Literatura źródeł - to ta sztuka spopularyzowała określenie "robot" (choć ukuł je krewny Autora),które na stałe weszło do wielu języków świata. Poza tym to świetna rozprawka na temat automatyzacji, kosztów pracy, luddyzmu ze sporą dawką science-fiction - już w pierwszej książce o robotach te się zbuntowały. Kawał historii, dobrze napisanej, nawet dzisiaj.

Literatura źródeł - to ta sztuka spopularyzowała określenie "robot" (choć ukuł je krewny Autora),które na stałe weszło do wielu języków świata. Poza tym to świetna rozprawka na temat automatyzacji, kosztów pracy, luddyzmu ze sporą dawką science-fiction - już w pierwszej książce o robotach te się zbuntowały. Kawał historii, dobrze napisanej, nawet dzisiaj.

Pisanie o "prorockości" R.U.R-a, wyliczanie co już się zrealizowało z tej wizji (już ponadstuletniej),nie jest wprawdzie nietrafne (pierwsza rozmowa Heleny z robotem tak bardzo przypomina nasze pierwsze kontakty z ChatemGPT),ale jest dużym spłyceniem i zbanalizowaniem dramatu Čapka – tutaj bowiem autor, podobnie jak w "Fabryce absolutu", skupia się na procesach modernizacyjnych, na których grozę my, w XXI w., trochę się już uodporniliśmy. Jest tu więc koszmar niekończącej się nadprodukcji, dyktatura przemysłu, budzenie sił, których nie sposób opanować, zmiany techniczne, polityczne i społeczne, które zachodzą tak błyskawicznie, że nieuchronnie prowadzą do katastrofy. Čapek nie jest jak zwykły konserwatysta, który uderza w apokaliptyczne tony, ponieważ boi się zmian, których nie pojmuje – raczej próbuje zrozumieć nowoczesność, intencje i motywacje jej koryfeuszy, zadając przy tym mnóstwo dużych pytań (niektóre traktując głębiej, inne bardziej powierzchownie): o sens postępu technicznego, o istotę człowieczeństwa, o jego koniec (kim będzie człowiek w nowym świecie, w którym znikną warunki, które dziś kształtują naszą kondycję) i początek (czy stworzymy coś, co będzie “dostatecznie” ludzkie).

Pisanie o "prorockości" R.U.R-a, wyliczanie co już się zrealizowało z tej wizji (już ponadstuletniej),nie jest wprawdzie nietrafne (pierwsza rozmowa Heleny z robotem tak bardzo przypomina nasze pierwsze kontakty z ChatemGPT),ale jest dużym spłyceniem i zbanalizowaniem dramatu Čapka – tutaj bowiem autor, podobnie jak w "Fabryce absolutu", skupia się na procesach...

Ciekawa książka. Ukazuje jakie zagrożenia mogą czekać ludzkość w stosunku z szybko rozwijającą się technologią. Nie jestem fanem form dramatycznych, tego całego podziału na 3 akt itp. ale tutaj totalnie mi to nie przeszkadzało. Całość doprawiona humorystycznymi i sarkastycznymi wstawkami. Lektura warta polecenia.

Ciekawa książka. Ukazuje jakie zagrożenia mogą czekać ludzkość w stosunku z szybko rozwijającą się technologią. Nie jestem fanem form dramatycznych, tego całego podziału na 3 akt itp. ale tutaj totalnie mi to nie przeszkadzało. Całość doprawiona humorystycznymi i sarkastycznymi wstawkami. Lektura warta polecenia.

PRAWA ROBOTÓW

Każdy z nas zna słowo robot. To, co kiedyś było określeniem stricte związanym z literaturą science fiction, stało się elementem codzienności – już nie tylko składnikiem mowy potocznej, ale też i określeniem sprzętów, jak choćby robot kuchenny czy robot sprzątający przecież. A wiecie skąd w ogóle się ono wzięło? Kto je wymyślił? A tak się składa, że czeski pisarz Karel Čapek i to ponad sto lat temu. I, jak się pewnie możecie domyślić, zrobił to w tej właśnie książce. Nie powieści, bo dramat to, sztuka sceniczna, więc dialogami stojąca i wiadomo ta forma nie dla każdego, ale nie zmienia to faktu, że książkę poznać warto, a nawet trzeba, jeśli cenicie sobie fantastykę, a jeszcze nie znacie takiej klasyki.

Tytułowy R.U.R. to skrót od słów Roboty Uniwersalne Rossuma, czyli nazwy korporacji zajmującej się produkcją robotów, czyli sztucznych, podobnych człowiekowi maszyn, ale jednak nie mechanicznych, a złożony z wychodowanej specjalnie tkanki. Od ludzi nie różni ich właściwie nic poza tym, że nie mają własnych praw i są tanią siłą roboczą. A taki stan rzeczy wielu jest po prostu na rękę, są jednak także tacy, którzy nie zgadzają się z tym podejściem i chcą wywołać społeczną rewolucję. Czy to jednak może się udać? I czy ma jakikolwiek sens?

http://ksiazkarniablog.blogspot.com/2024/01/rur-karel-capek.html

PRAWA ROBOTÓW

Każdy z nas zna słowo robot. To, co kiedyś było określeniem stricte związanym z literaturą science fiction, stało się elementem codzienności – już nie tylko składnikiem mowy potocznej, ale też i określeniem sprzętów, jak choćby robot kuchenny czy robot sprzątający przecież. A wiecie skąd w ogóle się ono wzięło? Kto je wymyślił? A tak się składa, że czeski...

Trochę język i dobór konkretnych ostrzeżeń trąci myszką, ale meritum? Meritum wciąż wali po głowie, może nawet bardziej teraz, gdy doczekaliśmy się naszej wersji "robotów" niż wtedy, gdy robotowie (sic!) byli "tylko" metaforą kapitału/mas robotniczych... Choć nawet to "tylko" to przecież potężne przesłanie!

Trochę język i dobór konkretnych ostrzeżeń trąci myszką, ale meritum? Meritum wciąż wali po głowie, może nawet bardziej teraz, gdy doczekaliśmy się naszej wersji "robotów" niż wtedy, gdy robotowie (sic!) byli "tylko" metaforą kapitału/mas robotniczych... Choć nawet to "tylko" to przecież potężne przesłanie!

Ciekawostka: słowo "robot" w znaczeniu mechanicznego człowieka wymyślił, a następnie rozpowszechnił dzięki swojemu dramatowi "R.U.R." Karel Čapek.

Rossum, właściciel R.U.R. [skrót od Roboty Uniwersalne Rossuma], produkował w swych fabrykach roboty, które były maszynami biologicznymi. Nie było w nich komponentów mechanicznych, elektrycznych czy elektronicznych. Przypominały raczej to, co dziś uznajemy za androidy [jak np. w Dickowskim "Blade Runnerze"]. Co różniło je więc od ludzi? Brak emocji, większa siła, brak typowych dla człowieka niedoskonałości fizycznych i wydolnościowych.

Karel Čapek - podobnie jak w "Fabryce absolutu" - przygląda się motywowi boskiego stworzenia. Roli Boga i jego kreacjonistycznej sile. A także: jego odpowiedzialności.

Dramat R.U.R. praktycznie w ogóle się nie zestarzał - mało tego - być może obecnie, w czasach rewolucji technologicznej związanej z rozwojem sieci neuronowych, uczenia maszynowego i #AI - jest jeszcze bardziej aktualny niż w chwili opublikowania.

Polecam Wam serdecznie zapoznać się z dramatem Karela Čapka, zwłaszcza iż w pełni legalnie i zupełnie za darmo możecie go pobrać z serwisu @wolnelektury w postaci przyjaznej dla czytników 🙂

Dłuższy tekst o „R.U.R.” na mojej stronie – link:
https://karols.pl/r-u-r-karel-capek-recenzja/

Ciekawostka: słowo "robot" w znaczeniu mechanicznego człowieka wymyślił, a następnie rozpowszechnił dzięki swojemu dramatowi "R.U.R." Karel Čapek.

Rossum, właściciel R.U.R. [skrót od Roboty Uniwersalne Rossuma], produkował w swych fabrykach roboty, które były maszynami biologicznymi. Nie było w nich komponentów mechanicznych, elektrycznych czy elektronicznych. Przypominały...

Ludzie tworzą roboty, roboty przejmują ich pracę, a w końcu pozbywają się swoich twórców, a na końcu pojawia się "Power of love". Ale wybaczamy, bo to jedno z pierwszych. Plus chyba autor nie jest wielkim fanem technologii.

Ludzie tworzą roboty, roboty przejmują ich pracę, a w końcu pozbywają się swoich twórców, a na końcu pojawia się "Power of love". Ale wybaczamy, bo to jedno z pierwszych. Plus chyba autor nie jest wielkim fanem technologii.

Lem to to nie jest.

Lem to to nie jest.

Patrząc przez pryzmat późniejszych utworów autora dość słabe to jest. Pojawiają się tu pomysły i koncepcje rozwinięte w inwazji napisanej 16 lat później i ciężko mi ocenić ten utwór rezygnując z tej prespektywy. Jest to utwór jest pionierski w którym pojawiają się motywy obecne w późniejszych działach Czapka. I to jest jego główną wartość. IMHO. Bo jeśli chodzi o tresc, złożoność, warstwę literacka, ostrość wypowiedzi, dojrzałość to rur wygląda jak wstępny szkic do inwazji.

Patrząc przez pryzmat późniejszych utworów autora dość słabe to jest. Pojawiają się tu pomysły i koncepcje rozwinięte w inwazji napisanej 16 lat później i ciężko mi ocenić ten utwór rezygnując z tej prespektywy. Jest to utwór jest pionierski w którym pojawiają się motywy obecne w późniejszych działach Czapka. I to jest jego główną wartość. IMHO. Bo jeśli chodzi o tresc,...

Dramat napisany tak dawno temu, a tak zaskakujaco aktualny w tematyce. Porusza wiele nadal poruszanych w dyskusjach SF czy filozoficznych - czy sztucznie stworzony człowiek zasługuje na taki sam szacunek, jak prawdziwy? Czy bezwzględne posłuszeństwo będzie mu ciążyć, czy też może kiedyś się zbuntuje? Z jakiego powodu/pod jakim pretekstem? Czy jest, jak działa, sztuczna inteligencja? Czy świat złożony tylko z robotów, bez ludzi, byłby lepszym od tego z ludźmi? Czy miałby w ogóle sens, rację bytu?

Te pytania przewijają się na stronach wydanego 100 lat temu R.U.R., ale także na stronach wielu współczesnych dzieł SF. To, co wyróżnią dramat Capka od dzisiejszych książek to fakt, że wiele z tych kwestii zostało poruszanych po raz pierwszy, podobnie zresztą jak słowo "Robot" - odczytywane przez nas tak machinalnie, normalnie, jakby po prostu autor używał tego określenia bo gdzieś (jak każdy) je słyszał. Otóż nie: on je na potrzeby tej ksiązki wymyślił.

Wizjonerstwo wielkie, wyobraźnia olbrzymia, pomysł świetny, rozmach potężny, inteligencja wysoka. Sam dramat jednak, z żalem mówię, jednak taki sobie. Może dlatego, że mam awersję do czytania takich rzeczy "na sucho", może na scenie wyszłoby lepiej. Nie wiem.

Ale wiem, że bezwzględnie warto zapoznać się z tą książką, bo jakikolwiek kanon SF nie stworzymy, w każdym powinno się dla niej miejsce znaleźć. Po prostu na to zasługuje.

Dramat napisany tak dawno temu, a tak zaskakujaco aktualny w tematyce. Porusza wiele nadal poruszanych w dyskusjach SF czy filozoficznych - czy sztucznie stworzony człowiek zasługuje na taki sam szacunek, jak prawdziwy? Czy bezwzględne posłuszeństwo będzie mu ciążyć, czy też może kiedyś się zbuntuje? Z jakiego powodu/pod jakim pretekstem? Czy jest, jak działa, sztuczna...