Odkąd pamiętam fascynowały mnie przekroje poprzeczne mieszkań lub ich rzuty „z lotu ptaka” przedstawione na ilustracjach w książkach dla dzieci lub w czasopismach. Z fascynacją śledziłam rozmieszczenie sprzętów, osobiste drobiazgi rozsiane w różnych przypadkowych miejscach. Fantazjowałam o życiu mieszkających tam osób i ich samopoczuciu. Potem moja ciekawość przeniosła się na miniaturowe domki dla lalek, nie mylić z różową wszechobecną tandetą, zapełniającą półki marketów w dziale z zabawkami. Mam na myśli rękodzieło – prawdziwe dzieła sztuki i miniaturyzacji, drewniane lub tekturowe, stworzone przez bardziej lub mnie profesjonalne ręce. Sama byłam autorką jednego z tych miniaturowych mieszkanek – było tekturowe, wypełniłam je mebelkami z pudełeczek i gotowymi drewnianymi, były tam też naczynia, dywaniki i nawet firanki. Mogłam się nim bawić godzinami. Po wielu latach pasja ta powróciła, ale w odniesieniu do literatury dla dorosłych – pierwszym i najdoskonalszym przykładem, który przychodzi mi do głowy jest Życie instrukcja obsługi G. Pereca, książka – kamienica. Jednocześnie szukałam też podobnych motywów w sztuce. Kilka lat temu, w jednym z tygodników natknęłam się na artykuł na temat cyklu fotograficznego „Plany” autorstwa Anety Grzeszykowskiej i Jana Smagi. Na fotografiach widoczne jest prywatne mieszkanie artystów z góry, jakby po zdjęciu sufitu – widać rozmaite sprzęty, niedbale rzucone przedmioty, jakieś rośliny i samych autorów w trakcie codziennych czynności. Można oczywiście wysnuć wniosek, że upodobanie do takich właśnie obrazów to objaw voyeryzmu czy zwykłego wścibstwa, jednak tym, co mnie najbardziej interesuje nie są sami ludzie i ich preferencje, dewiacje, nałogi i złe nawyki, ale po prostu przedmioty i ich życie: w koegzystencji z ludźmi oraz samoistne.

Czy wy też, jak ja, zastanawiacie się, dlaczego wciąż giną wam różne drobiazgi? Co się stało z tymi setkami łyżeczek od herbaty, naparstków, igieł, szpilek, spinaczy, guzików, drobnych monet, pudełek zapałek, szpulek nici i innych niewielkich przedmiotów? Często zastanawiałam się nad tym, czy nie mam w mieszkaniu podwójnej podłogi, gdzie to wszystko się mieści. Po lekturze książki „Kłopoty rodu Pożyczalskich” przekonałam się, że pomysł ten był wcale nie od rzeczy... Poznajemy bowiem Zegarkiewiczów - jedną z rodzin z klanu Pożyczalskich. Nie będę psuła przyjemności lektury tym, którzy ich jeszcze nie znają, wyjaśniając kim oni są i czym się zajmują, ci zaś, którzy to wiedzą, nie potrzebują żadnych tłumaczeń. Dodam tylko, że przeczytają ją z równą przyjemnością i dzieci, i dorośli a zawarta między słowami krytyka ludzkiego kompleksu wielkości oraz skłonności do przesady stanowić będzie dla tych ostatnich dodatkowy smaczek. Na dodatek twórcze zastosowanie przedmiotów, ujęte w fabule, znajdzie uznanie wielu osób i może zainspiruje jakieś warsztaty dla dzieci, zaś najmłodszych czytelników może tak zafascynować, iż stać się może jednym z elementów składających się na decyzję o wyborze określonego hobby (np. kolekcjonowaniu miniaturowych książeczek) a nawet zawodu.

Książka, przepięknie wydana przez Wydawnictwo Dwie Siostry, zawiera cudowne ilustracje Emilii Dziubak – bardzo nastrojowe, z pięknie oddaną grą światła i cienia, które nie tylko doskonale współgrają z klimatem tekstu, ale nawet czasem od niego odrywają, prowokując wyobraźnię do skręcania z drogi fabuły w inne rejony. Wolumin ten stanowi pierwszą część cyklu o Pożyczalskich, autorstwa Mary Norton, którą znamy jako autorkę pięknej Gałki od łóżka, również wydanej przez to samo wydawnictwo, w serii Mistrzowie Ilustracji. Z niecierpliwością czekamy na równie piękne wydane kolejne tomy serii, ufając, iż wydawnictwo podaruje je czytelnikom w najbliższym czasie.

Jowita Marzec