Wróg czy sprzymierzeniec? Nie da się ukryć, że w literaturze opisującej pierwszy kontakt z obcą cywilizacją podobnych wątpliwości pojawia się sporo. Rzadko kiedy przybysze z odległych układów gwiezdnych to przyjaźni pacyfiści. W większości przypadków, poczynając od wydanej jeszcze w XIX wieku „Wojny światów”, lepiej by było, gdybyśmy pozostali sami we Wszechświecie. Dla straszliwych, dysponujących śmiercionośną bronią Marsjan mieszkańcy Ziemi to bowiem jedynie smaczne przekąski, a w literaturze science fiction nie są owi najeźdźcy odosobnionymi przypadkami.

Jacy będą przyjaciele z Frolixa 8? Zanim rozważymy tę kwestię, wróćmy na Ziemię i przyjrzyjmy się naszej rodzimej planecie. Philip K. Dick wielkim optymistą nie jest, gdyż oto trafiamy do krainy rządzonej przez Nowych i Niezwykłych, przewyższających inteligencją i zdolnościami telepatycznymi resztę ludzkości – Starych. Nieustanny podsłuch, obozy pracy oraz brak możliwości wyrwania się z szarego, monotonnego życia to narzędzia, za pomocą których społeczeństwo trzymane jest w ryzach. A przyszłość maluje się w jeszcze ciemniejszych barwach, gdyż najtęższy umysł świata konstruuje właśnie Wielkie Ucho – jeszcze skuteczniejsze narzędzie podsłuchu i inwigilacji.

Nic dziwnego, że nie wszystkim owa sytuacja społeczna i polityczna się podoba. Szczególnie niezadowolona jest grupa Podludzi – wyznawców Thorsa Provoniego, przebywającego gdzieś w odległej galaktyce. Jego zwolennicy oczekują powrotu mistrza, kolportując propagandowe gazetki oraz pijąc alkohol, którego spożycie (w odróżnieniu od całkowicie legalnych narkotyków) pozostaje surowo zakazane, a nieprzestrzeganie tego zakazu kończy się przymusowymi wakacjami w obozie pracy.

Tytuł książki zawiera sugestię, że w pewnym momencie na scenie powieści pojawią się przybysze z Frolixa 8. Nie chcę zdradzać, jak będą owi kosmici wyglądać oraz jakie będą ich zamiary względem Ziemian. Dodam tylko, że Dick pozostawia miejsce na niedopowiedzenia i niejednoznaczności, co jest najciekawszym aspektem dzieła amerykańskiego pisarza.

Znacznie gorzej prezentuje się niestety wiarygodność psychologiczna bohaterów. Działania podejmowane przez Nicka Appletona, renowatora opon, oraz Willisa Grama, wszechmocnego dyktatora, pozostają, delikatnie mówiąc, słabo umotywowane. Obydwaj zdają się przechodzić wyjątkowo ciężki kryzys wieku średniego, co kończy się uganianiem za nastoletnimi spódniczkami (albo raczej spodniami, sądząc z niepokornego charakteru ich wybranki).

Czy powyższe niedociągnięcia przeszkadzały mi w lekturze? Odrobinę tak, jednak szalona wyobraźnia Dicka stworzyła światy, które nadal intrygują. Nie da się ukryć, że „Nasi przyjaciele z Frolixa 8” to jedna z mniej skomplikowanych fabularnie powieści amerykańskiego mistrza, lecz dająca do myślenia i pozostająca w pamięci. Z pewnością nie jest to pozycja, od której należy zaczynać przygodę z twórczością autora, jednak wielbiciele Dicka mogą po nią sięgać bez obaw.

Ewa Szymczak