Nie potrafię znaleźć klucza do świata w którym metamorfozy są pomnażane kolejnymi metamorfozami. Ślady, którymi podążam do zrozumienia istoty rzeczy, są zbyt zatarte abym doszedł po liniach nakreślonych przez Henri Michaux. Cel, będący co jakiś czas w zasięgu mojego wzroku rozpływa się w mglistym horyzoncie, który sam pisarz potrafi skutecznie unicestwiać. A może moje zagubienie jest tylko częścią planu nieprzeciętnego Belga, który sprowadzaniem na manowce próbuje zachwycić czytelnika. W każdym razie to jego działanie z premedytacją ma odwrotny od zamierzonego skutek. W moim umyśle potęguje to jedynie poczucie zagubienia i towarzyszące temu niezrozumienie. Bo ja muszę uchwycić sens wszystkiego, pojąć nawet to, co wydaje się absurdalne. Zorientowanie się w myślach autora jest dla mnie równoznaczne z wydaniem mu przychylnej oceny. Niestety w tym wypadku moje wnioskowanie nie jest w stanie objąć zapewne bardzo wybujałej wyobraźni pisarza. "Gdzie indziej" na zawsze pozostanie białą plamą w moich wędrówkach po literaturze.

Wszystko to, co występuje w naszym realnym świecie znajdziemy u Henri Michaux, przepoczwarzone do granic możliwości. Tu wszystko staje na głowie, nic nie pozostawia nas bez pobłażliwego uśmiechu zdziwienia. Odmienne obyczaje mieszkańców opisywanych krain przyprawiają o ból głowy. I może wśród samych zasad, panujących w tych wyimaginowanych państwach nie byłoby nic zdrożnego. Ale natężenie z jakim autor nas nimi nasyca jest piorunująco niebezpieczne. Tak bardzo niebezpieczne, że w pewnym momencie ociera się o irytację oczu, zmęczonych czytaniem tego poradnika dla podróżników o olbrzymiej fantazji. Oczekiwałem, że od Henri Michaux piszącego to dzieło poetycką prozą, dostanę wyspę wrażliwości przenikniętą różnorodnością mniej lub bardziej pikantnych zwyczajów. W zamian za to stałem się obserwatorem wynaturzonych wzorców postępowania istot przypominających ludzi.

Skosztujcie sami opowieści o hodowli żywych istot w doniczkach. Zobaczcie na własne oczy normy zachowania utopijnych społeczeństw. Usłyszcie krzyki bólu, którego tak pełno na kartach tej książki. Posmakujcie chaotycznie rozrzuconego świata i pełnych przypadkowości, pieprznych historii z życia tubylców. Zachwyćcie się temperamentem osobników chyba tylko z wyglądu przypominających ludzkie organizmy. Być może Wam się to uda. Może Wy potraficie odpowiednio zinterpretować wymianę żon na targowisku i na dodatek jeszcze się z tego uśmiać. Niestety, moja wyobraźnia nie sięga tak daleko jak bym sobie tego życzył.

Fikcyjne reportaże z wymyślonych krajów zawierają często bardzo okrutne sceny nieprzeznaczone dla co bardziej wrażliwszych czytelników. Surrealistyczna logika nie przystająca do rzeczywistości może jednak spodobać się niespokojnym literackim duchom. Dopuszczam taką możliwość, że ktoś może posiadać całkiem odmienne zdanie niż ja. Tym bardziej, że obecnie wśród nielicznych ocen "Gdzie indziej" przeważają te bardzo dobre. Wobec tego pozostawiam Was z wątpliwościami, które w końcu sami musicie rozwiać. Od tego właśnie każdy z nas posiada przenikliwy umysł aby go używał w tego typu przypadkach.

Nie potrafię znaleźć klucza do świata w którym metamorfozy są pomnażane kolejnymi metamorfozami. Ślady, którymi podążam do zrozumienia istoty rzeczy, są zbyt zatarte abym doszedł po liniach nakreślonych przez Henri Michaux. Cel, będący co jakiś czas w zasięgu mojego wzroku rozpływa się w mglistym horyzoncie, który sam pisarz potrafi skutecznie unicestwiać. A może moje...