Wspomniany w leadzie Vladimir Nabokov pojawia się również na okładce kwietniowego numeru dwumiesięcznika „Książki. Magazyn do czytania”. Rosyjskiemu prozaikowi i jego bodaj najsłynniejszej powieści poświęcony jest duży artykuł Ewy Stasińskiej. Autorka wyjaśnia w nim historię powstania „Lolity” i niechęci amerykańskich wydawców do jej publikacji. Przypomina również pewien eksperyment, w którym wzięli udział osadzeni z więzienia o zaostrzonym rygorze w Maryland, którzy, pod okiem prowadzącej więzienny klub książki profesor literatury Mikity Brottman, czytali i analizowali powieść Nabokova. I tak jak ona, zachwycona literacką satyrą i zdaniami wypowiadanymi przez narratora książki Humberta Humberta odczytywała powieść jako historię tragicznej miłości i cierpienia kochanków, tak dla skazańców była to opowieść pedofila.

Ten eksperyment jest punktem wyjścia dla artykułu Stasińskiej, która zastanawia się jak odczytywać – należącą do kanonu literatury światowej! – powieść dzisiaj, już po licznych skandalach pedofilskich i wydarzeniach związanych z ruchem #metoo. Swoje trzy grosze we wstępniaku dodaje Łukasz Grzymisławski, który rozważa czy „Lolitę” można w ogóle jeszcze dzisiaj czytać bez poczucia winy.

„Diuna” według Dukaja

Kolejnym dziełem światowej literatury, o którym można przeczytać w kwietniowym numerze dwumiesięcznika „Książki”, jest „Diuna” Franka Herberta. O tym, czego nie uda nam się zobaczyć w nadchodzącym filmie Denisa Villeneuve'a (polska premiera planowana jest na 1 października 2021 roku) pisze sam Jacek Dukaj – wielokrotnie nagradzany, uznany autor powieści fantastycznych, który ma na koncie takie książki jak „Lód”, „Extensa”, czy „Inne pieśni”. W eseju porusza temat maszyn inteligentniejszych od ludzi, mechanizmów rządzących historią świata i niechybnie nadchodzącą wojną ludzkości z maszynami. Według niego, ta ostatnia jest wydarzeniem granicznym i odpowiada za niemal wszystkie cechy specyficzne znanego z „Diuny” uniwersum. Dukaj zauważa, że cały postęp u Herberta w efekcie kanalizuje się w dziedzinach nietechnologicznych, sprawiając, że opisywane przez niego rody powiększają swoją przewagę nad maszynami. „Diuna” staje się dla Jacka Dukaja przyczynkiem do rozważań dotyczących technologii i historii. A co za tym idzie – na temat przyszłości gatunku ludzkiego.

Odrobina poezji

Sporo miejsca poświęcają w tym numerze autorzy dwumiesięcznika „Książki” poezji i poetom. Nowej biografii (pióra Piotra Łopuszańskiego) Bolesława Leśmiana, młodopolskiego poety, którego wiersze do dzisiaj są w kanonie lektur szkolnych przygląda się Małgorzata I. Niemczyńska. Nad tym, czy pisarz Ocean Vuong, do tej pory kojarzony przede wszystkim z poezją, jest w stanie napisać wielką amerykańską powieść zastanawia się Natalia Szostak. Dziennikarka przybliża również sylwetkę Vounga, którego debiutancka powieść „Wspaniali jesteśmy tylko przez chwilę” ukazała się na polskim rynku w marcu 2021 roku (pod patronatem medialnym serwisu lubimyczytać.pl).

Nie zabrakło również w kwietniowych książkach miejsca dla Adama Zagajewskiego. Na dwóch stronach opublikowany został jeden z najsłynniejszych wierszy zmarłego w marcu poety, „Anteny w deszczu”.

Rozmowy, rozmowy, rozmowy

Magazyn literacki to oczywiście również wywiady! Michał Nogaś rozmawia z Vivian Gornick, 86-letnią ikoną amerykańskiego feminizmu, autorką eseistycznej książki „Przywiązania”, która ukazała się w kwietniu nakładem wydawnictwa Filtry. Nogaś miał również okazję przeprowadzić wywiad z mieszkającą w Nowym Jorku singapurską pisarką Amandą Lee Koe, która za debiutancki tom opowiadań „Ministerstwo moralnej paniki” otrzymała w swej ojczyźnie najważniejsze nagrody – Singapore Literature Prize for English Fiction (2014) oraz Singapore ­Book Award for Best Fiction (2016).

Uwadze czytelników polecamy również rozmowę z laureatem Nagrody Bookera 2020 Douglasem Stuartem. O tym czy moda (podobnie jak literatura) jest sztuką, o książce „Shuggie Bain” (polska premiera już w czerwcu!), a także o swojej seksualności autor rozmawia z Ignacym Karpowiczem i Juliuszem Kurkiewiczem. Stuart wyjawia, że aby prawdziwie opowiedzieć o życiu biednych ludzi klasy robotniczej musiał awansować do klasy średniej i... w odpowiednim momencie zawrócić.

Nie zabrakło również w kwietniowych „Książkach” nowości literackich! Marek Bieńczyk przygląda się najnowszej książce Marcina Wichy „Kierunek zwiedzania”, a Łukasz Grzymisławski pochyla się nad „Przewozem”, długo wyczekiwaną powieścią Andrzeja Stasiuka. Dariusz Nowacki zestawia ze sobą dwie książki dotyczące Jerzego Pilcha, które ukazały się w przededniu rocznicy śmierci związanego z Krakowem pisarza – „Pilchu. Na rogu Wilśnej i Hożej” Witolda Beresia i skomponowany przez redakcję „Polityki” zbiór felietonów publikowanych na łamach tegoż czasopisma przez Pilcha. Obie pozycje są już dostępne na rynku czytelniczym.

Sponsorką numeru nie jest tym razem żaden autor czy autorka, a postać fikcyjna – Mary Poppins, bohaterka książek napsianych przez Pamelę L. Travers i zilustrowanych przez Mary Shepard. Cytaty z książek Travers (wraz z rysunkami Magdy Wolnej) są rozsiane po całych kwietniowych „Książkach”.

[aj]