,,Elektra" to kolejna przeczytana przeze mnie ostatnio (w ramach przygotowań do pracy magisterskiej) tragedia Eurypidesa. I o ile ,,Ifigenia w Aulidzie" i ,,Ifigenia w Tauryi" są bardzo dobre, ale nie miałam przy nich wrażenia, że czytam coś wybitnego, tak tą pozycją jestem naprawdę zachwycona.

Podobnie jak wyżej podane sztuki, ta również odnosi się do mitu o wojnie trojańskiej, a raczej jej zakończeniu, kiedy to królowa Klitajmestra razem ze swoim kochankiem Ajgistem zabiła wracającego z wojny Agamemnona, a jego dzieci postanowiła odsunąć od tronu. Jedyny syn, Orestes, uciekł z Myken do krewnych w Fokidzie, skąd powraca po latach, aby pomścić śmierć ojca. W wiejskiej chacie odnajduje swoją siostrę Elektrę - dziewczyna została wydana przez matkę i ojczyma za ubogiego mężczyznę, aby ten nie mógł rościć sobie praw do korony. Dysząca żądzą zemsty na matce Elektra namawia brata, by zabił nie tylko mordercę Agamemnona - Ajgistosa, ale także Klitajmestrę.

W porównaniu do ,,Ifigenii w Aulidzie", tutaj ponownie widać dużą nowatarskość Eurypidesa, który znacznie ogranicza rolę bogów i przepowiedni (oczywiście, to wszystko się pojawia, ale jako dodatek, nie clue), natomiast stawia na własne wybory bohaterów i ich uczucia. Wprawdzie pojawia się tu wzmianka o tym, że Orestes wyruszył pomścić ojca za namową Apolla, ale czytelnik nie ma wątpliwości, że główną rolę odegrały tu relacje rodzinne, które są całkowicie aktualne i realne. Szczególnie widać to w przypadku głównej bohaterki i jej matki. Klitajmestra zabija Agamemnona, ponieważ doznała od niego wielu krzywd, ma dosyć bycia ofiarą, toteż przechodzi do roli oprawcy - zaczyna znęcać się nad córką. W rezultacie Elektra znienawidziła matkę, czuła się samotna i opuszczona, a ukojenie widziała jedynie w śmierci Klitajmestry. Zarówno postawa starszej z kobiet, która niby kocha swoje dzieci, ale przez urazy z przeszłości nie potrafi być matką, jak i Elektry reagującej złością i agresją na odtrącenie przez najbliższych są jak najbardziej współczesne. Przy czym chociaż autor od czasu do czasu rzuca nam proste morały (niewierną żonę należy ukarać), to widać, że tak naprawdę tu nic nie jest proste i uciekanie się do przekonania, że to wszystko wola bogów, to bardziej próba radzenia sobie bohaterów z rzeczywistością, niż lekarstwo na wszystkie bolączki. I chociaż forma antycznego dramatu czasem może utrudniać wczucie się w fabułę, tak tutaj tak nie jest, a przynajmniej nie w moim przypadku - naprawdę czułam te wszystkie emocje bohaterów i głęboko współczułam całej rodzinie. Wstrząsająca jest konfrontacja Klitajmestry i Elektry, kiedy obie przerzucają się całkiem logicznymi argumentami - matka twierdząc, że skoro mąż skrzywdził ją tyle razy, to nie mogła wiecznie na to pozwalać, a jej córka zadając bardzo naturalne i aktualne pytanie: ,,Ale co ja byłam temu winna?". Wstrząsająca jest także reakcja Orestesa i Elektry na śmierć matki, gdzie wyraźnie widać, że obowiązki i zemsta rodowa nie grały tu głównej roli.

Jeśli miałabym się czegoś doczepić, to jest to widoczny w niektórych momentach seksizm. Ogólnie jest wiele sporów, czy Eurypides był mizoginistą czy feministą i czy stał po stronie swoich bohaterek, chociaż jego tragedie da się teraz odczytywać w myśl krytyki feministycznej. W ,,Elektrze" mamy niestety jednak kilka jednoznacznych wypowiedzi o tym, że to mężczyzna powinien być głową domu, a kobieta mu się podporządkowywać. Wiem, że takie były realia, ale teraz mamy XXI wiek i na szczęście mogę pisać, że takie coś mi się nie podoba. Za to wiejski mąż Elektry ma dość nowoczesne i prokobiece poglądy, otwarcie sprzeciwiając się traktowaniu pań jako obiektów seksualnych.

Ponownie: nie wiem, czy dla współczesnego czytelnika niezainteresowanego mitologią i literaturą dawną ta sztuka przemówi, ale na mnie wywarła ogromne wrażenie i podczas czytania wiele razy nie mogłam się nadziwić, jak bardzo to jest prawdziwe i trafne psychologicznie.


,,(…) rzadko taka zdobycz znajdzie się na świecie,

Że ktoś nieszczęsne losy z tobą dzielić będzie,
Tak samo, jak szczęśliwe."

,,Elektra" to kolejna przeczytana przeze mnie ostatnio (w ramach przygotowań do pracy magisterskiej) tragedia Eurypidesa. I o ile ,,Ifigenia w Aulidzie" i ,,Ifigenia w Tauryi" są bardzo dobre, ale nie miałam przy nich wrażenia, że czytam coś wybitnego, tak tą pozycją jestem naprawdę zachwycona.

Podobnie jak wyżej podane sztuki, ta również odnosi się do mitu o wojnie...