Bardzo dobra książka opisująca relacje polsko-niemieckie od 1934 roku do 1 września 1939 roku. Warto przeczytać

Bardzo dobra książka opisująca relacje polsko-niemieckie od 1934 roku do 1 września 1939 roku. Warto przeczytać

Arcydzieło! Tak właśnie powinny wyglądać przypisy :)

Arcydzieło! Tak właśnie powinny wyglądać przypisy :)

Właśnie skończyłem czytać książkę Roberta Michulca "Ku wrześniowi 1939".
SUKCES, bo trudna to raczej lektura - ponad 700 stron - szczegółowo opisująca wiele, żeby nie rzec mnóstwo, faktów. Zajęło mi to ok. miesiąca.
Ale warto było.
Największa wartość tej książki to "odmitologizowanie", "odbrązowienie" 20-lecia międzywojennego, czasów II Rzeczypospolitej. Robert Michulec uświadamia nam jak stereotypowo myślimy o tym okresie, ile jest w naszym myśleniu o tych czasach uproszczeń wynikających z wpływów "propagandy", tak współczesnej jak i przeszłej.
Bo czyż gotowi jesteśmy uznać, że II Rzeczypospolita była, choćby częściowo, krajem faszystowskim, że za wybuch II wojny światowej w pewnym stopniu odpowiedzialni jesteśmy również my, Polacy?
A czy wiemy, że w czasach Hitlera stawiano w Niemczech pomniki Józefa Piłsudskiego, wydawano jego dzieła, a Hitler był pod wrażeniem jego dokonań? Dokonań wszystkich Polaków, którzy po 123 latach niebytu wskrzesili Państwo Polskie.
Nie, tego nie dowiemy się na lekcjach historii, trzeba przeczytać "Ku wrześniowi 1939".
Dzięki tej lekturze uświadomimy sobie, że po zawarciu w 1934 r. paktu o nieagresji pomiędzy Józefem Piłsudskim a Adolem Hitlerem współpraca między obydwoma krajami rozwinęła się w stopniu nie spotykanym nigdy przedtem w historii. Współpraca ta, choć niełatwa - z winy Polaków nieufnych względem Niemców - objęła wiele obszarów, w tym również wojskową. W tym czasie Niemcy prezentowali w stosunku do Polski szczerą i otwartą postawę. Wynikała ona z faktu, że zawarcie z Polską paktu o nieagresji przerywało polityczną i gospodarczą izolację Niemiec na arenie europejskiej. Zabezpieczało to ich wschodnią granicę i umożliwiało im koncentrację uwagi na stosunkach z Francją. A na nich bez wątpienia skupiała się uwaga Hitlera. Hitler dysponując poparciem większości społeczeństwa niemieckiego, dążył do "rewanżu" na Francji za Traktat Wersalski. W tym aspekcie Hitler był wyrazem-emanacją powszechnego w tym czasie w Niemczech odczucia niezasłużonej krzywdy i niesprawiedliwości, która dotknęła Niemcy w wyniku tego Traktatu. Ponadto od samego początku swych rządów Hitler liczył na przymierze z Polską, przymierze skierowane przeciwko Rosji Sowieckiej. Zawarty z Polską w 1934 r. pakt czynił te nadzieje realnymi. Ale nie był on jedynym powodem, który pozwalał Hitlerowi snuć takie plany, takich powodów był więcej. Może najistotniejszymi z nich były:
1. Polskę i Hitlera łączyła organiczna niechęć do komunistycznej idei, idei która zagrażała obydwu krajom
2. Polska, podobnie jak Niemcy rządzona była autorytarnie; tak niemieckie jak i polskie elity dążyły do rewizji granic; oba narody były nastawione nacjonalistycznie
3. Zgodnie z wizją Józefa Piłsudskiego Polska musiała, aby realizować swoje mocarstwowe plany, zawrzeć z jednym ze swoich sąsiadów przymierze skierowane przeciwko drugiemu z nich - Hitler to dobrze rozumiał
4. Rozwój stosunków polsko-niemieckich potwierdzał, przynajmniej przez pierwszych kilka lat, wyliczone w punktach od 1 do 3 powody nadziei Hitlera.
Za stosunki polsko-niemieckie odpowiedzialny był Józef Beck, Minister Spraw Zagranicznych II RP, wierny uczeń Józefa Piłsudskiego. Po śmierci Wielkiego Mistrza wciąż realizował jego koncepcje. Dążył do rozwiązania spornych kwestii i unormowania stosunków z Niemcami. Wiedział, że Polska nie może prowadzić wrogiej polityki względem obu wielkich sąsiadów, kontynuował więc rozpoczętą przez Piłsudskiego w 1934 r. politykę współpracy z Niemcami - jej kulminacja nastąpiła w roku 1938 podczas rozbioru Czechosłowacji.
Polska gotowa była pomagać Hitlerowi "rozwiązywać" jego problemy tak długo jak długo przynosiło to Polsce zyski. Jednak Polska daleka była od uznania Niemiec za swojego sprzymierzeńca. Właściwie całe polskie społeczeństwo, rząd oraz naczelne dowództwo odczuwało "wyssaną z mlekiem matki" wrogość względem Niemiec. Poza tym, przez całe 20-lecie międzywojenne, istniały pomiędzy Polską a Niemcami sporne kwestie uniemożliwiające pełną normalizację ich stosunków - jedna z nich, status Gdańska, stać się miała w 1939 r. bezpośrednią przyczyną wybuchu wojny polsko-niemieckiej. W tej sytuacji, w tej atmosferze panującej w Polsce plany Piłsudskiego względem Niemiec stawały się niemożliwe do spełnienia a podjęte przez Becka próby ich realizacji spotykały się z ogólnym niezrozumieniem i brakiem akceptacji. Były jakby "wyalienowane" i nie odzwierciedlały postawy, poglądów i przekonań tak większości Polaków jak i polskich elit. W tym miejscu warto zdać sobie sprawę, że Polska przez cały okres "współpracy" polsko-niemieckiej po 1934 r. prezentowała względem Niemiec ambiwalentną postawę, jakby nie mogła uwierzyć, że z Niemcami da się pokojowo żyć. Polacy zachowywali się nielojalnie, z jednej strony korzystali z chwilowego otwarcia Niemiec na Polskę a z drugiej szykowali się do wojny z nimi.
W tym czasie Hitler sądził, na podstawie kontaktów z Beckiem, że Polska gotowa jest do przymierza z Niemcami i do wspólnego z nimi działania na arenie międzynarodowej. Wierzył, że rząd polski stłumi głosy polskiej opinii publicznej niechętne Niemcom i podejmie złożoną mu przez Niemcy ofertę współpracy.
Nie docenił jednak siły nastrojów niechętnych Niemcom w Polsce. Kiedy zdał sobie sprawę, że Polsce i polskim elitom nie można ufać - a stało się to oczywiste dla niego w marcu 1939 r. gdy nasz naczelny wódz Marszałek Rydź-Śmigły ogłosił mobilizację i ustawił Wojsko Polskie na granicy z Niemcami, grożąc Niemcom agresją - kazał przygotować plan wojny z Polską.
Chochoły tańczyły dalej i śpiewały: "Nie oddamy nawet guzika".
Jak się ten taniec zakończył? Wiemy, aż za dobrze.
Polecam tę książkę wszystkim, nie tylko tym zainteresowanym historią.

Właśnie skończyłem czytać książkę Roberta Michulca "Ku wrześniowi 1939".
SUKCES, bo trudna to raczej lektura - ponad 700 stron - szczegółowo opisująca wiele, żeby nie rzec mnóstwo, faktów. Zajęło mi to ok. miesiąca.
Ale warto było.
Największa wartość tej książki to "odmitologizowanie", "odbrązowienie" 20-lecia międzywojennego, czasów II Rzeczypospolitej. Robert Michulec...