Przyjemna, nie można zaprzeczyć, że w czasie swojego powstania (lata 90.) była w pewien sposób pionierska dla rozwoju realizmu magicznego na Słowacji, ale czytana współcześnie, w Polsce... No nie wiem.

Przyjemna, nie można zaprzeczyć, że w czasie swojego powstania (lata 90.) była w pewien sposób pionierska dla rozwoju realizmu magicznego na Słowacji, ale czytana współcześnie, w Polsce... No nie wiem.

Słowacki pisarz Václav Pankovčín (1968-1999) zdobył uznanie w swoim rodzinnym kraju, jak również za granicą, jako autor siedmiu książek, głównie zbiorów opowiadań. Dwa z nich "To będzie piękny pogrzeb" i "Marakesz" zostały przetłumaczone na język polski. Ten pochodzący z północno-wschodniej części Słowacji twórca, wpisuje się w krąg literatury małych ojczyzn. Akcja jego opowiadań najczęściej umiejscowiona jest w okolicach, z których sam się wywodzi, a więc ze słowackiej części Łemkowszczyzny. Opisy wiejskiego życia w latach dzieciństwa Pankovčína w zasadzie w niczym nie odbiegają od realiów znanych z naszych wsi sprzed kilku dekad. Wieś w jego opowiadaniach, to miejsce, gdzie postęp cywilizacyjny dociera w spokojnym i nieśpiesznym tempie: niby jest wszystko, to co gdzie indziej – jest elektryczność czy zaopatrzenie sklepów, ale i bez tego dałoby się spokojnie wyżyć w latach 70-tych XX wieku, gdzie rolnicy byli w zasadzie samowystarczalni, a na zakupy innych potrzebnych czasem artykułów szło się lub jechało autobusem do najbliższego miasteczka.

Wieś Pankovčína to również miejsce opisywane z pewną, nieraz całkiem wyraźną nutką realizmu magicznego. Zdarzają się tam wyraziste, prorocze wręcz rozmowy ze zmarłymi krewnymi na pograniczu jawy i snu. Duchy ukazują się w ważnych momentach, żeby zapewnić żyjących bliskich, o tym, że jest im dobrze tam, gdzie są, albo przekazać jakieś ważne ostrzeżenie. Choroby i nieszczęścia nieraz wynikają z rzucenia uroku, albo ingerencji sił nieczystych. Można im zapobiegać, czy odwracać ich skutki odpowiednimi modlitwami czy specjalnymi działaniami wdrożonymi w codzienne życie. Magiczność tych zdarzeń wcale nie jest kreowana na siłę, są to dokładnie takie same sytuacje, w jakie wierzono przed laty również na naszym terenie, a pewnie i do dzisiaj gdzieniegdzie wierzy się, tylko że w ukryciu, aby uniknąć posądzeń o wiarę w zabobony albo, co gorsze, nie zostać podejrzanym o chorobę psychiczną. Opowiadania Pankovčína przypominają te ludowe opowieści, które dzieci wychwytywały z zapartym tchem udając, że śpią, w czasie wieczornych wizyt sąsiadów, albo po mocno przeciągniętych kolacjach po jakiejś większej pracy, jak wiecha na budowie, wykopki czy młocka.

Akcja części opowiadań rozgrywa się również w mieście, ale i tutaj, jest to miasto o dawnym, nieco przykurzonym już uroku, są tam dziwne ulice, które pomimo zmiany układu urbanistycznego, wcale nie chcą odejść w niebyt, są pustostany i zaniedbane akademiki, ale nie przeszkadza to wcale czytelnikowi, gdyż jest prowadzony przez niezwykle utalentowanego narratora.

Słowacki pisarz Václav Pankovčín (1968-1999) zdobył uznanie w swoim rodzinnym kraju, jak również za granicą, jako autor siedmiu książek, głównie zbiorów opowiadań. Dwa z nich "To będzie piękny pogrzeb" i "Marakesz" zostały przetłumaczone na język polski. Ten pochodzący z północno-wschodniej części Słowacji twórca, wpisuje się w krąg literatury małych ojczyzn. Akcja jego...

Są książki, które potrafią zaczarować i uwieść czytelnika od pierwszych zdań. "To będzie piękny pogrzeb", zbiór opowiadań nieżyjącego już, niestety, słowackiego pisarza, to właśnie ten typ literatury. Oniryczne historie, niektóre mocno upiorne, niektóre subtelnie smutne, przemawiają do wyobraźni i przenoszą w zupełnie inny wymiar.
Realizm magiczny? Może, ale przyrządzony według słowiańskiego przepisu. Moim zdaniem, arcydzieło.

Są książki, które potrafią zaczarować i uwieść czytelnika od pierwszych zdań. "To będzie piękny pogrzeb", zbiór opowiadań nieżyjącego już, niestety, słowackiego pisarza, to właśnie ten typ literatury. Oniryczne historie, niektóre mocno upiorne, niektóre subtelnie smutne, przemawiają do wyobraźni i przenoszą w zupełnie inny wymiar.
Realizm magiczny? Może, ale przyrządzony...