Profesor Andrews w Warszawie. Wyspa

Na samym początku wszystko wskazuje na to, że pójdzie sprawnie, lecz okazuje się, że walizka to dopiero początek. Profesor Andrews - jak większość z nas - przywykł do swojego trybu życia, okoliczności, w których się zwykle się znajdował. Tokarczuk pokazuje zmianę priorytetów i sposobu postrzegania pod wpływem zupełnie nieznanych okoliczności. Brytyjski profesor zostaje jakby wrzucony do całkiem innej rzeczywistości, zna pewne tropy, ale właściwie wszystko jest dla niego obce. Nie wie, w jaki sposób powiązać znane mu szczątkowe informacje, by mógł wrócić spowrotem do miejsca, gdzie powinien był się znaleźć. Sama miałam wrażenie, jakbym trafiła do snu mimo, iż jestem Polką i mieszkam w tym kraju.
Ostatnie zdanie wzbudziło we mnie grozę (nieszczególnie mocną, ale prowokującą), pierwsza strona zaś nostalgię za czasami sprzed koronawirusa, kiedy było jeszcze to, co przywykliśmy nazywać "normalnością". Dlatego uważam tę opowieść za bardzo aktualną tj. o wytrąceniu z normalności, jednak w przypadku tego opowiadania chodzi o osobne doświadczenie jednego człowieka, nie społeczeństw.
Zakończenie jest otwarte. Nie dowiadujemy się, czy ambasada jest dla bohatera ratunkiem, a może czym innym. Andrews pokłada w niej wielkie nadzieje, ale "to" wcale nie musi być TYM, chociaż prawdopodobieństwo wygląda na duże.
Czytało mi się nieźle - cały czas tak samo.

"Wyspa" to w większej części wspomnienia. Odpoczątku wiemy, że mężczyzna się uratował. O dziwo, nie sam. Nie zdradzę, co się stało. Przejmowała mnie podskórna groza, podobnie jak poprzednio. Moje zaangażowanie rosło w miarę dalszego czytania. Dłuższa opowieść o rozbitku raczej by mnie znudziła, zaś ta konkretna zdobyła mnie swoją formą i treścią.
Naszła mnie myśl, że dopiero wyrzuceni na brzeg nieznanego, odkrywamy pełnię stopnia uzależnienia od znajomych elementów. Jak ryba wyciągnięta z wody, łapiemy oddech tego, co udaje nam się sobie zapewnić. Potrzeba przetrwania miesza się z poczuciem beznadziei, aż natrafiamy na jakieś tropy, pod wpływem których dochodzi do przewartościowania. Nieznany z imienia mężczyzna również podróżował i zaniosło go gdzie indziej, niż sobie to umyślił. Podczas tego zderzenia... Nie, to straszne! Jednak kiedy zmiany są stopniowe i prawie niezauważalne, wcale nie są mniej przejmujące, kiedy się na nie natrafi lub w końcu, znienacka dochodzi do czegoś, co nas zalewa, obezwładnia. Wtedy łatwo zwątpić we własne siły, lecz mamy dzięki temu szansę sięgnąć po coś całkiem innego albo zmarnieć z ręką wyciągniętą wpół drogi.

Na samym początku wszystko wskazuje na to, że pójdzie sprawnie, lecz okazuje się, że walizka to dopiero początek. Profesor Andrews - jak większość z nas - przywykł do swojego trybu życia, okoliczności, w których się zwykle się znajdował. Tokarczuk pokazuje zmianę priorytetów i sposobu postrzegania pod wpływem zupełnie nieznanych okoliczności. Brytyjski profesor zostaje...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Pierwsze opowiadanie przypomniało mi o szarym świecie, taki pamiętam z czasów dzieciństwa (teraz dzieci mają świat kolorowy) i nie chcę takiego świata. Na wyspie nigdy samotnie nie byłam i po przeczytaniu nie chcę być.

Pierwsze opowiadanie przypomniało mi o szarym świecie, taki pamiętam z czasów dzieciństwa (teraz dzieci mają świat kolorowy) i nie chcę takiego świata. Na wyspie nigdy samotnie nie byłam i po przeczytaniu nie chcę być.

Pokaż mimo to

Dwa opowiadania o możliwościach poznania siebie i szerzej otaczającego świata utrzymane nieco w tonie znamiennym dla Szymborskiej powątpiewania w całkowitą możliwość zrozumienia tego, kim jesteśmy i gdzie żyjemy. Możemy się poznać jedynie na tyle, na ile się sprawdzimy – wypadałoby rzec. Funkcjonujemy w strefie codziennego komfortu, w której umiemy się poruszać, w której zbadaliśmy swój rytm, uczucia, zachowania, ale kiedy granice trzymające nas w bezpiecznej chmurce się rozpłyną, gubimy się w nowej rzeczywistości, nieznani sami sobie, niezrozumiani, z emocjami, których nie rozpoznajemy.

Nie zdaje egzaminu nauka, nie uczucia. Ta pierwsze nigdy nie pozwoli poznać do końca, bo bada tylko to, co zaistniało, bezradna jest wobec nieoczekiwanej sytuacji. Prawami poznanej nauki nie da się opisać tego, czego nie znaliśmy w momencie jej pobierania. Dlatego profesor popada w coś co można by nazwać psychologią tłumu, reagując na niebezpieczeństwo i sytuację nieznaną automatyzmami, mechanizmami sprowadzającymi się do naśladowania czyiś zachowań (stawanie bez celu w kolejce, zakup karpia itp.). Drugie otwierają oczy na nowego siebie. Tokarczuk przytacza piękny termin wykluwania się nowego „ja” ze skorupki „ja” starego, które już nigdy w obliczu nowych doświadczeń, nie zaistnieje. Rozum zasypia, gdy staje do konfrontacji z rzeczywistością nieznaną, a przez to makabryczną, a gdy rozum śpi, budzą się upiory, jak rzekłby klasyk.

Rozpocząłem swoją przygodę z noblistką od dwóch dość krótkich opowiadań. Dobry to początek, ale traktuję go jedynie jako preludium do właściwej twórczości Tokarczuk. Ten tom nie jest chyba zbyt reprezentatywny dla pisarki, choć nawet w tak krótkich formach widać sprawność prowadzenia narracji i ciekawie budującą się opowieść.

Dwa opowiadania o możliwościach poznania siebie i szerzej otaczającego świata utrzymane nieco w tonie znamiennym dla Szymborskiej powątpiewania w całkowitą możliwość zrozumienia tego, kim jesteśmy i gdzie żyjemy. Możemy się poznać jedynie na tyle, na ile się sprawdzimy – wypadałoby rzec. Funkcjonujemy w strefie codziennego komfortu, w której umiemy się poruszać, w której...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Świat, który na co dzień znamy, jest pewnego rodzaju schematem powtarzającym się dzień w dzień. Pojedyncze aspekty różnią się, ale tak naprawdę jako ludzie lubimy powtarzalność i z nieświadomą pasją ulegamy jej. Bo czy w końcu nie chodzimy prawie codziennie do pracy, czy szkoły? Czy w określone dni nie spotykamy się ze znajomymi? Czy rok w rok w pewnym momencie nie trafiamy do tego samego miejsca? Na te pytania każdy musi odpowiedzieć indywidualnie sam sobie. Jednakże moje własne obserwacje i doświadczenie ukazują, że właśnie tak jest. Całkowicie inną sprawą jest fakt, czy to coś złego, a może dobrego i czy w ogóle jesteśmy w stanie przerwać to błędne koło? A historia i całych społeczeństw, i pojedynczych osób pokazała, że czasami czynniki zewnętrzne przerywają je i wymagają od nas najwyższej spontaniczności i elastyczności. Jesteście na nie gotowi?

Dwa opowiadania Olgi Tokarczuk – "Profesor Andrews w Warszawie" i "Wyspa". Dwie pozornie odmienne historie. Dwoje ludzi postawionych w nieznanej sobie sytuacji. Dwie drogi wyboru. Co może łączyć zagranicznego Profesora i przypadkowego człowieka na wyspie? To pytanie skłoniło mnie, bym ostatecznie sięgnęła po te dwa dzieła naszej niedawnej noblistki i być może odkryła ich głębię. Czy udało mi się to? Ze smutkiem przyznaję, że nie do końca.

Lecz chciałabym utrzymać tradycję i skupić się na początku na języku, jakim posługuje się pisarka. To moje drugie spotkanie z autorką, więc miałam swoje oczekiwania, które pod względem stylu zostały całkowicie spełnione. Niezmiernie podoba mi dość nietypowa składnia, które od pierwszych zdań wyróżnia daną książkę, czy – jak w tym przypadku – opowiadanie. Choć nie można zapomnieć, że pewnego rodzaju odmienność niesie ze sobą też konieczność większego skupienia i zaangażowania w czytanie. Dla mnie ten język jest dość trudny i na samym początku odczuwałam, że to bardziej wymagająca kwestia. Jednak cenię tę chwilową niedogodność, bo w ostatecznym efekcie nadaje to odpowiedniej barwności i wyróżnia pisarkę unikatowością językową.

"Profesor Andrews w Warszawie" od pierwszych stron zafascynował mnie, przez co niestrudzenie brnęłam przez treść, którą koniecznie chciałam poznać w całości. To opowiadanie poruszyło mnie mocno pod względem emocjonalnym, choć jeśli zadalibyście mi pytanie, co konkretnie tak na mnie oddziaływało, nie byłabym w stanie odpowiedzieć. Byłam w głębokim szoku, czytając tę historię, ale nie umiałam go umiejscowić i odnieść do żadnego aspektu. To uczucie po prostu we mnie trwało i prowadziło przez treść. Zarazem miałam wrażenie, że wokół mnie jest niesamowicie wiele symboli, co również mnie przekonuje, ale w tym opowiadaniu był dla mnie zbyt duży tłok i czułam się zagubiona. Nie wiedziałam, co ostatecznie chce czytelnikowi przekazać pisarka, co ja umiem odczytać i co sama sobie dopisuję.

Natomiast "Wyspa" okazała się dla mnie zbyt trudna i nieuchwytna w odbiorze. Opierała się na znaczeniach metaforycznych, co również wymaga głębszego skupienia i naprawdę inteligentnej analizy. Niestety w tym miejscu stanowczo poległam. Ostatecznie zaczęłam się nudzić i dość mało wyniosłam z tego opowiadania. Starałam się wszystko rozumieć, jednak w moim odczuciu było zbyt wiele w tak krótkiej formie. Lubię opowiadania właśnie za to, że tak trudno jest przekazać coś wartościowego na kilkudziesięciu stronach. Tutaj prawdopodobnie wartościowa treść jest, ale niedostrzegalna dla mnie.

I w tym momencie warto byłoby zadać pytanie, jaka jest główna tematyka tych dwóch opowiadań. W moim przypadku najbardziej odczuwalny był motyw samotności, który niezmiernie przypadł mi do gustu. Pozwalał na dogłębne zrozumienie bohaterów i utożsamienie się z nimi. Jednak przez większość czasu, gdy czytałam, nie byłam w stanie złapać pewnych treści. Wyciągałam po nie rękę, ale ostateczne nie dawałam rady ich uchwycić i zrozumieć. Zazwyczaj chwalę się moją wnikliwością i dostrzeganiem niedostrzegalnego, tymczasem tutaj czuję, że zawiodłam, a to z kolei prowadzi do dużych pokładów frustracji.

"Profesor Andrews w Warszawie" i "Wyspa" to dzieło zbyt refleksyjne i metaforyczne dla mnie. W żaden sposób nie oznacza to, że nie wartościowe. Jednak bez wątpienia dla czytelnika bardziej dojrzałego i wnikliwego niż ja. Z bólem przyznam, że zniechęciłam się teraz do twórczości pisarki, ale myślę, że z czasem spróbuję ponownie i być może wtedy odnajdę coś dla siebie.

Świat, który na co dzień znamy, jest pewnego rodzaju schematem powtarzającym się dzień w dzień. Pojedyncze aspekty różnią się, ale tak naprawdę jako ludzie lubimy powtarzalność i z nieświadomą pasją ulegamy jej. Bo czy w końcu nie chodzimy prawie codziennie do pracy, czy szkoły? Czy w określone dni nie spotykamy się ze znajomymi? Czy rok w rok w pewnym momencie nie trafiamy...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Było to moje pierwsze spotkanie z twórczością pani Tokarczuk i z pewnością nie ostatnie.
Postanowiłam sobie, że będę chciała stopniowo wkraczać w świat literatury pięknej polskiej, a dzięki twórczości naszej noblistki zmierza to w naprawdę dobrym kierunku.
Z początku nie za bardzo mogłam się wgryźć, lecz po przeczytaniu całości i analizie zauważyłam piękno i głębię tej pozornie niewielkiej lektury. Książka zdecydowanie godna polecenia!

Było to moje pierwsze spotkanie z twórczością pani Tokarczuk i z pewnością nie ostatnie.
Postanowiłam sobie, że będę chciała stopniowo wkraczać w świat literatury pięknej polskiej, a dzięki twórczości naszej noblistki zmierza to w naprawdę dobrym kierunku.
Z początku nie za bardzo mogłam się wgryźć, lecz po przeczytaniu całości i analizie zauważyłam piękno i głębię tej...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Zaskakuje mnie u Olgi Tokarczuk jej umiejętność popatrzenia na rzeczywistość którą znamy od podszewki z zadziwieniem i tak świeżo jakoby widziała je po raz pierwszy. Uwielbiam u niej ten zabieg patrzenia na Polskę oczami obcokrajowca. W "Biegunach" też pojawia się ten motyw i jest w tym coś tak niesamowitego! Płakałam ze śmiechu kiedy z powodu karpia w wannie! :) Niesamowite!

Zaskakuje mnie u Olgi Tokarczuk jej umiejętność popatrzenia na rzeczywistość którą znamy od podszewki z zadziwieniem i tak świeżo jakoby widziała je po raz pierwszy. Uwielbiam u niej ten zabieg patrzenia na Polskę oczami obcokrajowca. W "Biegunach" też pojawia się ten motyw i jest w tym coś tak niesamowitego! Płakałam ze śmiechu kiedy z powodu karpia w wannie! :) Niesamowite!

Pokaż mimo to

Oba opowiadania bardzo mi się podobały. Profesor Andrews w Warszawie przywołuje klarownie czas ogłoszenia stanu wojennego. Pokazuje inne spojrzenie na tamte wydarzenia. Wyspa zaskakuje nietypowym rozwojem sytuacji, optymistycznym zakończeniem. Warto przeczytać.

Oba opowiadania bardzo mi się podobały. Profesor Andrews w Warszawie przywołuje klarownie czas ogłoszenia stanu wojennego. Pokazuje inne spojrzenie na tamte wydarzenia. Wyspa zaskakuje nietypowym rozwojem sytuacji, optymistycznym zakończeniem. Warto przeczytać.

Pokaż mimo to

W drodze do i z pracy, pochłonąłem te dwa opowiadania, zamknięte w osiedziesięciostronicowej książce (opublikowanej przez Wydawnictwo Literackie), i jestem nimi oczarowany równie co innymi, dłuższymi pracami Olgi Tokarczuk, naszej nowej Noblistki. Ukazały się już w 2001 roku, w tomie dziewiętnastu opowiadań, zatytułowanym „Gra na wielu bębenkach” (Wydawnictwo Ruta). Nowa, skromniejsza edycja pomyślana była z pewnością jako lektura. Oba opowiadania mają zbliżoną problematykę, oba swoich bohaterów rzucają w obce, nowe środowisko. Profesor Andrews błądzi po Warszawie doby PRL-u, a nowy Robinson (z „Wyspy”), jak się pewnie domyślacie, trafia na bezludny ląd. Pozostawieni są sami sobie, własnym obserwacjom, lękom, snom (koszmarom) i zjawom.
Niezwykły klimat uzyskała Autorka w drugim opowiadaniu, w prosty sposób opisując godzenie się rozbitka z nową ziemią, nową ,nieplanowaną przecież dietą i samotnością. Walka w centrum samoświadomości, autokoncentracja i nowy rodzaj lęku (lęków), na przykład przed tymi, którzy nie ocaleli i których „spożywa” ze złowioną zwierzyną, porównując to do swoistego kanibalizmu (bezkresna woda jako cmentarz); czy przykład ze śladem obcego (ni to człowiek, ni anioł) wyrytym w kamieniu. Nie chciałbym pisać więcej, by nie zabierać wam tej przyjemności z odkrywania „Wyspy”, ale motyw męskiej laktacji był dla mnie nowy i zaskakujący. To intymna spowiedź z głęboko wyrytych w pamięci tajemnic i wspomnienie humanitarnej walki o niejedno istnienie.
Wracając jeszcze do profesora z zagranicy, widzę tu jedynie obraz, który na szczęście minął (ufam, że nie wróci), a w ludziach typową gościnność, paradoksalnie idącą ramię w ramię z obojętnością. Bohater doświadcza upokorzeń i bliski jest szaleństwu. „Żywą czy na miejscu?”. Polecam te smaczne kąski.

W drodze do i z pracy, pochłonąłem te dwa opowiadania, zamknięte w osiedziesięciostronicowej książce (opublikowanej przez Wydawnictwo Literackie), i jestem nimi oczarowany równie co innymi, dłuższymi pracami Olgi Tokarczuk, naszej nowej Noblistki. Ukazały się już w 2001 roku, w tomie dziewiętnastu opowiadań, zatytułowanym „Gra na wielu bębenkach” (Wydawnictwo Ruta). Nowa,...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Opowiadanie „Profesor Andrews w Warszawie” bardzo mi się podobało, wręcz czułam w sobie niepokój wraz z głównym bohaterem, kiedy odnajdywał się w realiach peerelowskiej Polski, zupełnie pozostawiony sam sobie.
Jednak drugie opowiadanie nie przypadło mi do gustu. Często się dłużyło i dopiero koniec mnie zaciekawił.

Opowiadanie „Profesor Andrews w Warszawie” bardzo mi się podobało, wręcz czułam w sobie niepokój wraz z głównym bohaterem, kiedy odnajdywał się w realiach peerelowskiej Polski, zupełnie pozostawiony sam sobie.
Jednak drugie opowiadanie nie przypadło mi do gustu. Często się dłużyło i dopiero koniec mnie zaciekawił.

Pokaż mimo to

Tokarczuk i jej "Profesor Andrews w Warszawie. Wyspa."

Jak w stylu naszej Noblistki - nieszablonowo, nic nie jest oczywiste, fikcja miesza się z realnością. To co niedopowiedziane, to co przemilczane i motyw obu historii: niezrozumienie, samotność, nie umiejętność radzenia sobie w podbramkowej sytuacji. Plus zupełnie inne, takie z 'zewnątrz' spojrzenie na stan wojenny 13 grudnia 1981 roku.

Natomiast "Wyspa", to bardzo skrupulatne stadium osamotnienia jednostki. Pytania o sens życia, jak można przetrwać w nieobliczalnym. Czy wtedy, będziemy inaczej żyć? Ile w każdym jest siły? To tylko kilka pytań, które Tokarczuk z swoją osobliwością zadaje każdemu z nas. Znów się okazuje, że trafia w sedno, by czytelnikom zamotać. Ja tam akurat lubię to 'zamotanie' i nie oczywistość płynącą z jej książek. Kto zna i lubi styl Tokarczuk, odnajdzie się w tych krótkich historiach.

Tokarczuk i jej "Profesor Andrews w Warszawie. Wyspa."

Jak w stylu naszej Noblistki - nieszablonowo, nic nie jest oczywiste, fikcja miesza się z realnością. To co niedopowiedziane, to co przemilczane i motyw obu historii: niezrozumienie, samotność, nie umiejętność radzenia sobie w podbramkowej sytuacji. Plus zupełnie inne, takie z 'zewnątrz' spojrzenie na stan wojenny 13...

więcej

mniej

Pokaż mimo to