Źródło: By Tadeusz Langier - http://wyborcza.pl/5,91689,5506878,Witkacy_i_fotografia.html?i=4, Domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=18072273
Malarz, fotograf, pisarz, dramaturg i filozof. Autor koncepcji Czystej Formy, właściciel studia portretowego.
W roku 1917 przyłączył się do grupy „formistów” i brał udział w jej wystawach. Dwa lata później, w roku 1919, wydał swoje główne dzieło estetyczne Nowe formy w malarstwie i wynikające stąd nieporozumienia zawierające Teorię Czystej Formy. Ta teoria estetyczna (bo nie był to program, w przeciwieństwie do ówczesnych, licznych nowych kierunków artystycznych) zdeterminowała jego późniejszą twórczość malarską oraz teatralną. I chociaż teoria ta stanowiła najlepszy opis tego, co się wówczas w sztukach plastycznych działo (m.in. kubizm, abstrakcjonizm),to pozostała właśnie niezrozumiana, budząc szereg nieporozumień (uprzedzonych niejako samym tytułem publikacji) i w zasadzie trwa to do dzisiaj. Teoria Czystej Formy została wykorzystana także w teatrze. Tutaj Witkacy okazał się wizjonerem i inspirował reżyserów. Pod wpływem teorii Witkacego wykreował swój teatr Tadeusz Kantor.
Mimo ówczesnych niepowodzeń inscenizacyjnych jego sztuk teatralnych, Witkacy nie zrezygnował z dalszego ich pisania. Jego sztuki doczekały się udanych inscenizacji w latach 70. XX wieku, np. Szewcy. Witkacy był także płodnym pisarzem. Po młodzieńczej powieści 622 upadki Bunga, czyli demoniczna kobieta napisał Pożegnanie jesieni, Nienasycenie oraz niedokończone Jedyne wyjście.
W 1935 roku ukazało się podstawowe dzieło filozoficzne Witkacego: Pojęcia i twierdzenia implikowane przez pojęcie istnienia – zwane przez niego „hauptwerkiem”. Napisał wiele pism krytycznych i filozoficznych (szczególnie estetycznych). Jako krytyk Witkacy był równie radykalny i nonkonformistyczny jak Stanisław Brzozowski, co nie przysparzało mu przyjaciół. Ostatnie dzieło filozoficzne Witkacego, uzupełnienie „hauptwerku”, to Zagadnienie psychofizyczne (1938) – oryginalna filozofia: biologiczny monadyzm, inspirowana monadyzmem Leibniza. Mimo że prawie całe jego archiwum przepadło podczas powstania warszawskiego, jego dzieła zebrane (bez wszystkich listów) obejmują 25 tomów.
Myślę, że warto rozpocząć tą recenzję od stwierdzenia faktu, że Stanisław Ignacy Witkiewicz ma bardzo specyficzny styl pisania. Pełno w nim luzu, lekkiego odbiegania od tematu i czuć osobistość tego dzieła i jest to cecha, która już na starcie może odrzucić część czytelników. Pomimo tego, uważam że każda osoba mająca jakiekolwiek zdanie na temat używek powinna przeczytać tą pozycję.
"Narkotyki" są pełne detalicznych opisów skutków (negatywnych i pozytywnych) zażywania używek, tych krótkotrwałych oraz długotrwałych. Autor operuje racjonalnymi argumentami do przekonania nas o szkodliwości narkotyków, zamiast grać na emocjach. Nie boi się napisać o dobrych stronach danej substancji, jeżeli takowe istnieją.
Jedynym moim zarzutem jest długość rozdziału o kokainie, który w zasadzie wygląda jakby Witkacy nic na ten temat nie wiedział, ale dodał tam ten fragment aby oczyścić się z zarzutu kokainisty. Oprócz tego w rozdziale o morfinie, który został napisany przez znajomego pisarza - Bogdana Filipowskiego - autor powołał się na słowa francuskiego naukowca, jednak nie uraczył czytelnika jak nazywał się ten Francuz. Przez to musimy uwierzyć zarówno Witkacemu jak i Filipowskiemu, że taka postawa rzeczywiście miała miejsce, a nie została wymyślona, aby obalać własne tezy.
Bełkot naćpanego umysłu czy niepokojące proroctwo dotyczące przyszłości?
"Szewcy" to próba realizacji Czystej Formy. Pełno tu absurdu, groteski, fantastyki, niejednolitości, prowokacji. Kolejny bohaterowie dążą do przeprowadzenia rewolucji: faszystowskiej, komunistycznej czy technokracji ( totalitaryzmu w innej odsłonie). Jedyną osobą, która potrafi się odnaleźć w każdej z nich jest Irina Zbereźnicka Podbereska. Wykorzystując swoją biologiczną atrakcyjność, zmusza innych do posłuszeństwa. Jedynymi, którzy nie poddają się jej urokowi są Towarzysz X i Abramowski - ludzie zunifikowani, bez emocji.
Witkacy pokazywał obraz rewolucji, której sam był świadkiem.
Nie zmienia to jednak faktu, że lektura jest podła do czytania, mało zrozumiała i na Boga nie wiem, dlaczego jest w kanonie lektur do matury rozszerzonej. Brrrr....