Michel Leiris

Fascynująca książka! "Wiek męski" wywodzi się gatunkowo z zapoczątkowanych w romantyzmie dzienników intymnych, Michel Leiris (1901-1990) zaś doprowadził ten gatunek do granic literatury, wiele granic przekraczając z nonszalancją i dezynwolturą godną lepszej sprawy. Przeciągnął strunę, która pękła i nic od tej pory nie będzie takie samo. "Wiek męski" jest efektem terapii psychoanalitycznej, której poddał się autor w latach 1929-1935. Nie dziwi więc fakt, że odnajdziemy w tej książce świadectwa niemal wszystkiego: narcyzmu, egoizmu, freudyzmu, kompleksu Edypa, sadyzmu, lęku przed kastracją, impotencji, mizoginizmu, alkoholizmu. To niesamowita, skupiona wokół własnego "ja" ekshibicjonistyczna ewangelia dziwactw, zboczeń, kompleksów i natręctw. Leiris sprawia wrażenie, jakby droczył się z czytelnikiem, pozornie mówiąc o sobie z niechęcią, jednak opowiada o sobie wszystko ze szczerością wykraczającą poza wszelkie, zwłaszcza estetyczne ramy, na siłę prezentuje się w jak najgorszym świetle, chcąc uzyskać wrażenie, że jest człowiekiem nad wyraz przeciętnym. Trudno jednak go za takiego uznać, nawet pobieżnie zapoznawszy się z opisami jego ekscesów i życiowych doświadczeń. Opisuje swoje ograniczenia i upadki, mitologizując - nie zaś mistyfikując. W pełnym zrozumieniu intencji autora bardzo pomaga posłowie, autorstwa Jana Błońskiego (1931-2009),z którego pozwolę sobie przytoczyć fragment: " (...) jak każdy pisarz, błąka się między papierem a własnymi majakami: lęka się świata, ale zarazem marzy o sankcji, która by go upewniła, że zmienił cokolwiek prócz znaczeń czy związków słów. Szukając rozwiązania, może, jak Aragon, podporządkować literaturę polityce. Może także, jak Breton, zaufać w magiczną moc słowa, które nie tyle góry, ile człowieka dzisiaj już przenosi w przyszłą krainę doskonałej wolności. Może wreszcie wybrać drogę pośrednią: upragnionym ryzykiem obarczyć samego siebie". Michelowi Leirisowi z pewnością się to udało, z pewnością też, jak konkluduje Błoński: "W tym dzieciństwie przegląda się cała epoka".