństwa legalnie zażywają narkotyki i z apatią przyglądają się hedonistycznym ekscesom w tanich lokalach. Jarmarczną rozrywkę zapewniają głównie mutanci — ofiary promieniowania radioaktywnego — a poczynania wszystkich obywateli kontroluje państwo policyjne. Marazm zakłóca pojawienie się tytułowego Floyda Jonesa, mężczyzny przewidującego przyszłość o rok do przodu. Jego prekognicyjne zdolności nie pozwalają mu co prawda zmieniać biegu wydarzeń, ale wystarczają do tego, by porwać tłumy i stworzyć armię zwolenników.

Choć najważniejszą kwestią pozostaje rola Jonesa i wpływ jego osoby na społeczeństwo, Philip K. Dick poruszył jeszcze dwa inne wątki, charakterystyczne dla literatury science fiction tego okresu — kontakt z obcą rasą oraz kolonizację kosmosu. Przybysze, będący jednokomórkowymi organizmami swobodnie opadającymi na powierzchnię planety, ochrzczeni zostali mianem dryfterów. Nikt jednak nie wie, skąd pochodzą i czy stanowią jakiekolwiek zagrożenie. Równolegle prowadzone są tajne eksperymenty mające na celu przystosowanie organizmów ludzkich do życia na Wenus, w warunkach odbiegających od tych panujących na Ziemi.

Jak to zwykle bywa w utworach Dicka, język jest prosty i przystępny, intryga wciągająca, a akcja dość żywa. Nie oznacza to, że nie warto się przy „Świecie Jonesa” na chwilę zatrzymać, by przeanalizować nakreślony przez pisarza obraz świata, w swej konstrukcji wcale nie tak odległy od tego, z czym stykamy się na co dzień lub czego się obawiamy, myśląc o przyszłości. Z kolei kwestia prekognicji i postrzegania wydarzeń w kontekście czasu przywodzi na myśl typowe dla autora motywy związane z percepcją rzeczywistości. Razić może jedynie nieco pospieszne w kontekście całego utworu zakończenie i nie w pełni udana próba połączenia kilku wątków w jedną całość.

Trudno nie odnieść wrażenia, że mamy do czynienia z pewnego rodzaju pisarską wprawką, w której dopiero kiełkują koncepcje rozwinięte w późniejszej twórczości Dicka. Nie powinno to jednak zniechęcać czytelników przed sięganiem po „Świat Jonesa” — dla niezaznajomionych z prozą autora może być to świetna okazja, by zapoznać się z jednym z jego prostszych utworów, z kolei znawcom stwarza możliwość prześledzenia drogi, jaką przeszedł Philip K. Dick, by dotrzeć do etapu stworzenia „Trzech stygmatów Palmera Eldricha” czy „Ubika”.

Marta "Oceansoul" Najman