Edwin Bendyk celnie zauważa, że Kaczorowski zachorował na Pragę. Może moja przypadłość nie jest aż tak ciężka, ale i ja swego czasu zaraziłam się Czechami. Gorączka młodości została odbębniona, co nie znaczy, że nie wraca do mnie jak sezonowe przeziębienie - pewnikiem mała przygoda z językiem czeskim, Čapkiem i wakacje spędzane w małym miasteczku z przepysznym serem prażonym tak osłabiły organizm. Trzeba baczyć, gdzie się człowiek szlaja w latach młodości.

Mniejsza o to, co ja myślę o Czechach, dużo ważniejsze i ciekawsze jest to, co autor "Praskiego elementarza" ma do powiedzenia w tym temacie, bo jego zbiór esejów koncentrujących się wokół największych pisarzy czeskich XX wieku to rzecz, którą warto przeczytać. Z trudem przychodzi mi określić, kto najwięcej z nich zaczerpnie - z jednej strony, bez podstawowej znajomości pewnych nazwisk (i historii komunizmu w Czechach, konieczna powtórka!) można się pogubić, z drugiej starzy wyjadacze nic nowego się nie dowiedzą (trzeba pamiętać, że eseje były pisane z myślą nie o bohemistach, a przeciętnych czytaczach gazet). Obowiązkowo melduje się Hrabal i Kafka, wiele miejsca zajął Kundera, jest i Hašek, na krótko wpadnie Čapek. Esejów poświęconych poszczególnym artystom jest jedenaście, do tego dochodzą jeszcze dwa otwierające i zamykające tomik (tytułowy tekst wspaniale wprowadza w klimat i urzeka czytelnika magiczną wizją Pragi). Kaczorowski zna się na rzeczy, i to widać - mówi i o konkretnym autorze, i o jego życiu, i książkach, i historii, i czeskiej mentalności, balansuje z wyczuciem między wątkami, dzięki czemu nie przytłacza czytelnika. Co więcej, walczy z polskim mitem Przaśnego Czecha - zapominamy (nie zdajemy sobie sprawy?), że to nie jest kraj pełen Szwejków opychających się knedlami zapijanych piwem. Wyolbrzymiając do karykaturalnych rozmiarów skojarzenia ze specyficznym humorem i podejściem do życia naszych południowych sąsiadów przestajemy ich postrzegać jako naród o skomplikowanej historii i bogatej kulturze, który przeżył krwawe czasy i zmierzył się ze swoimi demonami. Kaczorowski pamięta zarówno o artystycznej Pradze celebrującej życie, jak i stolicy z bezmyślną cenzurą, czystkami rasowymi i krwią na malowniczych uliczkach.

Warto sięgnąć po wznowione wydanie, uzupełnione i nieco zmienione przez autora. Miłym smaczkiem są zdjęcia, mało ich co prawda, ale jak już się zdarzą, to warto na nie zerknąć. Kaczorowskiemu w kwestii kultury czeskiej można zaufać, a jego nienachalnie ukazująca się w esejach szczera sympatia do niej sprawia, że po prostu z przyjemnością się czyta. Chciałabym pewnego dnia umieć wyrazić, jakie są Czechy, a nie tylko rozumieć je na intuicję.

Edwin Bendyk celnie zauważa, że Kaczorowski zachorował na Pragę. Może moja przypadłość nie jest aż tak ciężka, ale i ja swego czasu zaraziłam się Czechami. Gorączka młodości została odbębniona, co nie znaczy, że nie wraca do mnie jak sezonowe przeziębienie - pewnikiem mała przygoda z językiem czeskim, Čapkiem i wakacje spędzane w małym miasteczku z przepysznym serem...